Details
Naam
Tamalone, Mevena en Rogier (vm), Park Meerwijk, Bergen
Aantal afbeeldingen: 10
IntroductieDe drie-onder-een-kap van Piet Kramer, die al na drie jaar door brand verwoest werd.
AdresMeerweg 1-5
Postcode(s)1861 MC
PlaatsBergen
LandNederland
Vervaardiger Piet Kramer (Architect)
Datum1917 - 1918
Huidige staatGesloopt
Opdrachtgever Arnold Heystee
Oorspronkelijke functieVilla of geschakelde villawoning
Type objectGebouw
AchtergrondDe bouw van het villapark Meerwijk is te danken aan een initiatief van de Amsterdamse tegelhandelaar Arnold Heystee. Dit kunstminnend lid van het genootschap Architectura et Amicitia gaf in 1917 de opdracht voor het villapark in eerste instantie aan J.F. Staal, de architect die voor Heystee al een ruim kantoorpand aan de Prinsengracht had gebouwd. Op Staals voorstel werden voor het project ook de architecten Blaauw, Margaret Kropholler, Kramer en La Croix aangetrokken. Staal ontwierp de indeling van het park, dat toen nog een onontgonnen stuk land was aan de rand van het dorp Bergen. Het villapark is feitelijk een projectontwikkeling waarbij de architecten een redelijke mate van ontwerpvrijheid werd gelaten.
De opdracht van Heystee omvatte het ontwerp van zestien landhuizen, respectievelijk zomerhuizen, waarvan er enkele, uit economische overwegingen, aan elkaar gebouwd moesten worden. Het uitgevoerde bebouwingsplan voorziet in twee groepen van drie aaneengebouwde huizen, twee van twee en zes vrijstaande landhuizen. Kramer nam het ontwerp voor de westelijke huizengroep en een klein tuinhuis op zich.
Kramer stelde zich tot taak om in plaats van drie losse, opeenvolgende huizen één gebouw te ontwerpen met daarin drie afzonderlijke woningen. Zo verkreeg hij, ondanks de noodzaak om uit economische overwegingen verscheidende woningen te combineren, toch de geslotenheid en rust van een vrijstaand huis. Door het nemen van een aantal maatregelen ter afscheiding van de afzonderlijke woningen moest het dicht opeen staan worden gecompenseerd.
In 1918 waren de woningen gereed. De woningen kregen namen van personages uit Arthur van Schendels roman Een zwerver verliefd uit 1904.
Slechts 3 jaar na oplevering, in september 1922, sloeg het noodlot toe en zijn alle drie de woningen door een brand verwoest.
Het landhuisje Tyltyl (nu De Hut) is door de brand gespaard en bewaard gebleven.
De opdracht van Heystee omvatte het ontwerp van zestien landhuizen, respectievelijk zomerhuizen, waarvan er enkele, uit economische overwegingen, aan elkaar gebouwd moesten worden. Het uitgevoerde bebouwingsplan voorziet in twee groepen van drie aaneengebouwde huizen, twee van twee en zes vrijstaande landhuizen. Kramer nam het ontwerp voor de westelijke huizengroep en een klein tuinhuis op zich.
Kramer stelde zich tot taak om in plaats van drie losse, opeenvolgende huizen één gebouw te ontwerpen met daarin drie afzonderlijke woningen. Zo verkreeg hij, ondanks de noodzaak om uit economische overwegingen verscheidende woningen te combineren, toch de geslotenheid en rust van een vrijstaand huis. Door het nemen van een aantal maatregelen ter afscheiding van de afzonderlijke woningen moest het dicht opeen staan worden gecompenseerd.
In 1918 waren de woningen gereed. De woningen kregen namen van personages uit Arthur van Schendels roman Een zwerver verliefd uit 1904.
Slechts 3 jaar na oplevering, in september 1922, sloeg het noodlot toe en zijn alle drie de woningen door een brand verwoest.
