Wendingen - Amsterdamse School Platform

Sidebar content	Main content
	Details Name Lutherkapel, Amsterdam - exterieur Number of images: 38 IntroductionIs dit kerkgebouw een unicum in het oeuvre van de architect G.J. Rutgers, of heeft hij nog andere kerken op zijn naam staan? AddressGerrit van der Veenstraat 38 Postal code(s)1077 EE PlaceAmsterdam CountryNederland Creator Gerrit Jan Rutgers (Architect)‎ Production date1929 - 1930 Current conditionGerealiseerd ClientLutherse Gemeente Current ownerHersteld Apostolische Zendingsgemeente Original usageKerk Current usageReligieus overig Object typeGemeentelijk monument, Gebouw Monument number222143 BackgroundDe Lutherkapel werd in 1930 gebouwd. Voor het uitbreidingsplan van Berlage voor Amsterdam Zuid werden destijds pleinen waaraan kerken gesitueerd werden, als uitgangspunt gekozen, ‘want een plein zonder openbaar gebouw is geen plein’. Gebouwen als de Lutherkapel werden aldus markeringspunten in nieuwe stadswijken. Daar de kerkeraad, om financiële redenen, weinig voelde voor de bouw van een nieuwe kapel of kerk, riepen vooraanstaande zakenlieden onder leiding van ds. P. Neideck een stichting in het leven voor de bouw. Men besloot tot productiebouw, dat wil zeggen een kapel met een aansluitend complex woonhuizen. De kapel, naar ontwerp van Gerrit Jan Rutgers, kostte fl. 100.000. Op 7 december 1929 werd door ds. Neideck de eerste steen gelegd en op 14 september 1930 werd de kapel ingewijd. Neideck zou tot zijn dood in 1942 in de kapel voorgaan. In 1930 zijn ook diverse door Rutgers ontworpen omliggende blokken aan de Euterpestraat en Bachstraat gebouwd. In de Bachstraat sluit de gevel van de kapel direct aan op de Eerste Openbare Montessorischool (Publieke Werken, 1927). Na de Tweede Wereldoorlog is de Euterpestraat veranderd in de Gerrit van der Veenstraat, vernoemd naar beeldhouwer en verzetsstrijder Gerrit van der Veen (1902-1944). DescriptionBeeldbepalend voor de kapel is een hoog oplopend rood pannendak dat zo laag doorloopt dat de ingangen links en rechts van de gevel aan de Gerrit van der Veenstraat erdoor overdekt worden. Beide ingangen hebben een houten afdak dat leunt op pijlers van afwisselend baksteen en natuursteen. Dwars op het grote dak is aan de zijde van de Bachstraat nog een kleiner zadeldak geplaatst. Het gebouw heeft een toren in de Bachstraat. Deze is rechthoekig van vorm, waarbij de hoeken afgeplat zijn met elegant metselwerk. De toren wordt afgesloten met een achthoekig, schuin toelopend bronzen dak. Tot 2011 was nog een luidklok aanwezig. Deze was in 1928 vervaardigd door John Taylor & Co in Loughborough, Engeland voor een prijs van NLG 597,50 en geplaatst in 1929. De klok van 150 kg staat tegenwoordig in het linkerportaal van de kerk. Zowel aan de zijde van de Bachtstraat als van de Gerrit van der Veenstraat is de gevel afgewerkt met stroken van afwisselend baksteen en natuursteen en diverse natuurstenen ornamenten. In de ondergevels zijn resp. vijf en vier boogvormige vensters met gekleurd glas opgenomen. De meest in het oog springende elementen van de kapel zijn de van baksteen gevormde vensters op de verdiepingen en de houten lantaarns. Aan de zijde van de Gerrit van der Veenstraat volgt het venster de driehoekige vorm van de gevel, aan de Bachstraat is het gemetseld in een vorm van een ruit. Aan de orgelzijde, niet zichtbaar vanaf de straat, is ook een van baksteen gevormd venster aanwezig, in kruisvorm. Aan de gevel in de Gerrit van der Veenstraat hangen twee mooie houten lantaarns, voorzien van glas in lood. Naast de entree aan de Gerrit van der Veenstraat staat een grote kloeke houten lantaarn. Vermoedelijk heeft hier ook glas in lood in gezeten, wat later is vervangen door ondoorschijnend wit glas. In de jaren zeventig werd een ontvangstruimte ingericht in het bijbehorende gebouw in de Gerrit van der Veenstraat. Aansluitend aan de kapel werd een clubhuis gebouwd met twee kelderruimten en, boven, twee etages waar vergaderingen konden worden gehouden, terwijl er ook voldoende plaats was voor een kinderkerk. InteriorHet interieur is nog grotendeels in oorspronkelijke staat en wordt in een aparte bijdrage behandeld. Recent developmentsKort na de oorlog werd het huizenbezit afgestoten. Ten gevolge van de reorganisatie van de Lutherse Gemeente werden in de Lutherkapel sinds 1983 geen erediensten meer gehouden. Wel bleven de kinderdiensten en andere Lutherse activiteiten doorgaan, ook nadat op 1 augustus 1987 de Lutherkapel werd verkocht aan de Hersteld Apostolische Zendingsgemeente. Deze gemeente hield hier weer elke zondag een dienst. In 2018 werd de kerk definitie buiten gebruik gesteld. Er volgde een verbouwing van het interieur door BFAS architecten, waarna in 2020 de sportschool Saints & Stars in het gebouw trok. Veel oorspronkelijke elementen van het gebouw zijn bewaard gebleven. Sources J. Happee, J. L. J. Meiners, Marco Mostert, De Lutheranen in Amsterdam, 1588-1988 (Uitgeverij Verloren, 1988). Links 020apps Reliwiki Saints & Stars Submitted by Annemarieke Verheij Professional or personal relationAan deze kerk valt vooral het enorme zadeldak op, evenals de met baksteen vormgegeven ramen op beide gevels. Dichterbij gekomen zijn de prachtige houten lantaarns de blikvangers. Op de gevels en pijlers is helaas nogal wat graffiti te vinden. Zowel de staande lantaarn alsmede de twee aan de gevel hangende exemplaren zijn daarvan bespaard gebleven, of ze zijn recentelijk geschilderd. Related objects

