Details
Naam
Meelfabriek (v.m.) Vrede, Zaandam
Aantal afbeeldingen: 4
IntroductieEen fabriek als prominent gebouw, visitekaartje van de Zaanstreek aan het Noordzeekanaal. Bijzonder is de aandacht die aan een dergelijke prozaïsche functie is besteed in 1918, het vredesjaar. Het verklaart de naam en misschien ook de aandacht.
AdresSluispolderweg 53
Postcode(s)1505 HJ
PlaatsZaandam
LandNederland
Vervaardiger S.B. van Sante (Architect)
Datum1918
Huidige staatGerealiseerd
OpdrachtgeverC. Kamphuys Fabrieken Zaandam
Huidige eigenaarOpslagbedrijf
containeroverslagbedrijf
containeroverslagbedrijf
Oorspronkelijke functieGebouw voor goederenopslag
Fabrieksgebouw / Productiegebouw
Fabrieksgebouw / Productiegebouw
Huidige functieGebouw voor goederenopslag
Type objectRijksmonument, Gebouw
Monumentnummer518028
AchtergrondVroeger maakten een machinehal en ketelhuis nog deel uit van dit complex, maar deze zijn inmiddels gesloopt. In 1948 werd de fabriek verbouwd tot koel- en vrieshuis. De graansilo's zijn nog als zodanig in gebruik.
BeschrijvingHet gebouw ligt op een prominente plaats in een bocht van het Noordzeekanaal op de kruising met Zijkanaal H. Deze fabriek heeft een L-vormig grondplan, waarbij een siloruimte loodrecht op de fabriek staat. De fabriek ligt evenwijdig aan het Noordzeekanaal, de betonnen siloruimte die ongeveer één etage hoger is, ligt aan de achterkant. Tegenwoordig is er een containeroverslagbedrijf actief waardoor het zicht op het monument niet optimaal is. De staat van onderhoud is zeer matig.
De lange voorgevel is vrijwel symmetrisch van opbouw. Ter weerszijden van een middenrisaliet staat links een elevatortoren en rechts een toren met waterreservoir. De elevatortoren heeft boven de ingang een gevelsteen met het woord “LUX “, naar boven gaande heeft deze toren terracotta siermotieven in verdiepte nissen van het metselwerk. De hoekinvulling aan de top van deze toren heeft een uitgewerkte hoekarchitectuur met vier hoekpylonen en waterspuwers. Met het uitkragende metselwerk van de andere toren (gecombineerd met siermotieven) zijn dit allemaal kenmerken van de Amsterdamse School.
Boven de ingang van de watertoren is er een gevelsteen met het woord “PAX “ met - evenals bij die van de andere toren – een kraag van abstracte bloemmotieven. In de loop der tijd is bijna het gehele dak door golfplaten vervangen, met uitzondering van dat van de elevatortoren en het uiterste rechtse deel naast de watertoren. Op dit deel zijn nog de oorspronkelijke dakkapellen zichtbaar, echter in zeer slechte staat. De vensters hebben metalen roeden, maar zijn voor bescherming tegen verdere aftakeling bedekt met groene lichtdoorlatende golfplaten, deze zijn op de overzichtsfoto
duidelijk te zien. De betonnen siloruimte welke aan de achterkant van de fabriek ligt is door aanbouwen en golfplaten bekleding zo goed als geheel aan het zicht onttrokken.
De lange voorgevel is vrijwel symmetrisch van opbouw. Ter weerszijden van een middenrisaliet staat links een elevatortoren en rechts een toren met waterreservoir. De elevatortoren heeft boven de ingang een gevelsteen met het woord “LUX “, naar boven gaande heeft deze toren terracotta siermotieven in verdiepte nissen van het metselwerk. De hoekinvulling aan de top van deze toren heeft een uitgewerkte hoekarchitectuur met vier hoekpylonen en waterspuwers. Met het uitkragende metselwerk van de andere toren (gecombineerd met siermotieven) zijn dit allemaal kenmerken van de Amsterdamse School.
Boven de ingang van de watertoren is er een gevelsteen met het woord “PAX “ met - evenals bij die van de andere toren – een kraag van abstracte bloemmotieven. In de loop der tijd is bijna het gehele dak door golfplaten vervangen, met uitzondering van dat van de elevatortoren en het uiterste rechtse deel naast de watertoren. Op dit deel zijn nog de oorspronkelijke dakkapellen zichtbaar, echter in zeer slechte staat. De vensters hebben metalen roeden, maar zijn voor bescherming tegen verdere aftakeling bedekt met groene lichtdoorlatende golfplaten, deze zijn op de overzichtsfoto
duidelijk te zien. De betonnen siloruimte welke aan de achterkant van de fabriek ligt is door aanbouwen en golfplaten bekleding zo goed als geheel aan het zicht onttrokken.
InterieurIn tegenstelling tot wat het exterieur doet vermoeden, is in het interieur relatief veel bewaard gebleven van de vroegere machinerie.
Recente ontwikkelingenHet complex is een rijksmonument en er zijn plannen zijn voor restauratie en herbestemming. Dit hangt allemaal samen met de ontwikkeling van de Noordoever van het Noordzeekanaal, waarbij verschillende gemeentes (Zaanstad, Amsterdam, IJmuiden/Velzen) en ook het Rijk betrokken zijn. Architectenbureau Kerssens de Ruiter Architecten heeft een plan gemaakt, maar het is op dit ogenblik onduidelijk wanneer dit uitgevoerd kan worden.
Ingezonden door Paul Paris
Professionele of persoonlijke bandEnige tijd geleden voer ik op het veer Zaandam-Amsterdam en viel het mij op hoe bijzonder dit gebouw is, niet alleen qua uiterlijk, maar ook door zijn ligging in een bocht van het Noordzeekanaal.
Gerelateerde objecten