Details
Name
Gunters & Meuser, Amsterdam
Number of images: 33
IntroductionSchitterend pand van het duo Vorkink & Wormser (de architecten die hierna onder andere 't Reigersnest in Oostvoorne zouden ontwerpen), op de hoek van de Egelantiers- en Prinsengracht.
AddressEgelantiersgracht 2-6
Postal code(s)1015 RL
PlaceAmsterdam
CountryNederland
Creator Pieter Vorkink (Architect)
Jacobus Wormser (Architect)
Jacobus Wormser (Architect)
Production date1917 - 1918
Current conditionDeels of volledig gerenoveerd
ClientGunters en Meuser
Current ownerGEMA Holding B.V.
Original usageBedrijfsgebouw
Current usageBedrijfsgebouw
Object typeRijksmonument, Gebouw
Monument number518321
BackgroundDe geschiedenis van ijzerwarenwinkel Gunters & Meuser gaat terug naar 1826. Nadat zijn vader (metselaar) van een steiger viel en overleed, werd in 1826 Jan P. Gunters (20) kostwinner door als marskramer in de Jordaan schoenmakersgereedschappen uit te venten. Op den duur kwam er een heus winkeltje, met de weduwe Gunters achter de toonbank. Uit dit winkeltje op de Prinsengracht tegenover de Prinsenstraat ontwikkelde zich een degelijke winkel in ijzerwaren, sinds 1875 op Egelantiersgracht 2, daarna uitgebreid met de aansluitende nummers 4 en 6 en het hoekpand Prinsengracht 108.
De panden aan de Egelantiersgracht werden in 1917 vervangen door één groot pand in Amsterdamse School-stijl naar ontwerp van P. Vorkink & Jac. Ph. Wormser in opdracht van de heren Gunters en Meuser. Het betrof hier een winkel, een magazijn en een aantal kantoorlokalen. De uitvoerder was de Amsterdamsche Fabriek van cement-ijzerwerken (Systeem Monier) 'Wittenburg'.
De panden aan de Egelantiersgracht werden in 1917 vervangen door één groot pand in Amsterdamse School-stijl naar ontwerp van P. Vorkink & Jac. Ph. Wormser in opdracht van de heren Gunters en Meuser. Het betrof hier een winkel, een magazijn en een aantal kantoorlokalen. De uitvoerder was de Amsterdamsche Fabriek van cement-ijzerwerken (Systeem Monier) 'Wittenburg'.
DescriptionHet gebouw is opgetrokken in donkerbruine baksteen en bestaat oorspronkelijk uit vier bouwlagen, waarvan thans de begane grond door middel van een insteek in tweeën is verdeeld. Het gebouw wordt gedekt door een plat dak. De gevel is in drieën verdeeld: een brede middentravee van zeven assen geflankeerd door een smalle eenassige hoektravee. In de middentravee bevindt zich een hoge winkelpui met boven de ingang kruisvormig onderverdeelde bovenlichten. Aan weerszijden van de naar binnen gelegen toegang bevinden zich twee etalagevensters. Boven de winkelpui in ijzeren sierletters: HANDEL IN IJZERWAREN.
De twee rijen van zeven zesruits vensters in de twee bovenliggende verdiepingen zijn enigszins naar binnen geplaatst. De vensters worden van elkaar gescheiden door over beide verdiepingen lopende, in de vorm van metselverband vormgegeven, pilasters. Op de derde verdieping bevindt zich een rij van elf kleinere vierruits vensters waarvan ieder venster aan de onderzijde is voorzien van uit de gevel licht uitkragende en in metselverband weergegeven onderdorpels. Boven deze vensterrij in smeedijzeren sierletters de firmanaam: GUNTERS & MEUSER.
De middentravee wordt afgesloten door een flauw hellende natuurstenen daklijst. In beide hoektraveeën zitten op de begane grond zijdeuren met hierboven trapeziumvormige bovenlichten met glas in lood, welke zaagtandvormig door roeden zijn onderverdeeld. Boven deze dienstingangen, ter hoogte van de insteekverdieping, zit een door brede roeden onderverdeeld negenruits venster.
In beide hoektraveeën zitten drie boven elkaar geplaatste, met smeedijzeren traliewerk versierde, hijsvensters, elk voorzien van drie kleine, boven elkaar geplaatste ramen. De beide hijsbalken, met daarin weergegeven 'ANNO 1917' zijn in sierlijk smeedijzer uitgevoerd en bevinden zich direct onder de daklijst. Vlak daarboven eveneens in smeedijzer uitgevoerde lampen ter verlichting van het tussen de hijsbalken geplaatste en in smeedijzeren sierletters uitgevoerde firmanaam GUNTERS & MEUSER. Alle vensters in de middentravee zijn overhoeks geplaatst en voorzien van natuurstenen bovendorpels. De gevel is verder voorzien van decoratief metselwerk.
