Details
Naam
Hoek Valeriusplein - Cornelis Krusemanstraat, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 27
IntroductieEen hoekpand met twee hoeken, waarvan er een helaas niet meer in originele staat is.
AdresValeriusplein 34-40, Cornelis Krusemanstraat 2
Postcode(s)1075 BJ
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Dick Greiner (Architect)
Theo Vos (Kunstenaar)
Theo Vos (Kunstenaar)
Datum1922
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverParticuliere opdrachtgever
Huidige eigenaarMeerdere particuliere eigenaren
Oorspronkelijke functieWoningen overig
Huidige functieRijtjeshuizen
Type objectGeen beschermde status, Blok
AchtergrondDe westzijde van het Valeriusplein is bebouwd met statige huizen in de stijl van de late Jugendstil met invloeden van Berlage. Geheel anders is het blokje van vijf woningen dat Dick Greiner in 1922 bouwde op de hoek van het Valeriusplein en de Cornelis Krusemanstraat. Een paar jaar later zou hij er in de Cornelis Krusemanstraat nog een blokje tegenaan bouwen, de nummers 4-8a.
BeschrijvingDe gevel aan het Valeriusplein is de hoofdgevel. Het gaat om een symmetrisch geheel van vier naast elkaar liggende herenhuizen met een eigen voordeur aan het plein. De hoekpanden op de nummers 40 en 34 hebben op de eerste verdieping een opmerkelijk brede, rechthoekige erker waarmee de hoek wordt overbrugd. Bij nummer 40 is daadwerkelijk sprake van een hoek omdat het plein hier over gaat naar de Cornelis Krusemanstraat, maar bij nummer 34 gaat het om een hoek in de gevelrij, ontstaan doordat de rest van de gevelrij aan het plein terugwijkt. Greiner heeft hier een erg mooie oplossing gecreëerd. De erker van nummer 34 heeft nog de oorspronkelijke houten consoles aan beide uiteinden, bestaande uit twee schuine golvende delen en een recht golvend deel. Een meesterwerk van de Amsterdamse School!
Helaas is de begane grond van nummer 40 op een later tijdstip tot kantoor en bank omgebouwd. Er is een ingang precies in de hoek gecreëerd, waarbij grote natuurstenen platen zijn gebruikt om de gevel te bekleden en de houten consoles zijn verdwenen. De oorspronkelijke ingang van nummer 40, ook bekleed met natuursteen, is nog wel aanwezig. Deze leidt naar een woning op de eerste verdieping. De nummers 38 en 36 hebben ieder een "normale" erker, bestaande uit drie delen. Hier is de basis weer interessant, van zeer grof beton met zichtbare kiezelstenen. De ingangen van deze nummers zijn vormgegeven met kleine gemetselde muurtjes links en rechts van de tredes die naar de voordeur leiden.
De voordeur van nummer 38 wordt geflankeerd door twee spiegelbeeldige roofvogels, mogelijk van de hand van Theo Vos (die ook de beelden aan de Cornelis Krusemanstraat 4-8a zou maken), maar op basis van de voorstelling (roofvogels misschien) mogelijk ook van de hand van Adrianus Remiëns. De voordeur van nummer 36 wordt geflankeerd door twee gelijke reliëfs van slangen met een soort posthoorn in het midden.
De houten voordeuren van 36 en 38 zijn met horizontaal en verticaal aangebracht houtwerk versierd, waartussen kleurig glas in lood is aangebracht. Boven deze voordeuren is op de eerste verdieping een bijzonder vormgegeven raampje aangebracht, met een bakstenen versiering er omheen. De ingang van nummer 34 ligt verscholen om de hoek, daar waar de gevel terugwijkt naar de gevelrij van de rest van het Valeriusplein. Ook hier is sprake van reliëfs met een voorstelling die doet denken aan kale bomen zowel staand als hangend.