Het landhuisje Tyltyl (nu De Hut) is door de brand gespaard en bewaard gebleven.
BeschrijvingZoals hierboven beschreven was een grote mate van vrijheid en privacy voor de bewoners een belangrijk onderdeel voor Kramer. De indeling van de woningen was dan ook dusdanig, dat de kijkrichtingen vanuit de ramen elkaar niet overlapten. Dit bereikte Kramer door de toepassing van een gebogen gevelwand. De entrees van de drie woningen werden door muurtjes en hagen van elkaar gescheiden.
De drie geschakelde woningen kregen een doorlopen, sterk overkragend rieten kap. De woningen waren op ruime afstand van de openbare weg gesitueerd; in het midden van de voortuin lag een paraboolvormige vijver. Tot het terrein hoorden ook vier bruggen, drie over de tochtsloot die het grasveld van de Meerweg scheidde en één over het beekje wat door het park stroomt. De kavel van Tyltyl behoorde in het eerste stedenbouwkundige plan nog tot Tamelone.
De twee hoekhuizen waren identiek, maar omdat ze gespiegeld waren en het middelste en tevens grootste huis asymmetrisch was ontworpen, viel deze gelijkenis niet direct op.Tussen het middelste en rechter huis bevond zich een onderdoorgang naar de achterzijde van de woningen. De vensters hadden alle een ladderroedeverdeling. Diverse aangemetselde bloembakken sierden het gebouw. De noklijnen van de hoekvilla’s werden bekroond door een soort keramische hanenkam. De gekleurde voordeuren waren voorzien van glas-in-loodramen.
De drie geschakelde woningen kregen een doorlopen, sterk overkragend rieten kap. De woningen waren op ruime afstand van de openbare weg gesitueerd; in het midden van de voortuin lag een paraboolvormige vijver. Tot het terrein hoorden ook vier bruggen, drie over de tochtsloot die het grasveld van de Meerweg scheidde en één over het beekje wat door het park stroomt. De kavel van Tyltyl behoorde in het eerste stedenbouwkundige plan nog tot Tamelone.
De twee hoekhuizen waren identiek, maar omdat ze gespiegeld waren en het middelste en tevens grootste huis asymmetrisch was ontworpen, viel deze gelijkenis niet direct op.Tussen het middelste en rechter huis bevond zich een onderdoorgang naar de achterzijde van de woningen. De vensters hadden alle een ladderroedeverdeling. Diverse aangemetselde bloembakken sierden het gebouw. De noklijnen van de hoekvilla’s werden bekroond door een soort keramische hanenkam. De gekleurde voordeuren waren voorzien van glas-in-loodramen.
Recente ontwikkelingenIn september 1922, slechts drie jaar na oplevering zijn de drie geschakelde woningen door brand verwoest. Het kleine landhuisje Tyltyl is behouden gebleven. Op het terrein waar de drie geschakelde woningen stonden zijn in de loop der jaren drie nieuwe, vrijstaande woningen gebouwd. De middelste is onlangs vervangen door een nieuwe villa. Bijzonder om te vermelden is dat de nieuwe woning duidelijk met een knipoog naar de Amsterdamse School is ontworpen. De villa past daardoor prima in de omgeving.
Bronnen
Bernard Kohlenbach, Pieter Lodewijk Kramer, architect van de Amsterdamse School (V+K Publishing, 1994).
Eline van Leeuwen, Park Meerwijk, villapark te Bergen manifest van de Amsterdamse School (Uitgeverij SUN, 2005).
Ingezonden door Annemarieke Verheij
Professionele of persoonlijke bandWat enorm zonde dat deze woningen maar zo kort hebben mogen bestaan. Afgaande op de enkele foto's die bestaan, was het een fraai bouwwerk. Om die reden vind ik dat dit ontwerp van Kramer een plekje op de website verdient. Daarnaast wil ik graag de beschrijving van alle huizen van Park Meerwijk compleet maken.
Gerelateerde objecten