De twee rijen van zeven zesruits vensters in de twee bovenliggende verdiepingen zijn enigszins naar binnen geplaatst. De vensters worden van elkaar gescheiden door over beide verdiepingen lopende, in de vorm van metselverband vormgegeven, pilasters. Op de derde verdieping bevindt zich een rij van elf kleinere vierruits vensters waarvan ieder venster aan de onderzijde is voorzien van uit de gevel licht uitkragende en in metselverband weergegeven onderdorpels. Boven deze vensterrij in smeedijzeren sierletters de firmanaam: GUNTERS & MEUSER.
De middentravee wordt afgesloten door een flauw hellende natuurstenen daklijst. In beide hoektraveeën zitten op de begane grond zijdeuren met hierboven trapeziumvormige bovenlichten met glas in lood, welke zaagtandvormig door roeden zijn onderverdeeld. Boven deze dienstingangen, ter hoogte van de insteekverdieping, zit een door brede roeden onderverdeeld negenruits venster.
In beide hoektraveeën zitten drie boven elkaar geplaatste, met smeedijzeren traliewerk versierde, hijsvensters, elk voorzien van drie kleine, boven elkaar geplaatste ramen. De beide hijsbalken, met daarin weergegeven 'ANNO 1917' zijn in sierlijk smeedijzer uitgevoerd en bevinden zich direct onder de daklijst. Vlak daarboven eveneens in smeedijzer uitgevoerde lampen ter verlichting van het tussen de hijsbalken geplaatste en in smeedijzeren sierletters uitgevoerde firmanaam GUNTERS & MEUSER. Alle vensters in de middentravee zijn overhoeks geplaatst en voorzien van natuurstenen bovendorpels. De gevel is verder voorzien van decoratief metselwerk.
InteriorAan de achterzijde van het pand zitten op de eerste verdieping in totaal tien smalle, verticale glas-in-loodramen met blauw, rood, oranje en blank glas. Helemaal links een venster met zes panelen met abstracte figuren. Hiernaast een serie van negen vensters, die overigens decennia lang op zolder lagen opgeborgen en tot ieders verrassing op een dag werden herontdekt. Nadat ze waren gerestaureerd zijn ze op de originele plek terug geplaatst. Op vier van de ramen figureren onder andere een soort katrollen. Op de vijf overige staan verticaal de teksten ANNO 1826, GUNTERS, EN, MEUSER, en ANNO 1917.
Hier vrijwel naast (maar dit is niet de originele plek) zit een glas-in-loodraam dat in 1926 tijdens het 100-jarig jubileum door het personeel werd aangeboden. Hierop staan onder andere een marskramer, het wapen van Amsterdam (geflankeerd door de jaartallen 1826 en 1926 met erboven G.E.M.A – Gunters en Meuser Amsterdam), en afbeeldingen van het vorige en het huidige pand. Op dit raam staat een signatuur wat lijkt te bestaan uit de letters J en R.
De trap aan de achterzijde, in twee kleuren hout uitgevoerd en met ronde uiteinden, is authentiek. Een recentere trap aan de voorzijde is geheel in dezelfde stijl uitgevoerd.
Hier vrijwel naast (maar dit is niet de originele plek) zit een glas-in-loodraam dat in 1926 tijdens het 100-jarig jubileum door het personeel werd aangeboden. Hierop staan onder andere een marskramer, het wapen van Amsterdam (geflankeerd door de jaartallen 1826 en 1926 met erboven G.E.M.A – Gunters en Meuser Amsterdam), en afbeeldingen van het vorige en het huidige pand. Op dit raam staat een signatuur wat lijkt te bestaan uit de letters J en R.
De trap aan de achterzijde, in twee kleuren hout uitgevoerd en met ronde uiteinden, is authentiek. Een recentere trap aan de voorzijde is geheel in dezelfde stijl uitgevoerd.
Recent developmentsHet pand is rijksmonument wegens het bijzondere materiaalgebruik en de ornamentiek alsmede van belang in het oeuvre van Vorkink & Wormser. Tegenwoordig heeft Gunters & Meuser een miljoenenomzet. Het Ierse conglomeraat Grafton sloot een overeenkomst met de eigenaren tot overname.
Sources
Hans & Karien Olthof, Historisch Gids. Het verhaal van een Rijksmonument: Gunters & Meuser in de Amsterdamse Jordaan (eigen uitgave, 2024).
Submitted by Gert-Jan Lobbes
Professional or personal relationVanwege de karakteristieke ligging schuin tegenover het Anne Frankhuis vermoed ik dat dit één van de meest gefotografeerde Amsterdamse School panden is. Met het prachtige metselwerk en smeedijzer is het een waar kunstwerk. Merkwaardig genoeg ontbrak het nog op Wendingen!
Related objects