Boven de ingang van nummer 34 is een apart vormgegeven raam met drie stroken glas in lood aangebracht. De bovenste delen van de erkers zijn voorzien van een enigszins opengewerkte bakstenen balustrade. Tenslotte wordt de erker van nummer 34 nog bekroond door twee vlaggenmasten. Deze masten hebben ongetwijfeld ook de erker van nummer 40 gesierd.
Helaas is de begane grond van nummer 40 op een later tijdstip tot kantoor en bank omgebouwd. Er is een ingang precies in de hoek gecreëerd, waarbij grote natuurstenen platen zijn gebruikt om de gevel te bekleden en de houten consoles zijn verdwenen. De oorspronkelijke ingang van nummer 40, ook bekleed met natuursteen, is nog wel aanwezig. Deze leidt naar een woning op de eerste verdieping. De nummers 38 en 36 hebben ieder een "normale" erker, bestaande uit drie delen. Hier is de basis weer interessant, van zeer grof beton met zichtbare kiezelstenen. De ingangen van deze nummers zijn vormgegeven met kleine gemetselde muurtjes links en rechts van de tredes die naar de voordeur leiden.
De voordeur van nummer 38 wordt geflankeerd door twee spiegelbeeldige roofvogels, mogelijk van de hand van Theo Vos (die ook de beelden aan de Cornelis Krusemanstraat 4-8a zou maken), maar op basis van de voorstelling (roofvogels misschien) mogelijk ook van de hand van Adrianus Remiëns. De voordeur van nummer 36 wordt geflankeerd door twee gelijke reliëfs van slangen met een soort posthoorn in het midden.
De houten voordeuren van 36 en 38 zijn met horizontaal en verticaal aangebracht houtwerk versierd, waartussen kleurig glas in lood is aangebracht. Boven deze voordeuren is op de eerste verdieping een bijzonder vormgegeven raampje aangebracht, met een bakstenen versiering er omheen. De ingang van nummer 34 ligt verscholen om de hoek, daar waar de gevel terugwijkt naar de gevelrij van de rest van het Valeriusplein. Ook hier is sprake van reliëfs met een voorstelling die doet denken aan kale bomen zowel staand als hangend.
Boven de ingang van nummer 34 is een apart vormgegeven raam met drie stroken glas in lood aangebracht. De bovenste delen van de erkers zijn voorzien van een enigszins opengewerkte bakstenen balustrade. Tenslotte wordt de erker van nummer 34 nog bekroond door twee vlaggenmasten. Deze masten hebben ongetwijfeld ook de erker van nummer 40 gesierd.
InterieurIk heb nummer 38 van binnen kunnen zien. Voor de beschrijving van de andere interieurs ga ik af op foto's die op Funda hebben gestaan toen deze huizen te koop waren. Nummer 38 heeft een mooie marmeren vestibule en paars en oranje glas in lood in en om de voordeur, met golvende motieven. Nummer 34 heeft een daklicht boven de trap met kleurig abstract glas in lood. Verder heeft nummer 34 een op het oog geheel originele badkamer met schitterend tegelwerk. Nummer 40 heeft bijzondere houten trapleuningen en abstract glas in lood in de erker en bovenlichten, waarin de kleur paars overheerst.
Recente ontwikkelingenEen aantal woningen is niet lang geleden in de verkoop geweest. Dit maakte het mogelijk delen van de bijzondere interieurs te zien. Het zou mooi zijn als de hoek van nummer 40 ooit in oude staat wordt terug gebracht.
Bronnen
G. Bolhuis, Atlas Gordel '20-'40 (Amsterdam 2004).
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandIk had de panden van Greiner om de hoek in de Cornelis Krusemanstraat al beschreven op deze site. Helaas is het aanzien van dit blok behoorlijk aangetast door de gevelverandering op de hoek met de Cornelis Krusemanstraat. Wie weet wordt de oude situatie nog eens hersteld. De gevel van nummer 34 is gelukkig nog intact en kan daarbij als voorbeeld dienen.
Gerelateerde objecten