Details
Naam
Zwanenplein e.o., Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 14
Type objectGeen beschermde status, Blok
AdresEendenstraat 1-15, Zwanenplein 1-121, Ganzenweg 23-47, Sijsjesstraat 2-44, Putterstraat 1-30, Rietzangerweg 2-12, Mussenstraat 27-33
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Type objectGeen beschermde status, Blok
Vervaardiger Arnold Ingwersen (Architect)
Tjeerd Kuipers (Architect)
David Ingwersen (Kunstenaar)
Tjeerd Kuipers (Architect)
David Ingwersen (Kunstenaar)
Datum1917 - 1919
Huidige staatGerealiseerd
OpdrachtgeverPatrimonium (Amsterdam)
Huidige eigenaarRochdale
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / appartementen
Type objectGeen beschermde status, Blok
AchtergrondEen rentedragend voorschot van 400.000 gulden is verleend in 1917, voor de bouw van 150 woningen op 48 percelen. Voor de bouw is door de gemeente geprobeerd de verschillende bouwplannen voor de buurt, waar behalve het architenduo Kuipers en Ingwersen ook Van Epen, Gratama, Lippits, Rijnja en Walenkamp tot een grotere architectonische eenheid te brengen. Dit is slechts gedeeltelijk gelukt. Wel heeft de Vogelbuurt het beoogde tuinstadkarakter gekregen.
Voor de besparing op de bouwkosten heeft de gemeente, met instemming van alle betrokken woningcorporaties in de Vogelbuurt, de inkoop van al het bouwmaterieel verzorgd. De gemeente heeft ook gezorgd voor een elektriciteitsvoorziening, zodat elektrisch bemalen en geheid kon worden en zodat ter plekke een elektrische timmerfabriek en kalkmengerij kon worden ingericht. Bovendien heeft de gemeente twee haventjes aangelegd inclusief een smalspoor voor de aanvoer van materialen.
Voor de besparing op de bouwkosten heeft de gemeente, met instemming van alle betrokken woningcorporaties in de Vogelbuurt, de inkoop van al het bouwmaterieel verzorgd. De gemeente heeft ook gezorgd voor een elektriciteitsvoorziening, zodat elektrisch bemalen en geheid kon worden en zodat ter plekke een elektrische timmerfabriek en kalkmengerij kon worden ingericht. Bovendien heeft de gemeente twee haventjes aangelegd inclusief een smalspoor voor de aanvoer van materialen.
BeschrijvingArchitectonisch is het geheel bijzonder om dat de rationalistische stijl van de Amsterdamse School hier wordt gecombineerd met de tuinstadgedachte van Ebenezer Howard. Het intieme en dorpse karakter van de laagbouw en de pleintjes zijn hier gecombineerd met stedelijke accenten als poortgebouwen. Aan het Zwanenplein is het idyllische van laagbouw met voortuintjes aan een door bomen omzoomd pleintje met een kerk gecombineerd met twee stoere poortgebouwen. Het poortgebouw aan de westkant van het Zwanenplein heeft zijn pendant in een poortgebouw verderop in hetzelfde bouwblok, daar waar het Zwanenplein overgaat in de Eendenstraat. Zo is er een perfect symmetrische gevelwand ontstaan, alleen door de knik in de bebouwing valt deze symmetrie niet direct op.
Aan de zuidkant van het Zwanenplein wordt het torengebouw bekroond door een klokkentorentje. De klokkentoren is al eerder bekend in het werk van Kuipers en Ingwersen, alleen is het torentje nu niet uitgevoerd in neo-renaissancestijl, maar in een stoerdere en abstractere vorm. Een vierde poortgebouw staat markant op de plek waar de Ganzenweg vanuit de Meeuwenlaan op de buurt botst. Het poortgebouw wordt vergezeld van twee kleinere torentjes die het burcht-effect versterken.
