Details
Naam
Spaarndammerplantsoen Amsterdam, eerste blok Michel de Klerk
Aantal afbeeldingen: 24
IntroductieEen waardevolle en onmiskenbare schakel in de ontwikkeling van de Amsterdamse School in het algemeen en Michel de Klerk in het bijzonder.
AdresSpaarndammerplantsoen 60-138, Oostzaanstraat 2-8
Postcode(s)1013 XT
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Michel de Klerk (Architect)
Datum1913 - 1915
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverC. Kamphuis
Klaas Hille
Klaas Hille
Huidige eigenaarYmere
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / appartementen
Huidige functieEtagewoningen / appartementen
Type objectRijksmonument, Blok
Monumentnummer5500
AchtergrondIn 1913 kreeg Michel de Klerk van projectontwikkelaars C. Kamphuis en K. Hille de opdracht voor een woonblok aan de noordzijde van het Spaarndammerplantsoen. Tot dat moment hadden architecten van woningbouwverenigingen nooit speciale aandacht besteed aan gevels die grenzen aan de binnenruimte van het bouwblok. Maar voor dit ontwerp besteedde De Klerk minstens zoveel aandacht aan de binnengevels als aan de straatgevels, wat op dat moment nieuw was in de Amsterdamse woningbouw.
BeschrijvingHet woonblok staat op een rechthoekig stuk grond met een lengte van circa honderd meter. Het gebouw telt vier woonlagen en een zolderverdieping. De bovenste verdiepingen hebben een eigen gevel van terracotta tegels met een motief. De gevel is op zich regelmatig en het meest in het oog springende zijn de trappenhuizen die met een parabolische kap iets uit de gevel springen. In de gevels zijn bijna alle motieven te zien die de architecten van de Amsterdamse School later herhaaldelijk zouden toepassen, zoals horizontale, zeshoekige en gebogen ramen, verschillende soorten bakstenen die op verschillende manieren zijn gemetseld en op sommige plaatsen abstracte vormen als versieringen, evenals de houten bekleding met golfmotieven tegen de bovenverdieping. De paraboolvormen zijn typische Amsterdamse Schoolelementen die geen enkele constructieve bijdrage leveren maar essentieel zijn voor de totale gevelcompositie. De kleine ruitjesvensters in de trappenhuizen wijzen volgens sommigen op Deense invloeden, maar kunnen ook als typisch Amsterdams worden gezien.
Vanwege de kosten werd beeldhouwwerk in deze tijd nog sporadisch toegepast. Hildo Krop vervaardigde hier zijn vroegste werk. Op de hoeken van de Krommeniestraat en de Oostzaanstraat werden eenvoudige terracotta beelden aangebracht. Het gaat om een kabouter tussen twee populieren, gezeten op de wapens van Krommenie respectievelijk Oostzaan. Een schets van De Klerk uit 1914 is waarschijnlijk de basis voor het beeldhouwwerk geweest. Vandaag de dag zijn door slijtage de kabouters niet gemakkelijk meer herkenbaar, zeker niet aan de Oostzaanstraat.
Vanwege de kosten werd beeldhouwwerk in deze tijd nog sporadisch toegepast. Hildo Krop vervaardigde hier zijn vroegste werk. Op de hoeken van de Krommeniestraat en de Oostzaanstraat werden eenvoudige terracotta beelden aangebracht. Het gaat om een kabouter tussen twee populieren, gezeten op de wapens van Krommenie respectievelijk Oostzaan. Een schets van De Klerk uit 1914 is waarschijnlijk de basis voor het beeldhouwwerk geweest. Vandaag de dag zijn door slijtage de kabouters niet gemakkelijk meer herkenbaar, zeker niet aan de Oostzaanstraat.
InterieurIk ben er nooit binnen geweest en heb nooit foto's van interieurs gezien, maar heb niet de indruk dat het interieur opvallende elementen heeft.
Recente ontwikkelingenDe kleine vensterpartijen hebben oorspronkelijk een kleine roedeverdeling die echter voor een groot deel is verwijderd.
Bronnen
A. Pronkhorst en S. van Ginneken. De Amsterdamse school. (Rijswijk 2003), p.38.
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandHet gebouw heeft een vrij statig en ingetogen uiterlijk. Ik vind het stijlvol. Het is een waardevolle en onmiskenbare schakel in de ontwikkeling van de Amsterdamse School in het algemeen en Michel de Klerk in het bijzonder, op weg naar nog fantasierijker en uitbundiger gebouwen. Deze ontwikkeling is (onder meer) heel goed af te lezen bij een blik op de trappenhuizen van het tegenoverliggende tweede blok, waar de halfronde uitsteeksels lijken op die van het eerste blok, maar veel geprononceerder en gedurfder zijn.
Gerelateerde objecten