Details
Naam
Stadhuis Amsterdam (vm), trouwkamer Eerste Klasse
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
Aantal afbeeldingen: 26
IntroductieDe prachtige trouwzaal van Lebeau in het oude stadhuis van Amsterdam. Niet echt Amsterdamse School, wel helemaal 'twenties'.
AdresOudezijds Voorburgwal 197
Postcode(s)1012 EX
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Chris Lebeau (Kunstenaar)
Ad Grimmon (Kunstenaar)
Bernard Richters (Kunstenaar)
Jan Eissenloefel (Kunstenaar)
Willem Cordel (Kunstenaar)
Ad Grimmon (Kunstenaar)
Bernard Richters (Kunstenaar)
Jan Eissenloefel (Kunstenaar)
Willem Cordel (Kunstenaar)
Datum1926
OpdrachtgeverGemeente Amsterdam
Huidige eigenaarSofitel The Grand
AchtergrondLaat ik meteen duidelijk zijn. Het gaat hier niet om Amsterdamse School ook al zouden liefhebbers van deze stroming, zoals ik, deze schitterende zaal natuurlijk maar wat graag inlijven bij Amsterdamse School. Wel is de Trouwzaal uit 1926 in het Amsterdamse stadhuis, tegenwoordig als Hotel The Grand in handen van Sofitel, zeer nauw verbonden met de Amsterdamse School. Daarom hier een bespreking met foto's. Immers, de uitbreiding van het oude Prinsenhof door de architect Nico Lansdorp gebeurde in de stijl van de Amsterdamse School. Een stoet kunstenaars onder wie Hildo Krop, Thorn Pricker en Roland Holst, werd gevraagd om hun steentje bij te dragen. Voor de trouwkamer werkte Lebeau samen met Bernard Richters (deuren), Ad Grimmon (meubilair, betimmering en tapijt) en Jan Eissenloefel (luchters).
Ondanks dat Chris Lebeau een zeer bekend en veelgevraagd kunstenaar en ontwerper was, stond hij in 1923 op een lijst van noodlijdende kunstenaars die de Amsterdamse wethouder Wibaut op had laten stellen. Mede naar aanleiding hiervan werd hij door de gemeente gevraagd om de Trouwzaal vorm te geven. Hij deed dat op geheel eigen wijze. Hij wilde geheel vrij en onafhankelijk werken en met uitzondering van de wintermaanden verbleef Lebeau bijna dag en nacht in de zaal en liet zich daar fourageren. Naar verluidt heeft hij op een dag zelfs burgemeester De Vlught, die nieuwsgierig kwam kijken, de deur gewezen. Lebeau is bij de uitvoering van de wandschilderingen en het ontwerpen van het glas in lood geassisteerd door zijn oud-leerling Willem Cordel.
Chris Lebeau heeft de schilderingen rechtstreeks op de wanden en het plafond uitgevoerd. Hij gebruikte daarvoor Keimse mineraalverven in helle, lichte kleuren: oranje-rood, geel, blauw-paars, fel turkoois, grijzig-groen, lichtgrijs. Deze mineraalverven hebben een zeer lange levensduur, kleurechtheid en kleurintensiteit.
Ondanks dat Chris Lebeau een zeer bekend en veelgevraagd kunstenaar en ontwerper was, stond hij in 1923 op een lijst van noodlijdende kunstenaars die de Amsterdamse wethouder Wibaut op had laten stellen. Mede naar aanleiding hiervan werd hij door de gemeente gevraagd om de Trouwzaal vorm te geven. Hij deed dat op geheel eigen wijze. Hij wilde geheel vrij en onafhankelijk werken en met uitzondering van de wintermaanden verbleef Lebeau bijna dag en nacht in de zaal en liet zich daar fourageren. Naar verluidt heeft hij op een dag zelfs burgemeester De Vlught, die nieuwsgierig kwam kijken, de deur gewezen. Lebeau is bij de uitvoering van de wandschilderingen en het ontwerpen van het glas in lood geassisteerd door zijn oud-leerling Willem Cordel.
Chris Lebeau heeft de schilderingen rechtstreeks op de wanden en het plafond uitgevoerd. Hij gebruikte daarvoor Keimse mineraalverven in helle, lichte kleuren: oranje-rood, geel, blauw-paars, fel turkoois, grijzig-groen, lichtgrijs. Deze mineraalverven hebben een zeer lange levensduur, kleurechtheid en kleurintensiteit.
