Details
Name
Rehoboth kerk, Twijzel - interieur
Number of images: 53
IntroductionHet interieur van deze kerk is nog volledig intact. Bescherming is urgent.
AddressOptwizel 35
Postal code(s)9286 EB
PlaceTwijzel
CountryNederland
Creator Albert Wiersema (Architect)
Production date1934 - 1935
Current conditionLocatie ongewijzigd maar niet langer in gebruik
ClientGereformeerde Kerk
Current ownerkerkgenootschap
BackgroundHet zaalkerkje van de Vrije gereformeerden in Twijzel uit 1894 ging bij een grote brand in december 1933 in vlammen op. De gemeente vroeg een jaar later architect Albert Wiersema uit Bedum om een ontwerp te maken voor een zaalkerk die vierhonderd gelovigen kon bevatten. De aanbesteding vond plaats in augustus 1934. De eerste steen werd gelegd op 15 oktober van dat jaar en op 18 april 1935 vond onder grote belangstelling de ingebruikneming plaats.
De grote gelijkenis van de kerk in Twijzel met die in Westeremden is niet verbazingwekkend: beide gebouwen werden tegelijkertijd in de tweede helft van 1934 gebouwd. Stichting Oude Groninger Kerken schreef dan ook in 2015: "’t Is weliswaar geen eeneiige tweeling, maar het genetische materiaal is er, geleverd door architect Albert Wiersema uit Bedum."
De grote gelijkenis van de kerk in Twijzel met die in Westeremden is niet verbazingwekkend: beide gebouwen werden tegelijkertijd in de tweede helft van 1934 gebouwd. Stichting Oude Groninger Kerken schreef dan ook in 2015: "’t Is weliswaar geen eeneiige tweeling, maar het genetische materiaal is er, geleverd door architect Albert Wiersema uit Bedum."
DescriptionHet is een zgn. zaalkerk, met een waaiervormig bankenplan, geheel naar de opvattingen van Abraham Kuyper. Die vond het ongewenst dat een predikant voor een leeg middenpad preekte. Door de waaiervorm werd alle aandacht op de voorganger geconcentreerd.
Het Amsterdamse School-interieur uit 1935 is geheel intact gebleven, inclusief de kleuren. Het rechthoekige middenstuk van de kerkzaal wordt overkapt door een in hout uitgevoerd parabolisch gewelf. De witgepleisterde wanden hebben een houten lambrisering aan de onderkant. De vloer is van hout en loopt vanaf de kansel iets op. De houten banken zijn in de stijl van de Amsterdamse School. Aan de westzijde, op een podium in een ondiepe rechthoekige nis, staat de kansel. Deze heeft aan weerszijden een trap. Links en rechts van de kansel zitten deuren in de stijl van de Amsterdamse School en houten banken voor leden van de kerkenraad. De vensters van de kerkzaal hebben gekleurd glas in lood met geometrische motieven. Het uit drie delen bestaande venster boven de ingang verwijst naar de Heilige Doop en naar het Heilig Avondmaal.
Het orgel is geplaatst op een iets uitkragende verdieping boven de kansel en is oorspronkelijk gebouwd door M. Vermeulen in 1913 voor de Gereformeerde kerk in Rinsumageest. In 1937 is het orgel overgeplaatst naar Twijzel door firma Valckx & Van Kouteren. Het werd toen voorzien van een nieuw front.
Achter de kerkzaal bevindt zich de kerkenraadskamer, die een eigen ingang heeft. Deze is ook door Wiersema ingericht. Opvallend zijn de ornamenten aan het plafond, de ornamenten op de deuren en de kansel. De kleuren zijn hier heel sober: lichtgrijs en donkergrijs.
Het Amsterdamse School-interieur uit 1935 is geheel intact gebleven, inclusief de kleuren. Het rechthoekige middenstuk van de kerkzaal wordt overkapt door een in hout uitgevoerd parabolisch gewelf. De witgepleisterde wanden hebben een houten lambrisering aan de onderkant. De vloer is van hout en loopt vanaf de kansel iets op. De houten banken zijn in de stijl van de Amsterdamse School. Aan de westzijde, op een podium in een ondiepe rechthoekige nis, staat de kansel. Deze heeft aan weerszijden een trap. Links en rechts van de kansel zitten deuren in de stijl van de Amsterdamse School en houten banken voor leden van de kerkenraad. De vensters van de kerkzaal hebben gekleurd glas in lood met geometrische motieven. Het uit drie delen bestaande venster boven de ingang verwijst naar de Heilige Doop en naar het Heilig Avondmaal.
Het orgel is geplaatst op een iets uitkragende verdieping boven de kansel en is oorspronkelijk gebouwd door M. Vermeulen in 1913 voor de Gereformeerde kerk in Rinsumageest. In 1937 is het orgel overgeplaatst naar Twijzel door firma Valckx & Van Kouteren. Het werd toen voorzien van een nieuw front.
Achter de kerkzaal bevindt zich de kerkenraadskamer, die een eigen ingang heeft. Deze is ook door Wiersema ingericht. Opvallend zijn de ornamenten aan het plafond, de ornamenten op de deuren en de kansel. De kleuren zijn hier heel sober: lichtgrijs en donkergrijs.
Recent developmentsDe kerkzaal wordt al geruime tijd niet meer gebruikt. Gekerkt wordt nog door de Vrije Hervormde Evangelisatie in de voormalige consistoriekamer aan de achterzijde. Helaas is het gebouw behoorlijk in verval. De kerkzaal toont vele sporen van lekkage en binnendringend vocht. De meubels zijn sleets. Actie is nodig om dit Gesamtkunstwerk te conserveren nu het geheel nog min of meer intact is.
Sources
Peter Karstkarel - 'Sierlijk bouwen. Jugendstil en Amsterdamse School in Friesland 1900-1940' Friese Pers Boekerij, Leeuwarden, 2011.
Bertus Fennema - 'Albert Wiersema 1895-1966 Architect te Bedum' (Bedum, 2017).
Submitted by Gert-Jan Lobbes
Professional or personal relationIk had in augustus 2022 gelegenheid om het interieur te fotograferen en ik was overrompeld door de authentieke uitstraling. Hier is actie van erfgoedbeschermers nodig. Heemschut Friesland is ingeseind.
Related objects