Details
Naam
Woonblok 'Ons Huis', Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 31
IntroductieEigen Haard zorgt voor goede en betaalbare huisvesting in de Metropoolregio Amsterdam, voor mensen die dat het meest nodig hebben. en werkt graag mee aan deze documentatie op Wendingen.
AdresPythagorasstraat 44-144, Copernicusstraat 2-16, 3-7, Galileïplantsoen 1-15, Linnaeusparkweg 87-99, 121-125
Postcode(s)1098 GD
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Jan Frederik Staal (Architect)
Adriaan Remiëns (Kunstenaar)
Adriaan Remiëns (Kunstenaar)
Datum1920 - 1926
Huidige staatDeels of volledig gerestaureerd
OpdrachtgeverWoningbouwvereeniging Ons Huis
Huidige eigenaarEigen Haard
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / diverse overige functies
Huidige functieEtagewoningen / diverse overige functies
Type objectBlok
AchtergrondIn 1921 werd het grondgebied van de gemeente Amsterdam fors uitgebreid door de annexatie van meerdere omliggende gemeenten. De oppervlakte sprong van 4.630 ha naar 17.121 ha en het inwonertal nam toe met 35.481 inwoners. In het westen betrof dit de gemeente Sloten, in het noorden Buiksloot, Nieuwendam en Ransdorp en in het oosten de gemeente Watergraafsmeer. Naast het experimentele Betondorp werden hier ook kleinere woonbuurten ontworpen, waarvan dit complex een onderdeel is.
J.F. Staal kreeg van Woningbouwvereniging Ons Huis opdracht om de woningen te ontwerpen. Ons Huis was in 1918 opgericht en startte met bouw in Oud-Zuid (Cornelis Krusemanstraat).
In de oorspronkelijke ontwerptekeningen vormt het Dageraadcomplex van Michel de Klerk en Piet Kramer de inspiratie. Het ontwerp bestond uit een vergelijkbare reeks gedecoreerde huisjes met schuin aflopende daken. In het uiteindelijke ontwerp zijn de individuele woonblokjes verdwenen en is het geheel veranderd in een langgerekt en horizontaal woonvolume.
J.F. Staal kreeg van Woningbouwvereniging Ons Huis opdracht om de woningen te ontwerpen. Ons Huis was in 1918 opgericht en startte met bouw in Oud-Zuid (Cornelis Krusemanstraat).
In de oorspronkelijke ontwerptekeningen vormt het Dageraadcomplex van Michel de Klerk en Piet Kramer de inspiratie. Het ontwerp bestond uit een vergelijkbare reeks gedecoreerde huisjes met schuin aflopende daken. In het uiteindelijke ontwerp zijn de individuele woonblokjes verdwenen en is het geheel veranderd in een langgerekt en horizontaal woonvolume.
BeschrijvingStaal ontwierp dit hele blok tussen Pythagorasstraat, Galileïplantsoen, Linnaeusparkweg en Copernicusstraat, met uitzondering van enkele panden aan de Linnaeusparkweg. Het gebouwencomplex bestaat uit drie woonlagen en is uitgevoerd in baksteen.
Kenmerkend voor het complex zijn de fraai vormgegeven hoeken. In de ronde hoeken wordt het complex gemarkeerd door schoorstenen, die als vier torens de hoeken markeren. Aan de Copernicusstraat bevinden zich twee beeldhouwwerken van de hand van Adrianus Remiëns in de vorm van maskers.
Op de buitenmuur aan de Copernicusstraat en in de poort aan de Pythagorasstraat is met baksteensteen de tekst Ons Huis gemetseld. Hier zijn ook, onder een dakvorm tegen een halfronde gemetselde uitbouwtje, het jaartal 1924 met hieronder verticaal de tekst Ons Huis gebeeldhouwd.
Anders decoratieve elementen zijn van hout: enkele hebben de vorm van een kuiken of kleine pinguïn, terwijl ander houtwerk sierlijk krult en wat heeft van een (pseudo-)waterspuwer. Dit lijken oorspronkelijk hanenkoppen te zijn geweest. Verticaal sierhout met horizontale pinnen heeft wel wat weg van een kapstok.
Kenmerkend voor het complex zijn de fraai vormgegeven hoeken. In de ronde hoeken wordt het complex gemarkeerd door schoorstenen, die als vier torens de hoeken markeren. Aan de Copernicusstraat bevinden zich twee beeldhouwwerken van de hand van Adrianus Remiëns in de vorm van maskers.
Op de buitenmuur aan de Copernicusstraat en in de poort aan de Pythagorasstraat is met baksteensteen de tekst Ons Huis gemetseld. Hier zijn ook, onder een dakvorm tegen een halfronde gemetselde uitbouwtje, het jaartal 1924 met hieronder verticaal de tekst Ons Huis gebeeldhouwd.
Anders decoratieve elementen zijn van hout: enkele hebben de vorm van een kuiken of kleine pinguïn, terwijl ander houtwerk sierlijk krult en wat heeft van een (pseudo-)waterspuwer. Dit lijken oorspronkelijk hanenkoppen te zijn geweest. Verticaal sierhout met horizontale pinnen heeft wel wat weg van een kapstok.
Recente ontwikkelingenIn 1981-1983 is het complex gerenoveerd door Arthur Staal, de zoon van architect Jan Fredrik Staal. De woningen zijn hierbij vergroot en gemoderniseerd, waarbij de gevel zoveel mogelijk in oude staat is hersteld. Zullen toen wel de originele huisnummers vervangen zijn door de huidige exemplaren? De sierlijke originele nummers, op en top Amsterdamse School, vertoonden grote overeenkomst met die van een ander blok van Staal, namelijk die aan de J.M. Coenenstraat en omgeving.
Bronnen
Annuska Pronkhorst en Sophie van Ginneken, De Amsterdamse School (2003).
Hans Willem Bakx, Jan Frederik Staal (1879-1940). De wil van het gebouw en de wil van de tijd (Rotterdam 2015).
Gerelateerde objecten