Details
Naam
Karnemelksloot 44-50, Gouda
Aantal afbeeldingen: 5
IntroductieEen – volgens de gemeente Gouda – 'voorbeeld van een pand in eenvoudige Amsterdamseschoolstijl'.
AdresKarnemelksloot 44-50
Postcode(s)2806 BG
PlaatsGouda
LandNederland
Vervaardiger Dirk Stuurman (Architect)
Datum1927
OpdrachtgeverWed. N. J. Montagne - Van Hofwegen
Oorspronkelijke functieGemengde bestemming: woningen en kantoor- of werkruimtes
Huidige functieEtagewoningen / appartementen
Type objectGebouw, Gemeentelijk monument
AchtergrondIn 1925 richt J.M. Montagne plateelfabriek De Iris op voor de productie van wit, ongeglazuurd, dubbelgebakken aardewerk. Een jaar later overlijdt hij; zijn weduwe, N.J. Montagne - Van Hofwegen, zet het bedrijf voort in de, in hun opdracht gebouwde, bedrijfsruimte met dubbel woonhuis aan de Karnemelksloot. Het bedrijf krijgt een hinderwetvergunning voor twee elektromotoren en drie moffelovens, die tevens gebruikt worden door Aardewerkfabriek J.R. de Gruijl. Eind jaren dertig breidt het bedrijf uit met een drijfstenen loods en nog eens twee elektromotoren. In 1968 wordt het bedrijf opgeheven, vlak voor de grote sanering van de aardewerkindustrie die leidde tot een decimering van het aantal bedrijven in deze sector.
BeschrijvingHet pand bestaat uit een dubbel woonhuis van drie lagen, grotendeels symmetrisch van opbouw. Op de eerste laag vallen de woningdeuren op, met een liggend en een staand raampje en latwerk dat naar onderen aansluit op vijf liggende latjes. Ze hebben stevige luifels en een glas-in-loodraampje. Het rechterdeel bestaat verder uit een driezijdige erker met bovenin glas in lood. In het linkerdeel zit oorspronkelijk de toegang tot de bedrijfsruimte, met boven de poort de aanduiding Aardewerkfabriek JRdeGruijl. Deze laag heeft een trasraam met rode en paarse bakstenen, afgesloten met een uitkragende rand, en een middenrisaliet. Vanaf die rand tot aan het begin van de tweede laag zijn gele bakstenen gebruikt.
Op de tweede laag zit een dubbele rechthoekige erker met boven en onder stevig aangezette randen, gedragen door vier speels vormgegeven steunelementen. Tussen de ramen zit in de erker een gepotdekseld vlak; glas in lood siert de bovenkant van de ramen. Aan weerszijden van de erker zijn kleine ramen met een horizontale roede-indeling die aansluit bij de indeling van de ramen aan de zijkanten van de erker.
Op de bovenste laag zijn twee grote ramen met horizontale roedes. Aan weerszijden zitten dubbele ladderraampjes die uit de gevel steken, met siermetselwerk aan de onderkant en in de lengte een sierelement waarvan de vorm aansluit bij de dragers van de erker op de tweede laag.
Vanaf de bovenkant van de fabrieksdeur en de erker op de begane grond risaleert de gevel een halve baksteen tot aan de dakrand. Aan weerszijden van de risaliet is de dakrand wat hoger opgemetseld. De bakstenen op de tweede en derde laag zijn wellicht rood; het is door de vervuiling van de gevel niet goed te zien.
Op de tweede laag zit een dubbele rechthoekige erker met boven en onder stevig aangezette randen, gedragen door vier speels vormgegeven steunelementen. Tussen de ramen zit in de erker een gepotdekseld vlak; glas in lood siert de bovenkant van de ramen. Aan weerszijden van de erker zijn kleine ramen met een horizontale roede-indeling die aansluit bij de indeling van de ramen aan de zijkanten van de erker.
Op de bovenste laag zijn twee grote ramen met horizontale roedes. Aan weerszijden zitten dubbele ladderraampjes die uit de gevel steken, met siermetselwerk aan de onderkant en in de lengte een sierelement waarvan de vorm aansluit bij de dragers van de erker op de tweede laag.
Vanaf de bovenkant van de fabrieksdeur en de erker op de begane grond risaleert de gevel een halve baksteen tot aan de dakrand. Aan weerszijden van de risaliet is de dakrand wat hoger opgemetseld. De bakstenen op de tweede en derde laag zijn wellicht rood; het is door de vervuiling van de gevel niet goed te zien.
Recente ontwikkelingenOp een foto uit 2012 ziet het rechterdeel, nummer 44, er vervallen uit, met afbladderend wit schilderwerk. Twee jaar later laat een foto zien dat beide helften van het gebouw goed in de verf staan in de kleuren mosterdgeel en wit.
In 2019 heeft in het linkerdeel een grote verbouwing plaatsgevonden naar ontwerp van het Goudse atelierArchitecten. Het hele pand heeft een andere tint gele verf gekregen. De verticale raampjes in de beide voordeuren zijn ladderraampjes geworden. De fabrieksdeur met daarboven de benaming van de aardewerkfabriek heeft plaatsgemaakt voor een nieuw geveldeel.
De vormgeving daarvan zoekt aansluiting bij het Amsterdamse School-karakter van het gebouw, met bovenin acht liggende smalle ramen en onderin een latwerk in de stijl van de onderkant van de woningdeuren. Aan de achterzijde staat (waarschijnlijk allang) geen fabrieksruimte meer. Aan de al bestaande achtergevel met veel glas, niet in de stijl van de Amsterdamse School, zijn op de tweede en derde laag Franse balkons aangebracht. Huisnummer 46 is nu 46, 48 en 50 als gevolg van de splitsing in drie woningen.
Nummer 44 is één woning gebleven. Aan de achterzijde is op de begane grond een uitbouw en veel ramen en deuren hebben de originele horizontale roede-indeling en glas in lood.
In 2019 heeft in het linkerdeel een grote verbouwing plaatsgevonden naar ontwerp van het Goudse atelierArchitecten. Het hele pand heeft een andere tint gele verf gekregen. De verticale raampjes in de beide voordeuren zijn ladderraampjes geworden. De fabrieksdeur met daarboven de benaming van de aardewerkfabriek heeft plaatsgemaakt voor een nieuw geveldeel.
De vormgeving daarvan zoekt aansluiting bij het Amsterdamse School-karakter van het gebouw, met bovenin acht liggende smalle ramen en onderin een latwerk in de stijl van de onderkant van de woningdeuren. Aan de achterzijde staat (waarschijnlijk allang) geen fabrieksruimte meer. Aan de al bestaande achtergevel met veel glas, niet in de stijl van de Amsterdamse School, zijn op de tweede en derde laag Franse balkons aangebracht. Huisnummer 46 is nu 46, 48 en 50 als gevolg van de splitsing in drie woningen.
Nummer 44 is één woning gebleven. Aan de achterzijde is op de begane grond een uitbouw en veel ramen en deuren hebben de originele horizontale roede-indeling en glas in lood.
Ingezonden door Joop de Haan
Professionele of persoonlijke bandIk liep er tegenaan tijdens een wandeling in het historische centrum van deze stad met zijn slappe bodem.
Gerelateerde objecten