Name

Lutherkapel, Amsterdam - exterieur

Number of images: 38

IntroductionIs dit kerkgebouw een unicum in het oeuvre van de architect G.J. Rutgers, of heeft hij nog andere kerken op zijn naam staan?

AddressGerrit van der Veenstraat 38

Postal code(s)1077 EE

PlaceAmsterdam

CountryNederland

Creator Gerrit Jan Rutgers (Architect)‎

Production date1929 - 1930

Current conditionGerealiseerd

ClientLutherse Gemeente

Current ownerHersteld Apostolische Zendingsgemeente

Original usageKerk

Current usageReligieus overig

Object typeGemeentelijk monument, Gebouw

Monument number222143

BackgroundDe Lutherkapel werd in 1930 gebouwd. Voor het uitbreidingsplan van Berlage voor Amsterdam Zuid werden destijds pleinen waaraan kerken gesitueerd werden, als uitgangspunt gekozen, ‘want een plein zonder openbaar gebouw is geen plein’. Gebouwen als de Lutherkapel werden aldus markeringspunten in nieuwe stadswijken.
Daar de kerkeraad, om financiële redenen, weinig voelde voor de bouw van een nieuwe kapel of kerk, riepen vooraanstaande zakenlieden onder leiding van ds. P. Neideck een stichting in het leven voor de bouw. Men besloot tot productiebouw, dat wil zeggen een kapel met een aansluitend complex woonhuizen. De kapel, naar ontwerp van Gerrit Jan Rutgers, kostte fl. 100.000. Op 7 december 1929 werd door ds. Neideck de eerste steen gelegd en op 14 september 1930 werd de kapel ingewijd.
Neideck zou tot zijn dood in 1942 in de kapel voorgaan.

In 1930 zijn ook diverse door Rutgers ontworpen omliggende blokken aan de Euterpestraat en Bachstraat gebouwd. In de Bachstraat sluit de gevel van de kapel direct aan op de Eerste Openbare Montessorischool (Publieke Werken, 1927).
Na de Tweede Wereldoorlog is de Euterpestraat veranderd in de Gerrit van der Veenstraat, vernoemd naar beeldhouwer en verzetsstrijder Gerrit van der Veen (1902-1944).