BeschrijvingWie kijkt naar de jurken, de schoenen en de kapsels van de dames op de glas-in-loodramen ziet uitgaanskleding uit de twintiger jaren. Ook de schoenen op de wandschilderingen zijn duidelijk twintiger jaren. De tijd van de Art Deco dus, hoewel de ruimte niet als Art Deco te betitelen valt. De stijl herinnert eerder aan de Nieuwe Kunst, de Nederlandse variant van de Jugendstil. Ook zijn er invloeden uit Nederlands-Indië, maar dat betreft dan meer de uitbeelding van wat er te zien is dan dat er sprake is van een Indische stijl. Een huwelijksceremonie aan de Indische vorstenhoven op Java is één van de inspiratiebronnen geweest. Tenslotte worden de lijnen van de langgerekte menselijke figuren steeds naar het ovaal toegebogen. Hier is de invloed zichtbaar van de theosofische opleiding die Lebeau genoot, waar hij leerde ontwerpen op grondslag van meetkundige figuren. Zo is de indeling van het vertrek gebaseerd op het getal vijf of een veelvoud daarvan. Ook de plaats van de lampen en de meubelen zijn daardoor bepaald. De 5 wordt gezien als de universele kwintessens die zich in elke richting verspreidt en alle stof vormt.
Wie hier trouwt en tijdens de huwelijksceremonie om zich heen kijkt, krijgt een les hoe het tijdens het huwelijk zou horen toe te gaan. Een huwelijk tussen man en vrouw wel te verstaan. Van een huwelijk tussen man en man of vrouw en vrouw was destijds nog geen sprake. Boven de toegangsdeuren zien we "Het levensmysterie", voorgesteld in de vorm van een oosterse vrouwenkop met slangenharen. Zij draagt het zevenkleurige ei der vruchtbaarheid en heeft een "derde oog" als teken van Verlichting. Ter weerszijden schrijden zes vrouwenfiguurtjes toe op een bejaard echtpaar en een jong echtpaar. Zij houden daarbij allerlei symbolen in de hand.
Links en rechts van de ingangspartij zijn "De reine jongeling" en "De maagd" verbeeld. Beiden zijn naakt en houden de handen kuis gevouwen voor hun geslacht. De jongeman draagt een uil als teken van wijsheid. Hij is niet ontvankelijk voor het verlokkelijke vrouwelijk schoon dat hem tracht te verleiden. De jonge vrouw draagt een lelie als teken van reinheid. Zij laat zich niet verlokken door de mannen om haar heen, die onder meer spiegels en juwelen aandragen.
De noordwand wordt grotendeels ingenomen door "De Verloving". In het midden staat het jonge paar, voorgesteld als twee gestileerde naaktfiguren. Zij hebben elkaar bij de rechterhand en maken met geheven linkerhand het gebaar van de eed. Zij geven elkaar de trouwbelofte. Zij worden omgeven door een grote groep dansende, musicerende en zingende figuren in rijk versierde gewaden.
De raamzijde, waarop het bruidspaar tijdens de huwelijksvoltrekking zicht heeft, is geheel aan het huwelijk gewijd. Aan die kant bevinden zich vijf grote gebrandschilderde ramen. Op het middenraam staat en face een bruidspaar. De bruid omvat een bloemknop, de bruidegom houdt een trouwring vast. Links en rechts van het paar dragen bruidsmeisjes geschenken aan: bloemen, vruchten, een boek, een kruis, een vogel. Stuk voor stuk symbolen die zinspelen op een rijk, gelukkig huwelijksleven. In de acht kleine bovenramen zijn fladderende vogelparen, bloemen en vruchten voorgesteld. Op de muren van de raamnissen zijn (met verf) ook weer meisjesfiguren aangebracht.
Op de zuidwand is "Het gezin" voorgesteld. In het midden staan man en vrouw, verbonden door een kind. Tussen hun hoofden daalt een vogel neer zoals de duif van de Heilige Geest in de christelijke iconografie. Van beide zijden naderen mensen van jong tot oud het ouderpaar. Zij hebbend de meest uiteenlopende voorwerpen in de hand. Alles wat behoort tot de opvoeding en tot het vormen van kinderen tot volledige mensen is hier voorgesteld.
Op het plafond tenslotte, dat in vakken van verschillende grootte is ingedeeld, zijn de twaalf tekens van de dierenriem aangebracht.