De invloed van de Amsterdamse School wordt het meest gevoeld in de Putterstraat. De bebouwing aan weerszijden van de straat is symmetrisch, met in het midden van de straat een terugspringende gevel en aan het eind van de straat het poortgebouw met het torentje dat toegang geeft tot het Zwanenplein.
De versiering van de woningen bestaan uit een groot aantal prachtige natuurstenen gevelstenen die alle verwijzen naar de Eerste Wereldoorlog, de strijd tussen Frankrijk en Duitsland, en Hollands zegenrijke neutraliteit. Ook is er een verwijzing naar de voedselschaarste ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. De teksten zijn van David Ingwersen, de broer van de architect. Een kenmerkende tekst die op een op van de zandstenen gevelstenen voorkomen is deze:
IJsbeer en luipaard en gallische haan
bonden den kampstrijd met d'adelaar aan
Hoe bloedden kaken en klauwen!
Holland toog rustig aan 't bouwen
Wat vindt de vrede na vier jaar vol leed
d'adelaar stervend, dit bouwwerk gereed.
Verder spelen vogels de hoofdrol in enkele reliëfs, als vrolijke verwijzing naar de naam van de buurt, de Vogelbuurt. Wie de maker hiervan was is niet bekend.De grootte van de woningen is, naar goed Amsterdams gebruik, gedifferentieerd. Naast vier winkels zijn er drie tweekamer-, 42 driekamer,- 48 vierkamer-, 44 vijfkamer-, acht zeskamerwoningen en een zevenkamerwoning. Het complex is zo opgezet dat alle woningen een eigen voordeur aan de straat hebben.
Aan de zuidkant van het Zwanenplein wordt het torengebouw bekroond door een klokkentorentje. De klokkentoren is al eerder bekend in het werk van Kuipers en Ingwersen, alleen is het torentje nu niet uitgevoerd in neo-renaissancestijl, maar in een stoerdere en abstractere vorm. Een vierde poortgebouw staat markant op de plek waar de Ganzenweg vanuit de Meeuwenlaan op de buurt botst. Het poortgebouw wordt vergezeld van twee kleinere torentjes die het burcht-effect versterken.
De invloed van de Amsterdamse School wordt het meest gevoeld in de Putterstraat. De bebouwing aan weerszijden van de straat is symmetrisch, met in het midden van de straat een terugspringende gevel en aan het eind van de straat het poortgebouw met het torentje dat toegang geeft tot het Zwanenplein.
De versiering van de woningen bestaan uit een groot aantal prachtige natuurstenen gevelstenen die alle verwijzen naar de Eerste Wereldoorlog, de strijd tussen Frankrijk en Duitsland, en Hollands zegenrijke neutraliteit. Ook is er een verwijzing naar de voedselschaarste ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. De teksten zijn van David Ingwersen, de broer van de architect. Een kenmerkende tekst die op een op van de zandstenen gevelstenen voorkomen is deze:
IJsbeer en luipaard en gallische haan
bonden den kampstrijd met d'adelaar aan
Hoe bloedden kaken en klauwen!
Holland toog rustig aan 't bouwen
Wat vindt de vrede na vier jaar vol leed
d'adelaar stervend, dit bouwwerk gereed.
Verder spelen vogels de hoofdrol in enkele reliëfs, als vrolijke verwijzing naar de naam van de buurt, de Vogelbuurt. Wie de maker hiervan was is niet bekend.De grootte van de woningen is, naar goed Amsterdams gebruik, gedifferentieerd. Naast vier winkels zijn er drie tweekamer-, 42 driekamer,- 48 vierkamer-, 44 vijfkamer-, acht zeskamerwoningen en een zevenkamerwoning. Het complex is zo opgezet dat alle woningen een eigen voordeur aan de straat hebben.
