Details
Naam
Clubgebouw KNARZV De Hoop, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 15
IntroductieMichel de Klerk ontwierp in 1922 het clubgebouw van roeivereniging De Hoop. Helaas is er nu nog maar heel weinig van over.
AdresWeesperzijde 1004
Postcode(s)1091 EA
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Michel de Klerk (Architect)
Datum1922 - 1923
Huidige staatGesloopt
OpdrachtgeverAmsterdam
KARZV De Hoop
KARZV De Hoop
Oorspronkelijke functieGenootschapsgebouw / Clubhuis / Kantine
Type objectGebouw
AchtergrondDe Koninklijke Amsterdamsche Roei- en Zeilvereeniging De Hoop werd in 1848 opgericht en is daarmee de oudste sportvereniging in Amsterdam en de op één na oudste roei- en zeilvereniging van Nederland. Het bestuur van De Hoop wilde ter ere van het 75-jarig bestaan in 1923 een nieuw clubgebouw op het bestaande botenhuis hebben. Zij wilden een bekende architect wiens architectuur bij de gemeentelijke instanties weinig tegenwerking zou ontmoeten. Een ontwerp van Joan van der Meij uit 1913 was namelijk door De Hoop weliswaar goedgekeurd, maar werd het jaar erop door de Schoonheidscommissie afgekeurd omdat ze het op die plaats (toen nog nabij het Amstel Hotel) te hoog vonden.
De Klerk werd gebonden aan twee eisen: het clubgebouw moet dus zo laag mogelijk worden om te voldoen aan de eisen van de Schoonheidscommissie en de omwonenden, en het moest bovenop de bestaande botenhuis gebouwd worden, waarvoor nieuw geheid moest worden. Het lukte De Klerk, maar niet geheel moeiteloos. “Men kan beter een geheel nieuw gebouw neerzetten, dat driemaal zoo groot is, dan een bestaand te versterken”, verzuchtte hij tijdens een rondleiding voor journalisten ten tijde van de opening.
In februari 1944 werden, nadat het jaar eerder al een vaarverbod was afgekondigd, op last van de Duitse bezetter alle clubgebouwen van de roeiclubs aan de Amstel afgebroken: De Amstel, Willem III, Nereus, Poseidon en dus ook De Hoop. Het enig wat nog van het De Klerk-gebouw rest zijn een deur, een bel, een vlaggenmast en de zogenaamde ‘Punt’.
De Klerk werd gebonden aan twee eisen: het clubgebouw moet dus zo laag mogelijk worden om te voldoen aan de eisen van de Schoonheidscommissie en de omwonenden, en het moest bovenop de bestaande botenhuis gebouwd worden, waarvoor nieuw geheid moest worden. Het lukte De Klerk, maar niet geheel moeiteloos. “Men kan beter een geheel nieuw gebouw neerzetten, dat driemaal zoo groot is, dan een bestaand te versterken”, verzuchtte hij tijdens een rondleiding voor journalisten ten tijde van de opening.
In februari 1944 werden, nadat het jaar eerder al een vaarverbod was afgekondigd, op last van de Duitse bezetter alle clubgebouwen van de roeiclubs aan de Amstel afgebroken: De Amstel, Willem III, Nereus, Poseidon en dus ook De Hoop. Het enig wat nog van het De Klerk-gebouw rest zijn een deur, een bel, een vlaggenmast en de zogenaamde ‘Punt’.
BeschrijvingBeter dan hier nu een beschrijving geven op basis van oude foto’s, kunnen we een tijdgenoot én kenner aan het woord laten. J.P. Mieras laat in Bouwkundig Weekblad uitgebreid zijn licht schijnen op de (bouw)tekeningen van De Klerk:
“De eerste aanblik van deze teekeningen werkt op ons gemoed als de woorden uit Beethovens 9e symphonie: O, Freunde, nicht diese Töne, sondern lasst uns angenehmere anstimmen und freudenvollere!
En de teekeningen geven fröhliche und angenehme! Niet alleen door de frischheid van de sport, die het geheel beheerscht, maar door de heerlijke gemakkelijkheid waarmede de architect zijn ontwerp hier heeft gecomponeerd. Uit deze gemakkelijkheid vloeide de lichtheid, de natuurlijke gratie van dit gebouw voort. De architectonische conceptie was geen moeizaam proces, waaruit het ontwerp als een overwinning naar voren kwam, zij was een vreugdevol spelen in de geleidelijk rhythme schoven het lange plankier, de houten en glazen wanden en de borstwering en het vlakke, sierlijk omzwaaiende dak over elkaar tot het ranke geheel ontstond.
(…)
Deze volledige beheersching heeft het ontwerp een grooten eenvoud en klaarheid gegeven. De veel voorkomende gecompliceerde planindeeling en opbouw, waarmede de Klerk poogt zijn innerlijke intenties uit te drukken, is hier geheel weg. Het plan is overzichtelijk en soepel; de opbouw rationeel en nergens gewrongen.”
“De eerste aanblik van deze teekeningen werkt op ons gemoed als de woorden uit Beethovens 9e symphonie: O, Freunde, nicht diese Töne, sondern lasst uns angenehmere anstimmen und freudenvollere!
En de teekeningen geven fröhliche und angenehme! Niet alleen door de frischheid van de sport, die het geheel beheerscht, maar door de heerlijke gemakkelijkheid waarmede de architect zijn ontwerp hier heeft gecomponeerd. Uit deze gemakkelijkheid vloeide de lichtheid, de natuurlijke gratie van dit gebouw voort. De architectonische conceptie was geen moeizaam proces, waaruit het ontwerp als een overwinning naar voren kwam, zij was een vreugdevol spelen in de geleidelijk rhythme schoven het lange plankier, de houten en glazen wanden en de borstwering en het vlakke, sierlijk omzwaaiende dak over elkaar tot het ranke geheel ontstond.
(…)
Deze volledige beheersching heeft het ontwerp een grooten eenvoud en klaarheid gegeven. De veel voorkomende gecompliceerde planindeeling en opbouw, waarmede de Klerk poogt zijn innerlijke intenties uit te drukken, is hier geheel weg. Het plan is overzichtelijk en soepel; de opbouw rationeel en nergens gewrongen.”
Bronnen
‘Ontwerp clubgebouw Kon. Amst. Roei- en Zeilvereeniging “De Hoop”, Bouwkundig Weekblad, jrg 43, 1922.
‘Het nieuwe clubgebouw van “De Hoop”’, Algemeen Handelsblad, 9 mei 1923.
Eerde Beulakker, Onderscheid moet er zijn: Pleziervaren in Nederland, een cultuurgeschiedenis (Uitgeverij Verloren Hilversum, 2012).
Links
Ingezonden door Marcel Westhoff
Professionele of persoonlijke bandZooo ongelofelijk jammer dat dit pand niet meer aan de Amstel te bewonderen valt!
Gerelateerde objecten