DescriptionBeeldbepalend voor de kapel is een hoog oplopend rood pannendak dat zo laag doorloopt dat de ingangen links en rechts van de gevel aan de Gerrit van der Veenstraat erdoor overdekt worden. Beide ingangen hebben een houten afdak dat leunt op pijlers van afwisselend baksteen en natuursteen.
Dwars op het grote dak is aan de zijde van de Bachstraat nog een kleiner zadeldak geplaatst. Het gebouw heeft een toren in de Bachstraat. Deze is rechthoekig van vorm, waarbij de hoeken afgeplat zijn met elegant metselwerk. De toren wordt afgesloten met een achthoekig, schuin toelopend bronzen dak. Tot 2011 was nog een luidklok aanwezig. Deze was in 1928 vervaardigd door John Taylor & Co in Loughborough, Engeland voor een prijs van NLG 597,50 en geplaatst in 1929. De klok van 150 kg staat tegenwoordig in het linkerportaal van de kerk.

Zowel aan de zijde van de Bachtstraat als van de Gerrit van der Veenstraat is de gevel afgewerkt met stroken van afwisselend baksteen en natuursteen en diverse natuurstenen ornamenten. In de ondergevels zijn resp. vijf en vier boogvormige vensters met gekleurd glas opgenomen.

De meest in het oog springende elementen van de kapel zijn de van baksteen gevormde vensters op de verdiepingen en de houten lantaarns. Aan de zijde van de Gerrit van der Veenstraat volgt het venster de driehoekige vorm van de gevel, aan de Bachstraat is het gemetseld in een vorm van een ruit. Aan de orgelzijde, niet zichtbaar vanaf de straat, is ook een van baksteen gevormd venster aanwezig, in kruisvorm. Aan de gevel in de Gerrit van der Veenstraat hangen twee mooie houten lantaarns, voorzien van glas in lood. Naast de entree aan de Gerrit van der Veenstraat staat een grote kloeke houten lantaarn. Vermoedelijk heeft hier ook glas in lood in gezeten, wat later is vervangen door ondoorschijnend wit glas.

In de jaren zeventig werd een ontvangstruimte ingericht in het bijbehorende gebouw in de Gerrit van der Veenstraat. Aansluitend aan de kapel werd een clubhuis gebouwd met twee kelderruimten en, boven, twee etages waar vergaderingen konden worden gehouden, terwijl er ook voldoende plaats was voor een kinderkerk.

InteriorHet interieur is nog grotendeels in oorspronkelijke staat en wordt in een aparte bijdrage behandeld.

Recent developmentsKort na de oorlog werd het huizenbezit afgestoten. Ten gevolge van de reorganisatie van de Lutherse Gemeente werden in de Lutherkapel sinds 1983 geen erediensten meer gehouden. Wel bleven de kinderdiensten en andere Lutherse activiteiten doorgaan, ook nadat op 1 augustus 1987 de Lutherkapel werd verkocht aan de Hersteld Apostolische Zendingsgemeente. Deze gemeente hield hier weer elke zondag een dienst.

In 2018 werd de kerk definitie buiten gebruik gesteld. Er volgde een verbouwing van het interieur door BFAS architecten, waarna in 2020 de sportschool Saints & Stars in het gebouw trok. Veel oorspronkelijke elementen van het gebouw zijn bewaard gebleven.

Sources

J. Happee, J. L. J. Meiners, Marco Mostert, De Lutheranen in Amsterdam, 1588-1988 (Uitgeverij Verloren, 1988).

Links

020apps

Reliwiki

Saints & Stars

Submitted by Annemarieke Verheij

Professional or personal relationAan deze kerk valt vooral het enorme zadeldak op, evenals de met baksteen vormgegeven ramen op beide gevels. Dichterbij gekomen zijn de prachtige houten lantaarns de blikvangers. Op de gevels en pijlers is helaas nogal wat graffiti te vinden. Zowel de staande lantaarn alsmede de twee aan de gevel hangende exemplaren zijn daarvan bespaard gebleven, of ze zijn recentelijk geschilderd.

Related objects

Details

Lutherkapel, Amsterdam - exterieur