Details
Naam
Sumatrastraat 238-248 en Kramatweg 80-93, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 11
IntroductieVan dit blok rest, na de sloop en nieuwbouw, nog slechts het deel aan de Kramatweg.
AdresSumatrastraat 238-248, Kramatweg 80-93
Postcode(s)1095 HV
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Zeeger Gulden (Architect)
Melle Geldmaker (Architect)
Melle Geldmaker (Architect)
Datum1925
Huidige staatDeels gesloopt
Huidige eigenaarEigen Haard
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / appartementen
Huidige functieEtagewoningen / appartementen
Type objectBlok
AchtergrondAan de blokken die lopen van de Molukkenstraat, Sumatrastraat, Sumatraplantsoen, Sumatrastraat, via Kramatweg naar de Valentijnkade, is door zes bij name genoemde architecten door elkaar (blokje hier, blokje daar) gewerkt: A.J.Westerman, J.M. van der Meij, J. Kuiler, Rietbergen, en Bureau Gulden en Geldmaker. De zevende architect is naamloos gebleven want dat betreft de A.H. Gerhardschool die door de Dienst Publieke Werken ontworpen is. De hier besproken woningen waren uit 1925 en gebouwd door Gulden en Geldmaker.
BeschrijvingDe foto's tonen de hier beschreven, inmiddels verloren, detaillering. De hoekpartij boven de twee winkelruiten die behoren bij Sumatraplantsoen 92 heeft per bovenverdieping een rechthoekige uitbouw met boven en onder een met beton afgestreken rand van ongeveer drie bakstenen breed.
In het midden (tussen twee ramen) gaat een pilaster omhoog naar de bovengelegen uitbouw. De twee ramen die er per etage aan grenzen zijn schuin in de gevel geplaatst. Boven het kleine raampje tussen de laatste etalageruit en een voordeur zijn uitspringende geveldelen gemaakt als pseudo-balkonnetjes met een verdiept liggend raam. Op het dak staan twee haaks op elkaar geplaatste schoorstenen. Tenminste, zo lijkt het op het eerste gezicht. Gezien de afwerking van de bovenkant van de meest rechtse, die hoort bij het winkelpand Sumatraplantsoen 92, kan het ook een restant van de gevelverhoging zijn die er ooit geweest is. (zie: Sumatraplantsoen, zuidkant nrs. 40 t/m 92). De zijkant van het huis van het Sumatraplantsoen 92 is afgewerkt met een verticale band bakstenen muizentandjes. Al met al is de hoekpartij Sumatraplantsoen 92 en Sumatrastraat 238 een stuk minder eenvoudig dan je op het eerste gezicht denkt.
Huisnummer 238 heeft twee naast elkaar liggende deuren. De ene deur heeft een afwerking met de “dennenboompjes” van het Sumatraplantsoen en de andere heeft, net als de winkeldeur van Sumatraplantsoen 92, acht vierkante raampjes met spijltjes. Er volgt nog een deurpartij met twee dezelfde deuren en verder in de straat twee maal vier deuren. Boven de vierdeurspartijen komt in het midden de gevel licht hol naar voren tot een punt, alsof de stenen aan twee zijden voorzichtig naar het midden gedrukt zijn. Aan de onderkant een soort sluitsteen die uitkomt in de latei van de vier deuren die doorloopt boven de ramen. Bovenaan eindigt deze versiering in een steen ter hoogte van het plafond van de derde verdieping. Boven de ramen van de derde verdieping is, evenals aan het Sumatraplantsoen en de Kramatweg, een tweesteens hoge, iets uitspringende bakstenen rand aangebracht. De dakrand, boven de vierkante zolderraampjes en de hijsbalken is afgewerkt met een eveneens bakstenen sierrand. In dit stukje straat is nog één origineel zolderraampje.
Na nummer 248 springt de rooilijn naar achteren. De muur met twee winkelruiten, vier vierkante ramen en de bovenliggende etages vormen de zijgevel van Kramatweg 93. De vierkante ramen zijn een voortzetting van die van de Sumatrastraat. Rechtsboven in de hoek, die ontstaan is door het verplaatsen van de rooilijn, is op de zolderverdieping een deur gemaakt met een Frans balkon. Aan de Sumatrastraat wordt de hoekpartij met de Kramatweg gevormd door een midden boven de etalageruiten gemaakte uitbouw met twee schuin naar voren geplaatste ramen. Daaronder een betonnen “ondersteuning” en aan de kant van de Kramatweg, de eerste etage inspringend t.o.v. de rest van de gevelwand, een balkon met twee keer twee openslaande deuren en een terras met een spijltjeshek. Etage twee en drie hebben elk twee vierkante ramen. Ook hier heeft de zolder een deur met daarvoor een hek.
