Details
Naam
Hoofdweg e.o. (Van der Meij)
.jpg&width=650&height=650&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
Aantal afbeeldingen: 42
IntroductieVan der Meij ontwierp de gevels, Franswa deed het tekenwerk en de plattegronden en het stedenbouwkundig plan waren van de hand van bureau Gulden & Geldmaker.
AdresHoofdweg 384-456 en 413-493, Jan van Galenstraat 172-178 en 283-289, Erasmusgracht 9-11, Hondiusstraat 9 en 10
Postcode(s)1056 DG
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Joan van der Meij (Architect)
Zeeger Gulden (Architect)
Melle Geldmaker (Architect)
Co Franswa (Architect)
Zeeger Gulden (Architect)
Melle Geldmaker (Architect)
Co Franswa (Architect)
Datum1926 - 1932
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverN.V. Bouwgrond Expl. Mij. De Hoofdweg
Huidige eigenaarMeerdere particuliere eigenaren
Stadgenoot
Stadgenoot
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / winkels
Huidige functieGemengde bestemming: woningen en winkels/bedrijfsruimtes
Type objectBlok
AchtergrondDe bouwblokken in Plan West werden ontworpen, vergund en gebouwd in delen. Een ‘architectonische commissie’ selecteerde de architecten die de opdracht kregen de gevels te ontwerpen, terwijl de technische uitvoering en de plattegronden in handen lagen van architectenbureau Gulden & Geldmaker. Bovendien was het zo dat de architecten niet meer de opdracht kregen een geheel bouwblok te ontwerpen, maar delen van een straatwand kregen toegewezen.
Binnen Plan West is de Hoofdweg de belangrijkste noord-zuid verkeersroute. Hij loopt kilometers lang vanaf de Erasmusgracht in het noorden naar het Surinameplein in het zuiden. Aan de noordzijde, bij de torenachtige blokken van Van der Meij aan de Erasmusgracht, begon de nieuwe stad.
Binnen Plan West is de Hoofdweg de belangrijkste noord-zuid verkeersroute. Hij loopt kilometers lang vanaf de Erasmusgracht in het noorden naar het Surinameplein in het zuiden. Aan de noordzijde, bij de torenachtige blokken van Van der Meij aan de Erasmusgracht, begon de nieuwe stad.
BeschrijvingDe hier besproken vier blokken zijn verspreid over een aantal jaren gebouwd. Over de opdrachtgever bestaat geen volledige duidelijkheid. Volgens sommige bronnen was dit de ontwikkelaar van het totale Plan West: de N.V. Bouwgrond Expl. Mij. De Hoofdweg. Volgens een artikel in het Bouwkundig Weekblad van 28 augustus 1926 werd het complex echter gebouwd in opdracht van Maatschappij Rijndal. Het zou het eerste complex in Nederland zijn dat van een centrale warmwatervoorziening werd voorzien. De woningen kregen zelfs een badkamer met een geëmailleerde badkuip. De aanleg en de exploitatie van de warmwatervoorziening geschiedde door de N.V. Stedenverwarming waardoor de bewoners zes dagen per week, van 's morgens 8 tot 's avonds 9 uur over warm water zouden beschikken (bron: Kruidenier en Smeets 2014, 190, 208-209).
Het oudste blok betreft het hoekblok aan de oostkant, Hoofdweg 384-386/Jan van Galenstraat 283-289. Dit hoekblok sluit aan op de beroemde straatwand die Wijdeveld voor de Hoofdweg ontwierp. Het werd door Van der Meij in juli 1925 ontworpen en vergund op 24 september 1926. De woningen kwamen gereed in 1927. De overgelegen hoekbebouwing, spiegelsymmetrisch van opzet, werd ontworpen in oktober 1927 en werd vergund op 15 januari 1929. Het betreft hier de woningen aan de Hoofdweg 388-390/Jan van Galenstraat 172-178, met een winkel, garage en atelier. Dit blok kwam in 1932 gereed. Samen vormen deze hoekblokken een stadspoort voor het verkeer dat de stad uit het westen naderde. Ze vormen een variatie op het thema dat Van der Meij aan de Jan Evertsenstraat al had beproefd, maar dat in deze andere stedenbouwkundige situatie veel minder tot zijn recht komt. In de Jan Evertsenstraat dwong een aansluiting op een bestaande, nauwe straat tot de versmalling van het wegprofiel. Hier echter strekt zich, achter de insnoering, de weidse ruimte van het Erasmuspark uit, waardoor deze vernauwing een loos gebaar is. Het huidige noordelijke blok is overigens een reconstructie uit 2006-2007. Het was in de loop van de tijd tot een ruïne vervallen, maar vertoont nu, op details zoals de plaatsing van de ramen op de bovenste verdieping na, weer het oorspronkelijke beeld.
De tweede ontwerpopdracht aan Van der Meij behelsde ook de aangrenzende straatwand van de Hoofdweg nrs 392-422 en 424-456 (onderbroken door de Hondiusstraat) en de overliggende lange en ononderbroken straatwand nrs 413-493. Er zijn niet heel veel opvallende details in deze wat monotone wanden. Apart zijn de voordeuren en een aantal hijsbalken en interessant is de stapsgewijze verhoging van de gevels richting Erasmusgracht.
