Details
Naam
Noordwestelijk AWV blok, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 28
IntroductieHet hier beschreven bouwblok is onderdeel van één complex, ontworpen door Jop van Epen, dat zeven bouwblokken omvat. Hiervan waren drie bouwblokken voor de Algemene Woningbouwvereniging, drie bouwblokken voor de woningbouwverening Rochdale, en één bouwblok dat oorspronkelijk aan Rochdale was toegewezen maar later, als gevolg van financieringsperikelen, aan de ACOB is overgedragen.
AdresAmstelveenseweg 173-197, Willaertstraat 1-15, Bernard Kochstraat 2-46, Bertelmanplein 78-138, Bertelmanstraat 76-106
Postcode(s)1075 XG
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger J. C. van Epen (Architect)
Datum1921 - 1926
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverAlgemene Woningbouw Vereniging (AWV)
Huidige eigenaarStadgenoot
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / appartementen
Huidige functieEtagewoningen / appartementen
Type objectRijksmonument, Blok
Monumentnummer505031
AchtergrondDit blok maakt deel uit van een tussen 1921 en 1926 gerealiseerd woningbouwcomplex, waarvan de ontwerpen tussen 1916 en 1920 zijn gemaakt. Het bestaat uit zes bouwblokken met het Bertelmanplein als centrum, naar een ontwerp van J.C. van Epen. De RCE spreekt van ontwerpen in verstrakte Amsterdamse School-stijl, Stissi betitelt ze als “Rationalistische woningwetarchitectuur”. De drie westelijk gelegen bouwblokken werden gebouwd in opdracht van de Algemene Woningbouw Vereniging AWV; de drie oostelijk gelegen bouwblokken in opdracht van de Coöperatieve Bouwvereniging 'Rochdale' U.A. Een in de jaren 1918-1922 ontworpen en gebouwd U-vormig bouwblok met middenstandswoningen ten oosten hiervan, werd gebouwd in opdracht van de Amsterdamsche Coöperatieve Onderwijzers Bouwvereniging U.A. ACOB. Goed beschouwd hoort het ACOB gebouw niet bij de rest aangezien de stijl en indeling afwijken. Desondanks vat de RCE de zeven blokken samen als complex 504905 en volgen we op deze site voor het gemak de door de RCE gemaakte indeling in de volgende blokken: 1. ACOB blok; 2. ZW Rochdale blok; 3. NO Rochdale blok; 4. NW Rochdale blok; 5. Oostelijke AWV blok; 6. NW AWV blok; 7. Zuidelijk AWV blok.
De zeven blokken zijn rijksmonument "vanwege de architectuurhistorische en typologische waarde, alsmede van belang vanwege de stedenbouwkundige waarde als gevarieerde inventieve invulling van een belangrijk gesitueerd door lastig verkaveld bouwterrein in de NW-hoek van het plan Zuid II van H.P. Berlage, met gebruik van gesloten bouwblokken, intieme pleinen en - deels - gemeenschappelijke binnentuinen. Bovendien van wezenlijk belang in het oeuvre van J.C. van Epen als eerste grootschalig woningbouwproject."
De zeven blokken zijn rijksmonument "vanwege de architectuurhistorische en typologische waarde, alsmede van belang vanwege de stedenbouwkundige waarde als gevarieerde inventieve invulling van een belangrijk gesitueerd door lastig verkaveld bouwterrein in de NW-hoek van het plan Zuid II van H.P. Berlage, met gebruik van gesloten bouwblokken, intieme pleinen en - deels - gemeenschappelijke binnentuinen. Bovendien van wezenlijk belang in het oeuvre van J.C. van Epen als eerste grootschalig woningbouwproject."
BeschrijvingHet gaat om een bouwblok van etagewoningen op een onregelmatig, geknikt kavel, gebouwd in opdracht van de AWV. Door Van Epen is het aangeduid als blok B. Het wordt begrensd door de Bertelmanstraat, het Bertelmanplein, de Bernard Kochstraat, de Amstelveenseweg en de Willaertstraat. Het blok bestaat uit vijf bouwlagen onder platte daken met soms boven de gemeenschappelijke trapportalen een met rode pannen gedekt schuin dakvlak. De gemeenschappelijke binnentuin is bereikbaar via een aan de Willaertstraat gelegen rondboogvormige poort, aan de straatzijde afgesloten door een ijzeren hek. De begane grond is uitgevoerd in een donkerder kleur steen.
Alle gevelwanden zijn voorzien van op regelmatige afstand van elkaar geplaatste driezijdige erkers en steunberen. Herhaaldelijk zijn tussen de erkers vanaf de eerste verdieping omhooglopende, boven het dak uitstekende en soms overhoeks geplaatste steunberen in de gevel opgenomen. Aan de Amstelveenseweg en het Bertelmanplein zijn sommige entrees voorzien van een luifel. Boven elke ingang een puntvormig naar buiten gebouwd raampje. Alle vensters, sommige met smalle zijlichten, zijn regelmatig en harmonieus in de gevel geplaatst. De gevel is verder verlevendigd door de toepassing van decoratief metselwerk. Boven de trapportalen decoratief uitgevoerde hijsbalken.
Alle gevelwanden zijn voorzien van op regelmatige afstand van elkaar geplaatste driezijdige erkers en steunberen. Herhaaldelijk zijn tussen de erkers vanaf de eerste verdieping omhooglopende, boven het dak uitstekende en soms overhoeks geplaatste steunberen in de gevel opgenomen. Aan de Amstelveenseweg en het Bertelmanplein zijn sommige entrees voorzien van een luifel. Boven elke ingang een puntvormig naar buiten gebouwd raampje. Alle vensters, sommige met smalle zijlichten, zijn regelmatig en harmonieus in de gevel geplaatst. De gevel is verder verlevendigd door de toepassing van decoratief metselwerk. Boven de trapportalen decoratief uitgevoerde hijsbalken.
InterieurBij de hoogbouw zijn zeker vijftien verschillende woningtypes toegepast, alle variërend op het schema: woonkamer, twee of drie slaapkamers, keuken en wc. Bij elke woonkamer hoort een erker en trappenhuizen zijn steeds duidelijk herkenbaar in de gevel door hun afwijkende ramen.
Recente ontwikkelingenHet bouwblok is gerenoveerd in 1983-1986. De woningen worden verhuurd door Stadgenoot.
Bronnen
Vladimir Stissi, Amsterdam, het mekka van de volkshuisvesting: sociale woningbouw 1909-1942 (Uitgeverij 010, 2007).
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandDe oorspronkelijke beschrijving is aangeleverd door Stadgenoot in 2014 en bijgewerkt door mij in 2018.
Gerelateerde objecten