Het laatste stuk van de aan de Kramatweg gelegen woningen, die na de sloop zijn blijven staan, heeft zes maal vierdeurs partijen. Op de hoek de voormalige winkeldeur die afgetimmerd is met een plaat hout en drie deuren met het dennenboom motief. De andere deuren hebben in het midden een houten balk met aan weerszijden een rechthoekig raam op hoofdhoogte. In het midden van de gevel twee brede deuren die naar een achtergelegen bedrijfsruimte leidt en op 87 een afwijkende voordeur, vermoedelijk voor de boven de poort gelegen woningen. Verder dezelfde gevelindeling als aan Sumatrastraat 328-248. Een aantal zolderraampjes heeft hier nog de oorspronkelijke vierkante vorm met een vierkant op de punt erin.
In het midden (tussen twee ramen) gaat een pilaster omhoog naar de bovengelegen uitbouw. De twee ramen die er per etage aan grenzen zijn schuin in de gevel geplaatst. Boven het kleine raampje tussen de laatste etalageruit en een voordeur zijn uitspringende geveldelen gemaakt als pseudo-balkonnetjes met een verdiept liggend raam. Op het dak staan twee haaks op elkaar geplaatste schoorstenen. Tenminste, zo lijkt het op het eerste gezicht. Gezien de afwerking van de bovenkant van de meest rechtse, die hoort bij het winkelpand Sumatraplantsoen 92, kan het ook een restant van de gevelverhoging zijn die er ooit geweest is. (zie: Sumatraplantsoen, zuidkant nrs. 40 t/m 92). De zijkant van het huis van het Sumatraplantsoen 92 is afgewerkt met een verticale band bakstenen muizentandjes. Al met al is de hoekpartij Sumatraplantsoen 92 en Sumatrastraat 238 een stuk minder eenvoudig dan je op het eerste gezicht denkt.
Huisnummer 238 heeft twee naast elkaar liggende deuren. De ene deur heeft een afwerking met de “dennenboompjes” van het Sumatraplantsoen en de andere heeft, net als de winkeldeur van Sumatraplantsoen 92, acht vierkante raampjes met spijltjes. Er volgt nog een deurpartij met twee dezelfde deuren en verder in de straat twee maal vier deuren. Boven de vierdeurspartijen komt in het midden de gevel licht hol naar voren tot een punt, alsof de stenen aan twee zijden voorzichtig naar het midden gedrukt zijn. Aan de onderkant een soort sluitsteen die uitkomt in de latei van de vier deuren die doorloopt boven de ramen. Bovenaan eindigt deze versiering in een steen ter hoogte van het plafond van de derde verdieping. Boven de ramen van de derde verdieping is, evenals aan het Sumatraplantsoen en de Kramatweg, een tweesteens hoge, iets uitspringende bakstenen rand aangebracht. De dakrand, boven de vierkante zolderraampjes en de hijsbalken is afgewerkt met een eveneens bakstenen sierrand. In dit stukje straat is nog één origineel zolderraampje.
Na nummer 248 springt de rooilijn naar achteren. De muur met twee winkelruiten, vier vierkante ramen en de bovenliggende etages vormen de zijgevel van Kramatweg 93. De vierkante ramen zijn een voortzetting van die van de Sumatrastraat. Rechtsboven in de hoek, die ontstaan is door het verplaatsen van de rooilijn, is op de zolderverdieping een deur gemaakt met een Frans balkon. Aan de Sumatrastraat wordt de hoekpartij met de Kramatweg gevormd door een midden boven de etalageruiten gemaakte uitbouw met twee schuin naar voren geplaatste ramen. Daaronder een betonnen “ondersteuning” en aan de kant van de Kramatweg, de eerste etage inspringend t.o.v. de rest van de gevelwand, een balkon met twee keer twee openslaande deuren en een terras met een spijltjeshek. Etage twee en drie hebben elk twee vierkante ramen. Ook hier heeft de zolder een deur met daarvoor een hek.
Het laatste stuk van de aan de Kramatweg gelegen woningen, die na de sloop zijn blijven staan, heeft zes maal vierdeurs partijen. Op de hoek de voormalige winkeldeur die afgetimmerd is met een plaat hout en drie deuren met het dennenboom motief. De andere deuren hebben in het midden een houten balk met aan weerszijden een rechthoekig raam op hoofdhoogte. In het midden van de gevel twee brede deuren die naar een achtergelegen bedrijfsruimte leidt en op 87 een afwijkende voordeur, vermoedelijk voor de boven de poort gelegen woningen. Verder dezelfde gevelindeling als aan Sumatrastraat 328-248. Een aantal zolderraampjes heeft hier nog de oorspronkelijke vierkante vorm met een vierkant op de punt erin.
Recente ontwikkelingenHet stuk aan de Sumatrastraat en Kramatweg 80 is inmiddels gesloopt en vervangen door nieuwbouw met een vleugje Amsterdam School. Alleen het blok Kramatweg 82-93 rest nog. Het is niet in het bezit van Eigen Haard en wordt, min of meer, gerenoveerd.
Bronnen
G. Bolhuis, Atlas Gordel ’20-‘40 (Amsterdam 2004).
Google Earth.
Ingezonden door Corrie Groen-Pickhard
Professionele of persoonlijke bandVastgelegd met de camera voordat de blokken verdwenen.
Gerelateerde objecten