Details
Naam
Waverstraat, Kromme Mijdrechtstraat, Vechtstraat, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 14
IntroductieEen beschrijving uit het geheugen van Corrie Groen-Pickhard. Zeer bijzonder.
AdresWaverstraat 60-84, Kromme Mijdrechtstraat 12-16, Vechtstraat 65-69
Postcode(s)1079 VP
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger D.F. Slothouwer (Architect)
Datum1920 - 1921
Huidige staatGerealiseerd
OpdrachtgeverAmstels Bouwvereeniging
Huidige eigenaarDe Alliantie
Oorspronkelijke functieWoningen overig
Huidige functieEtagewoningen / appartementen
Type objectGeen beschermde status, Gebouw
AchtergrondOnderdeel van Plan Zuid ten zuiden van de Amstellaan. Volgens de kaart op pagina 40 in “Cornelis Kruyswijk, Amsterdamse School Architect” van R. van Beekum, uitgevoerd door Amstel’s Bouw Vereniging, een vereniging van ongeveer 70 kleine, particuliere bouwondernemers die tot doel had 2000 woningen te bouwen. Uiteindelijk zijn dat er 1800 geworden. De Vereniging is in 1920 opgericht en heeft gebruik gemaakt van de in datzelfde jaar ingestelde regeling voor subsidiëring van volkswoningbouw om het grote tekort aan woningen terug te brengen.
BeschrijvingWaverstraat 60-84 maakt deel uit van een U- vormig woonblok met een plat dak dat bestaat uit Korte Mijdrechtstraat 12-16, Waverstraat 60-84 en Vechtstraat 65-69. Het blok bestaat uit een benedenverdieping en drie daarboven gelegen woonlagen.
De woningen hebben een plint van betonnen platen die tot de vensterbanken van de beneden verdieping reikt. Daarna beginnen de bakstenen met één steen naar binnen inspringend, waarna vier lagen bakstenen een stukje naar voren komen. Dit herhaalt zich vijf keer, waardoor een horizontale tekening wordt verkregen. In de vijfde laag zijn vijf stenen verticaal geplaatst met enige tussenruimte. Dit zijn luchtroosters. Boven de vensters van de benedenverdieping is een betonnen rand aangebracht ter breedte van een steenlengte, daarboven een rij verticaal geplaatste stenen en daarboven weer een betonnen rand die dunner is dan de onderliggende lagen. De rest van de gevel is gewoon opgemetseld met onder de vensterbanken van de kleine ramen van de etagewoningen een rijtje stenen met de kopse kant naar voren.
Het meest opmerkelijke deel van de gevel zijn de deurpartijen. Trappenhuizen met in totaal twee of vier heel donker groene deuren. Alle deuren hebben een zeshoekig raampje omgeven door een ster van houtsnijwerk. Bij sommige huizen is over deze ster nog het oorspronkelijke beveiligingshekwerkje van smeedijzer te zien. De deurlijsten zijn fraai gesneden. Bij de deurpartijen met vier deuren is de middelste stijl (scheiding van twee trappenhuizen) dikker dan de overige stijlen. Bij deurpartijen met twee deuren is de stijl aan de rechter- of aan de linkerkant verdikt, maar niet zo dik als de deurstijl in het midden van vier deuren. In de Waverstraat zijn in het midden van het blok drie naast elkaar gelegen tweedeurspartijen. Over het hele blok gezien zijn de extra dikke deurstijlen symmetrisch verdeeld. Zie schema.
Boven de deuren in het houtwerk aangebrachte rechte raampjes, als bovenlichten, die aan de linker- en rechterkant rond zijn. Boven de deuren in naar voren komenden golven een voortzetting van de eerder beschreven horizontale betonnen en bakstenen belijning. De golven zetten zich verticaal voort in de rest van de gevel met in de diepte van de golf een of twee smalle hoge vensters van de trappenhuizen die in twee raampjes verdeeld zijn. De golven hebben een kuif die boven de dakrand uitsteekt. Deze kuiven zijn niet allemaal gelijk. De hoekpartijen zijn anders van vorm en hebben een ander metselverband dan de kuiven boven de deuren. In het midden van de straat boven de drie tweedeurspartijen zijn de golven van de horizontale lijnen ook iets naar boven uitgewerkt en vormen als het ware één geheel evenals de kuiven op het dak. Ik kan dat helaas niet laten zien, er staat een grote boom voor.
De hoeken aan de Kromme Mijdrechtstraat-Waverstraat en Vechtstraat-Waverstraat zijn schuin geplaatst met in de schuine zijden op iedere bovenetage een smal raam. Op de eerste etage is dat raam aangebracht in een deur die uitkomt op een klein rond balkon met een smeedijzeren hekje. Bij de benedenetage lopen de horizontale lijnen door zoals eerder beschreven.
Bij sommige benedenhuizen zijn de ramen verdeeld in twee maal acht kleine raampjes. Alle raampartijen zijn gerenoveerd. Kennelijk is dat niet voor één opdrachtgever gedaan, waardoor nogal wat variatie in de uitvoering is ontstaan.