Wie hier trouwt en tijdens de huwelijksceremonie om zich heen kijkt, krijgt een les hoe het tijdens het huwelijk zou horen toe te gaan. Een huwelijk tussen man en vrouw wel te verstaan. Van een huwelijk tussen man en man of vrouw en vrouw was destijds nog geen sprake. Boven de toegangsdeuren zien we "Het levensmysterie", voorgesteld in de vorm van een oosterse vrouwenkop met slangenharen. Zij draagt het zevenkleurige ei der vruchtbaarheid en heeft een "derde oog" als teken van Verlichting. Ter weerszijden schrijden zes vrouwenfiguurtjes toe op een bejaard echtpaar en een jong echtpaar. Zij houden daarbij allerlei symbolen in de hand.
Links en rechts van de ingangspartij zijn "De reine jongeling" en "De maagd" verbeeld. Beiden zijn naakt en houden de handen kuis gevouwen voor hun geslacht. De jongeman draagt een uil als teken van wijsheid. Hij is niet ontvankelijk voor het verlokkelijke vrouwelijk schoon dat hem tracht te verleiden. De jonge vrouw draagt een lelie als teken van reinheid. Zij laat zich niet verlokken door de mannen om haar heen, die onder meer spiegels en juwelen aandragen.
De noordwand wordt grotendeels ingenomen door "De Verloving". In het midden staat het jonge paar, voorgesteld als twee gestileerde naaktfiguren. Zij hebben elkaar bij de rechterhand en maken met geheven linkerhand het gebaar van de eed. Zij geven elkaar de trouwbelofte. Zij worden omgeven door een grote groep dansende, musicerende en zingende figuren in rijk versierde gewaden.
De raamzijde, waarop het bruidspaar tijdens de huwelijksvoltrekking zicht heeft, is geheel aan het huwelijk gewijd. Aan die kant bevinden zich vijf grote gebrandschilderde ramen. Op het middenraam staat en face een bruidspaar. De bruid omvat een bloemknop, de bruidegom houdt een trouwring vast. Links en rechts van het paar dragen bruidsmeisjes geschenken aan: bloemen, vruchten, een boek, een kruis, een vogel. Stuk voor stuk symbolen die zinspelen op een rijk, gelukkig huwelijksleven. In de acht kleine bovenramen zijn fladderende vogelparen, bloemen en vruchten voorgesteld. Op de muren van de raamnissen zijn (met verf) ook weer meisjesfiguren aangebracht.
Op de zuidwand is "Het gezin" voorgesteld. In het midden staan man en vrouw, verbonden door een kind. Tussen hun hoofden daalt een vogel neer zoals de duif van de Heilige Geest in de christelijke iconografie. Van beide zijden naderen mensen van jong tot oud het ouderpaar. Zij hebbend de meest uiteenlopende voorwerpen in de hand. Alles wat behoort tot de opvoeding en tot het vormen van kinderen tot volledige mensen is hier voorgesteld.
Op het plafond tenslotte, dat in vakken van verschillende grootte is ingedeeld, zijn de twaalf tekens van de dierenriem aangebracht.
Recente ontwikkelingenDe zaal is in de jaren 90 van de vorige eeuw volledig gerestaureerd. Na lekkage is een deel van de schilderingen later opnieuw gerestaureerd.
Bronnen
M. de Bois, Chris Lebeau 1878-1945 (Assen 1987). In deze catalogus is een zeer uitvoerige beschrijving van de trouwkamer te lezen.
B. van Brussel, 'Gesamtkunstwerk. De trouwkamer van Christ Lebeau'. In Art Deco Magazine, nr 4. najaar 2011. (Uitgever Kunstconsult, Noordbeemster).
H.P. Blavatsky, Het mysterie van het getal zes. Afgedrukt op de website van Theosofie Noordwest.
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandEén van de mooiste "Gesamtkunstwerken" in Nederland! Er zijn zo veel details te zien dat je meerdere bezoeken nodig hebt om het geheel goed in je op te kunnen nemen. In Michelin termen: niet alleen de omweg waard maar beslist een hele reis. Mits men natuurlijk op een dag komt dat de ruimte te bezichtigen valt. Mijn ouders trouwden er in 1949 en er kan nog steeds getrouwd worden ondanks dat de ruimte tegenwoordig deel uit maakt van een hotel.
Gerelateerde objecten