Aan het einde van de Hoofdweg, aan de Erasmusgracht worden beide straatwanden stijlvol afgesloten (of ingeleid zo men wil, voor het verkeer dat uit het noorden de stad naderde) door twee symmetrische hoekblokken met uitkragende balkons waarop serre-achtige erkers op vier hoog, als uitzichtsplatforms. De hoekblokken steken uit ten opzichte van de Hoofdweg en zijn ook hoger. Ze beslaan twee vensters breed de nummers 454-456 en 491-493 van de Hoofdweg en beslaan ook de eerste twintig meter van de Erasmusgracht (nr.s 9 en 11), ten oosten van de Hoofdweg.
Het oudste blok betreft het hoekblok aan de oostkant, Hoofdweg 384-386/Jan van Galenstraat 283-289. Dit hoekblok sluit aan op de beroemde straatwand die Wijdeveld voor de Hoofdweg ontwierp. Het werd door Van der Meij in juli 1925 ontworpen en vergund op 24 september 1926. De woningen kwamen gereed in 1927. De overgelegen hoekbebouwing, spiegelsymmetrisch van opzet, werd ontworpen in oktober 1927 en werd vergund op 15 januari 1929. Het betreft hier de woningen aan de Hoofdweg 388-390/Jan van Galenstraat 172-178, met een winkel, garage en atelier. Dit blok kwam in 1932 gereed. Samen vormen deze hoekblokken een stadspoort voor het verkeer dat de stad uit het westen naderde. Ze vormen een variatie op het thema dat Van der Meij aan de Jan Evertsenstraat al had beproefd, maar dat in deze andere stedenbouwkundige situatie veel minder tot zijn recht komt. In de Jan Evertsenstraat dwong een aansluiting op een bestaande, nauwe straat tot de versmalling van het wegprofiel. Hier echter strekt zich, achter de insnoering, de weidse ruimte van het Erasmuspark uit, waardoor deze vernauwing een loos gebaar is. Het huidige noordelijke blok is overigens een reconstructie uit 2006-2007. Het was in de loop van de tijd tot een ruïne vervallen, maar vertoont nu, op details zoals de plaatsing van de ramen op de bovenste verdieping na, weer het oorspronkelijke beeld.
De tweede ontwerpopdracht aan Van der Meij behelsde ook de aangrenzende straatwand van de Hoofdweg nrs 392-422 en 424-456 (onderbroken door de Hondiusstraat) en de overliggende lange en ononderbroken straatwand nrs 413-493. Er zijn niet heel veel opvallende details in deze wat monotone wanden. Apart zijn de voordeuren en een aantal hijsbalken en interessant is de stapsgewijze verhoging van de gevels richting Erasmusgracht.
Aan het einde van de Hoofdweg, aan de Erasmusgracht worden beide straatwanden stijlvol afgesloten (of ingeleid zo men wil, voor het verkeer dat uit het noorden de stad naderde) door twee symmetrische hoekblokken met uitkragende balkons waarop serre-achtige erkers op vier hoog, als uitzichtsplatforms. De hoekblokken steken uit ten opzichte van de Hoofdweg en zijn ook hoger. Ze beslaan twee vensters breed de nummers 454-456 en 491-493 van de Hoofdweg en beslaan ook de eerste twintig meter van de Erasmusgracht (nr.s 9 en 11), ten oosten van de Hoofdweg.
Recente ontwikkelingenVanaf 1931 werden ook aansluitende blokken door Van der Meij aan de westzijde van de Erasmusgracht en in de Orteliusstraat gebouwd in een haast nog soberder stijl dan de blokken langs de Hoofdweg.
Recentelijk zijn (delen van) de blokken aan beide zijden van de Hoofdweg gerenoveerd.
Recentelijk zijn (delen van) de blokken aan beide zijden van de Hoofdweg gerenoveerd.
Bronnen
Kruidenier, M. & P. Smeets 2014. Joan Melchior van der Meij architect; pionier van de Amsterdamse School.
Museum Het Schip 2009. Op de golven van de Stad.
Vermeer, G. – Historische gids van Amsterdam. De stadsuitbreidingen 1860-1935. Amsterdam, 2010
Links
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandEerder had ik al, als twee losse projecten, de hoeken Hoofdweg/Jan van Galenstraat en de Erasmusgracht beschreven.
Kort geleden merkte mede-schrijver Gert-Jan Lobbes terecht op dat deze twee projecten wat door elkaar liepen. Omdat beide blokken ook in de oeuvre-catalogus van Joan van der Meij als één project worden beschreven, hebben we de redactie voorgesteld beide projecten samen te voegen.
Deze pagina is nu een gezamenlijk project geworden van Gert-Jan en mij, voor zowel de tekst als de foto’s.
Kort geleden merkte mede-schrijver Gert-Jan Lobbes terecht op dat deze twee projecten wat door elkaar liepen. Omdat beide blokken ook in de oeuvre-catalogus van Joan van der Meij als één project worden beschreven, hebben we de redactie voorgesteld beide projecten samen te voegen.
Deze pagina is nu een gezamenlijk project geworden van Gert-Jan en mij, voor zowel de tekst als de foto’s.
Gerelateerde objecten