Details
Naam
Grachtstraat 12, Middelstum
Aantal afbeeldingen: 10
IntroductieDeze strakke villa is van de hand van de gemeentearchitect van Middelstum, S.A. Veenstra.
AdresGrachtstraat 12
Postcode(s)9991 BA
PlaatsMiddelstum
LandNederland
Vervaardiger S.A. Veenstra (Architect)
Rustema (Kunstenaar)
Rustema (Kunstenaar)
Datum1935
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverParticuliere opdrachtgever
Huidige eigenaarParticuliere eigenaar
Oorspronkelijke functieVilla of geschakelde villawoning
Huidige functieVilla of geschakelde villawoning
Type objectRijksmonument, Gebouw
Monumentnummer517412
AchtergrondDeze vrijstaande villa met aangebouwd achterhuis in het centrum van Middelstum is ontworpen in 1935 door gemeentearchitect S.A. Veenstra uit Middelstum in opdracht van mejuffrouw A.H. Bieuwenga. Het gaat om een Groninger variant van de Amsterdamse School-stijl. De beschrijving bij dit item is ontleend aan het Monumentenregister.
BeschrijvingDe villa is gelegen op een langgerekt perceel. De tuin wordt aan de voorzijde van de openbare weg gescheiden door een uit ongeveer 1935 stammend smeed- en gietijzeren hek ontworpen en gemaakt door smid Rustema uit Middelstum. In de tuin aan de voorzijde is nog een rotstuin aanwezig, bestaande uit terrassen, roodbakstenen bloembakken en gemetselde muurtjes, overgroeid met mos en rotsplantjes.
Het deels onderkelderde woonhuis op nagenoeg rechthoekige plattegrond is opgetrokken in rode baksteen op een trasraam van donkerbruin/paarse baksteen en wordt gedekt door een samengestelde kap waarop zwarte Romaanse pannen; twee gemetselde schoorstenen, waarvan alleen de schoorsteen aan de zuidzijde met betonnen kap; overkragende houten goot. De gevels worden geleed door liggende en staande vensters met een onderdorpel van donkere tegels; zwarte gevelband aan de zuidzijde.
Het meest opvallende is de entree in een portiek. Deze bevindt zich centraal in de voorgevel (zuidzijde) en bestaat uit een paraboolvormige houten deur waarin gebrandschilderd glas. Boven de entree bevinden zich drie staande vensters waarin gekleurd glas-in-lood. In de topgevel links van de entree een driezijdige erker waarin vensters met in de bovenlichten gekleurd glas-in-lood. Boven de erker een balkon met gemetselde borstwering, afgezet met donkere tegels waarop een ijzeren railing; twee openslaande houten deuren en zijlichten waarin glas-in-lood. In de top een staand smal venster. Rechts van de entree een liggend venster met tweedelig zijlicht waarin glas-in-lood; op de rechterhoek een brede houten stijl. Hierboven een vierdelig venster waarin glas-in-lood waarvoor een houten bloembak op houten klossen.
Het huis met aangebouwd achterhuis en hek is rijksmonument vanwege architectuur- en cultuurhistorische waarde:
- als voorbeeld van een woonhuis uit 1935 in de provincie Groningen in een regionale Amsterdamse School-stijl
- vanwege de opvallende vormgeving en detaillering
- vanwege de vrij hoge mate van gaafheid van zowel exterieur als delen van het interieur
- als goed voorbeeld van het oeuvre van gemeentearchitect S.A. Veenstra
Het deels onderkelderde woonhuis op nagenoeg rechthoekige plattegrond is opgetrokken in rode baksteen op een trasraam van donkerbruin/paarse baksteen en wordt gedekt door een samengestelde kap waarop zwarte Romaanse pannen; twee gemetselde schoorstenen, waarvan alleen de schoorsteen aan de zuidzijde met betonnen kap; overkragende houten goot. De gevels worden geleed door liggende en staande vensters met een onderdorpel van donkere tegels; zwarte gevelband aan de zuidzijde.
Het meest opvallende is de entree in een portiek. Deze bevindt zich centraal in de voorgevel (zuidzijde) en bestaat uit een paraboolvormige houten deur waarin gebrandschilderd glas. Boven de entree bevinden zich drie staande vensters waarin gekleurd glas-in-lood. In de topgevel links van de entree een driezijdige erker waarin vensters met in de bovenlichten gekleurd glas-in-lood. Boven de erker een balkon met gemetselde borstwering, afgezet met donkere tegels waarop een ijzeren railing; twee openslaande houten deuren en zijlichten waarin glas-in-lood. In de top een staand smal venster. Rechts van de entree een liggend venster met tweedelig zijlicht waarin glas-in-lood; op de rechterhoek een brede houten stijl. Hierboven een vierdelig venster waarin glas-in-lood waarvoor een houten bloembak op houten klossen.
Het huis met aangebouwd achterhuis en hek is rijksmonument vanwege architectuur- en cultuurhistorische waarde:
- als voorbeeld van een woonhuis uit 1935 in de provincie Groningen in een regionale Amsterdamse School-stijl
- vanwege de opvallende vormgeving en detaillering
- vanwege de vrij hoge mate van gaafheid van zowel exterieur als delen van het interieur
- als goed voorbeeld van het oeuvre van gemeentearchitect S.A. Veenstra
InterieurIn het interieur zijn onder meer van belang: in de hal de houten vloer, de houten tochtdeur waarin gekleurd glas in lood met zijlichten, de houten bordestrap, in de tochthal de lambrisering van zwart, oranje en witte tegels, in het toilet de tegelvloer en lambrisering, de zachtboard plafonds met geometrische decoraties, de houten paneeldeuren, de vensterbanken van gele tegels. In het boekje van Anja Reenders zijn foto's van de tochtdeur en het trappenhuis opgenomen (blz 142-143).
Recente ontwikkelingenIn de jaren tachtig zijn twee ramen in het dak aan de noord- en westzijde geplaatst en is de indeling enigszins gewijzigd.
Bronnen
Anja Reenders, Versteende welvaart. Amsterdamse School op het Groninger Hoogeland (Uitgeverij Noordboek 2007).
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandEen blikvanger aan de Grachtstraat in Middelstum, ook door de tuin en het tuinhek, die bij de villa horen. Het register spreekt overigens van een "woonhuis" maar ik hanteer de aanduiding villa. "Herenhuis" is misschien ook een goede aanduiding.
Gerelateerde objecten