De woningen hebben een plint van betonnen platen die tot de vensterbanken van de beneden verdieping reikt. Daarna beginnen de bakstenen met één steen naar binnen inspringend, waarna vier lagen bakstenen een stukje naar voren komen. Dit herhaalt zich vijf keer, waardoor een horizontale tekening wordt verkregen. In de vijfde laag zijn vijf stenen verticaal geplaatst met enige tussenruimte. Dit zijn luchtroosters. Boven de vensters van de benedenverdieping is een betonnen rand aangebracht ter breedte van een steenlengte, daarboven een rij verticaal geplaatste stenen en daarboven weer een betonnen rand die dunner is dan de onderliggende lagen. De rest van de gevel is gewoon opgemetseld met onder de vensterbanken van de kleine ramen van de etagewoningen een rijtje stenen met de kopse kant naar voren.
Het meest opmerkelijke deel van de gevel zijn de deurpartijen. Trappenhuizen met in totaal twee of vier heel donker groene deuren. Alle deuren hebben een zeshoekig raampje omgeven door een ster van houtsnijwerk. Bij sommige huizen is over deze ster nog het oorspronkelijke beveiligingshekwerkje van smeedijzer te zien. De deurlijsten zijn fraai gesneden. Bij de deurpartijen met vier deuren is de middelste stijl (scheiding van twee trappenhuizen) dikker dan de overige stijlen. Bij deurpartijen met twee deuren is de stijl aan de rechter- of aan de linkerkant verdikt, maar niet zo dik als de deurstijl in het midden van vier deuren. In de Waverstraat zijn in het midden van het blok drie naast elkaar gelegen tweedeurspartijen. Over het hele blok gezien zijn de extra dikke deurstijlen symmetrisch verdeeld. Zie schema.
Boven de deuren in het houtwerk aangebrachte rechte raampjes, als bovenlichten, die aan de linker- en rechterkant rond zijn. Boven de deuren in naar voren komenden golven een voortzetting van de eerder beschreven horizontale betonnen en bakstenen belijning. De golven zetten zich verticaal voort in de rest van de gevel met in de diepte van de golf een of twee smalle hoge vensters van de trappenhuizen die in twee raampjes verdeeld zijn. De golven hebben een kuif die boven de dakrand uitsteekt. Deze kuiven zijn niet allemaal gelijk. De hoekpartijen zijn anders van vorm en hebben een ander metselverband dan de kuiven boven de deuren. In het midden van de straat boven de drie tweedeurspartijen zijn de golven van de horizontale lijnen ook iets naar boven uitgewerkt en vormen als het ware één geheel evenals de kuiven op het dak. Ik kan dat helaas niet laten zien, er staat een grote boom voor.
De hoeken aan de Kromme Mijdrechtstraat-Waverstraat en Vechtstraat-Waverstraat zijn schuin geplaatst met in de schuine zijden op iedere bovenetage een smal raam. Op de eerste etage is dat raam aangebracht in een deur die uitkomt op een klein rond balkon met een smeedijzeren hekje. Bij de benedenetage lopen de horizontale lijnen door zoals eerder beschreven.
Bij sommige benedenhuizen zijn de ramen verdeeld in twee maal acht kleine raampjes. Alle raampartijen zijn gerenoveerd. Kennelijk is dat niet voor één opdrachtgever gedaan, waardoor nogal wat variatie in de uitvoering is ontstaan.
InterieurHerinnering: de etage bevatte een kamer en suite met links naast de achterkamer een kleine slaapkamer daarnaast; links een piepklein keukentje en haaks op de keuken een klein toilet. Aan de voorkant van het huis tussen de woonkamer en de ruimte waarin het raam voor de luchtverversing van het trappenhuis ligt was een grotere slaapkamer. Alle ruimten kwamen uit op een hal, zo ook de deur naar het trappenhuis dat links van het huis lag. Zie foto 2 en 3. Een bad- of doucheruimte ontbrak. In mijn herinnering hadden de voorkamers openslaande ramen met aan de zijkanten ladderraampjes. Aan de achterkant van het huis was een uitbouw.
Bronnen
Radboud van Beekum, Amsterdamse School architect Cornelis Kruyswijk, 1884-1935 (Uitgeverij Thoth 2006).
Ingezonden door Corrie Groen- Pickhard
Professionele of persoonlijke bandWaverstraat 80 I is mijn geboortehuis en dat is ook de reden dat ik het vorig jaar voor het familie-archief gefotografeerd heb. Ik heb er slechts kort gewoond. Voordat ik een jaar was zijn mijn ouders al verhuisd en in die tijd verbleven mijn moeder en ik ook nog 9 maanden buiten Amsterdam. Mijn ouders woonden tijdens de oorlog op deze etage in. Tot 1965 ben ik hier regelmatig terug geweest, omdat mijn oom en tante hier met hun gezin woonden. Als ik later aan de Waverstraat terugdacht vond ik het een droevige, eentonige straat. Rechttoe rechtaan, zonder tuintjes. Alleen maar stenen. In mijn herinnering stonden in dit tweede gedeelte van de straat geen bomen. Die staan er nu wel. Het eerste deel van de straat (tussen de Amsteldijk en de Kromme Mijdrechtstraat) was nog saaier en eentoniger, met vanaf de Amstel links de eindeloze muur van tramremise Lekstraat.