BeschrijvingArchitectonisch is het geheel bijzonder om dat de rationalistische stijl van de Amsterdamse School hier wordt gecombineerd met de tuinstadgedachte van Ebenezer Howard. Het intieme en dorpse karakter van de laagbouw en de pleintjes zijn hier gecombineerd met stedelijke accenten als poortgebouwen. Aan het Zwanenplein is het idyllische van laagbouw met voortuintjes aan een door bomen omzoomd pleintje met een kerk gecombineerd met twee stoere poortgebouwen. Het poortgebouw aan de westkant van het Zwanenplein heeft zijn pendant in een poortgebouw verderop in hetzelfde bouwblok, daar waar het Zwanenplein overgaat in de Eendenstraat. Zo is er een perfect symmetrische gevelwand ontstaan, alleen door de knik in de bebouwing valt deze symmetrie niet direct op.
Aan de zuidkant van het Zwanenplein wordt het torengebouw bekroond door een klokkentorentje. De klokkentoren is al eerder bekend in het werk van Kuipers en Ingwersen, alleen is het torentje nu niet uitgevoerd in neo-renaissancestijl, maar in een stoerdere en abstractere vorm. Een vierde poortgebouw staat markant op de plek waar de Ganzenweg vanuit de Meeuwenlaan op de buurt botst. Het poortgebouw wordt vergezeld van twee kleinere torentjes die het burcht-effect versterken.
De invloed van de Amsterdamse School wordt het meest gevoeld in de Putterstraat. De bebouwing aan weerszijden van de straat is symmetrisch, met in het midden van de straat een terugspringende gevel en aan het eind van de straat het poortgebouw met het torentje dat toegang geeft tot het Zwanenplein.
De versiering van de woningen bestaan uit een groot aantal prachtige natuurstenen gevelstenen die alle verwijzen naar de Eerste Wereldoorlog, de strijd tussen Frankrijk en Duitsland, en Hollands zegenrijke neutraliteit. Ook is er een verwijzing naar de voedselschaarste ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. De teksten zijn van David Ingwersen, de broer van de architect. Een kenmerkende tekst die op een op van de zandstenen gevelstenen voorkomen is deze:
IJsbeer en luipaard en gallische haan
bonden den kampstrijd met d'adelaar aan
Hoe bloedden kaken en klauwen!
Holland toog rustig aan 't bouwen
Wat vindt de vrede na vier jaar vol leed
d'adelaar stervend, dit bouwwerk gereed.
Verder spelen vogels de hoofdrol in enkele reliëfs, als vrolijke verwijzing naar de naam van de buurt, de Vogelbuurt. Wie de maker hiervan was is niet bekend.
Aan de zuidkant van het Zwanenplein wordt het torengebouw bekroond door een klokkentorentje. De klokkentoren is al eerder bekend in het werk van Kuipers en Ingwersen, alleen is het torentje nu niet uitgevoerd in neo-renaissancestijl, maar in een stoerdere en abstractere vorm. Een vierde poortgebouw staat markant op de plek waar de Ganzenweg vanuit de Meeuwenlaan op de buurt botst. Het poortgebouw wordt vergezeld van twee kleinere torentjes die het burcht-effect versterken.
De invloed van de Amsterdamse School wordt het meest gevoeld in de Putterstraat. De bebouwing aan weerszijden van de straat is symmetrisch, met in het midden van de straat een terugspringende gevel en aan het eind van de straat het poortgebouw met het torentje dat toegang geeft tot het Zwanenplein.
De versiering van de woningen bestaan uit een groot aantal prachtige natuurstenen gevelstenen die alle verwijzen naar de Eerste Wereldoorlog, de strijd tussen Frankrijk en Duitsland, en Hollands zegenrijke neutraliteit. Ook is er een verwijzing naar de voedselschaarste ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. De teksten zijn van David Ingwersen, de broer van de architect. Een kenmerkende tekst die op een op van de zandstenen gevelstenen voorkomen is deze:
IJsbeer en luipaard en gallische haan
bonden den kampstrijd met d'adelaar aan
Hoe bloedden kaken en klauwen!