Bij het beter bekijken van foto 3 zie ik opgeslagen goederen achter de hoge smalle ramen van het trappenhuis. Ieder raam, twee ruitjes breed, hoort bij een trappenhuis waarvan de twee middelste deuren de toegang vormen. Gespiegelde huizen. Bij het zien van de opgeslagen goederen schiet mij iets te binnen dat ik van de week gelezen heb:
Art. 163 van de Amsterdamse Bouwverordening: Gebouwen met twee of meer woningen. De trappen en gangen dienen per verdieping uit te komen in een ruimte die met een beweegbaar raam in verbinding staat met de buitenlucht.
Dit was (is) om de huizen van minimale luchtverversing te voorzien en leidde tot merkwaardige oplossingen met gangen en slurfjes. Een maatregel waarvan Arie Keppler, directeur van de Gemeentelijke Woningdienst, een felle tegenstander was. Hij zag het als een ondermijning van goede, gezonde en gereguleerde huisvesting. In deze huizen komt het slurfje uit boven de trap ter hoogte van het portaal naar de tweede trap. Er staat mij vaag iets bij dat het inderdaad open was of kon op de een of andere manier en dat ik het maar een vreemde constructie vond. Als kind heb ik er nooit naar gevraagd. Je kon, alweer volgens een vage herinnering, in dat kamertje/gangetje komen via de naast gelegen slaapkamer. (kleine raam met lamellen). Het raam, ter verfrissing van de atmosfeer in het trappenhuis, heb ik nooit open gezien en ik vermoed, gezien de opslag, dat dat ook nu niet vaak het geval zal zijn.
Na een vraag van de redactie, waar ik geen antwoord op had, ben ik nog een paar keer teruggegaan naar de Waverstraat en heb de beschrijving van het exterieur aangepast en de fotoserie uitgebreid.
Mijn herinneringen aan de straat zijn natuurlijk niet veranderd, maar de beoordeling van het woonblok is na alles wat ik nu gezien heb wel enigszins bijgesteld. De straat blijft smal en mede door de bomen die er staan zullen maar weinig mensen zien hoeveel werk aan de gevel besteed is. Met of zonder bomen: het is niet mogelijk een duidelijke overzichtsfoto van de hele gevel te maken.
Bij het beter bekijken van foto 3 zie ik opgeslagen goederen achter de hoge smalle ramen van het trappenhuis. Ieder raam, twee ruitjes breed, hoort bij een trappenhuis waarvan de twee middelste deuren de toegang vormen. Gespiegelde huizen. Bij het zien van de opgeslagen goederen schiet mij iets te binnen dat ik van de week gelezen heb:
Art. 163 van de Amsterdamse Bouwverordening: Gebouwen met twee of meer woningen. De trappen en gangen dienen per verdieping uit te komen in een ruimte die met een beweegbaar raam in verbinding staat met de buitenlucht.
Dit was (is) om de huizen van minimale luchtverversing te voorzien en leidde tot merkwaardige oplossingen met gangen en slurfjes. Een maatregel waarvan Arie Keppler, directeur van de Gemeentelijke Woningdienst, een felle tegenstander was. Hij zag het als een ondermijning van goede, gezonde en gereguleerde huisvesting. In deze huizen komt het slurfje uit boven de trap ter hoogte van het portaal naar de tweede trap. Er staat mij vaag iets bij dat het inderdaad open was of kon op de een of andere manier en dat ik het maar een vreemde constructie vond. Als kind heb ik er nooit naar gevraagd. Je kon, alweer volgens een vage herinnering, in dat kamertje/gangetje komen via de naast gelegen slaapkamer. (kleine raam met lamellen). Het raam, ter verfrissing van de atmosfeer in het trappenhuis, heb ik nooit open gezien en ik vermoed, gezien de opslag, dat dat ook nu niet vaak het geval zal zijn.
Na een vraag van de redactie, waar ik geen antwoord op had, ben ik nog een paar keer teruggegaan naar de Waverstraat en heb de beschrijving van het exterieur aangepast en de fotoserie uitgebreid.
Mijn herinneringen aan de straat zijn natuurlijk niet veranderd, maar de beoordeling van het woonblok is na alles wat ik nu gezien heb wel enigszins bijgesteld. De straat blijft smal en mede door de bomen die er staan zullen maar weinig mensen zien hoeveel werk aan de gevel besteed is. Met of zonder bomen: het is niet mogelijk een duidelijke overzichtsfoto van de hele gevel te maken.
Gerelateerde objecten