Holland toog rustig aan 't bouwen
Wat vindt de vrede na vier jaar vol leed
d'adelaar stervend, dit bouwwerk gereed.
Verder spelen vogels de hoofdrol in enkele reliëfs, als vrolijke verwijzing naar de naam van de buurt, de Vogelbuurt. Wie de maker hiervan was is niet bekend.
BeschrijvingArchitectonisch is het geheel bijzonder om dat de rationalistische stijl van de Amsterdamse School hier wordt gecombineerd met de tuinstadgedachte van Ebenezer Howard. Het intieme en dorpse karakter van de laagbouw en de pleintjes zijn hier gecombineerd met stedelijke accenten als poortgebouwen. Aan het Zwanenplein is het idyllische van laagbouw met voortuintjes aan een door bomen omzoomd pleintje met een kerk gecombineerd met twee stoere poortgebouwen. Het poortgebouw aan de westkant van het Zwanenplein heeft zijn pendant in een poortgebouw verderop in hetzelfde bouwblok, daar waar het Zwanenplein overgaat in de Eendenstraat. Zo is er een perfect symmetrische gevelwand ontstaan, alleen door de knik in de bebouwing valt deze symmetrie niet direct op.
Aan de zuidkant van het Zwanenplein wordt het torengebouw bekroond door een klokkentorentje. De klokkentoren is al eerder bekend in het werk van Kuipers en Ingwersen, alleen is het torentje nu niet uitgevoerd in neo-renaissancestijl, maar in een stoerdere en abstractere vorm. Een vierde poortgebouw staat markant op de plek waar de Ganzenweg vanuit de Meeuwenlaan op de buurt botst. Het poortgebouw wordt vergezeld van twee kleinere torentjes die het burcht-effect versterken.
De invloed van de Amsterdamse School wordt het meest gevoeld in de Putterstraat. De bebouwing aan weerszijden van de straat is symmetrisch, met in het midden van de straat een terugspringende gevel en aan het eind van de straat het poortgebouw met het torentje dat toegang geeft tot het Zwanenplein.
De versiering van de woningen bestaan uit een groot aantal prachtige natuurstenen gevelstenen die alle verwijzen naar de Eerste Wereldoorlog, de strijd tussen Frankrijk en Duitsland, en Hollands zegenrijke neutraliteit. Ook is er een verwijzing naar de voedselschaarste ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. De teksten zijn van David Ingwersen, de broer van de architect. Een kenmerkende tekst die op een op van de zandstenen gevelstenen voorkomen is deze:
IJsbeer en luipaard en gallische haan
bonden den kampstrijd met d'adelaar aan
Hoe bloedden kaken en klauwen!
Holland toog rustig aan 't bouwen
Wat vindt de vrede na vier jaar vol leed
d'adelaar stervend, dit bouwwerk gereed.
Verder spelen vogels de hoofdrol in enkele reliëfs, als vrolijke verwijzing naar de naam van de buurt, de Vogelbuurt. Wie de maker hiervan was is niet bekend.
Aan de zuidkant van het Zwanenplein wordt het torengebouw bekroond door een klokkentorentje. De klokkentoren is al eerder bekend in het werk van Kuipers en Ingwersen, alleen is het torentje nu niet uitgevoerd in neo-renaissancestijl, maar in een stoerdere en abstractere vorm. Een vierde poortgebouw staat markant op de plek waar de Ganzenweg vanuit de Meeuwenlaan op de buurt botst. Het poortgebouw wordt vergezeld van twee kleinere torentjes die het burcht-effect versterken.
De invloed van de Amsterdamse School wordt het meest gevoeld in de Putterstraat. De bebouwing aan weerszijden van de straat is symmetrisch, met in het midden van de straat een terugspringende gevel en aan het eind van de straat het poortgebouw met het torentje dat toegang geeft tot het Zwanenplein.
De versiering van de woningen bestaan uit een groot aantal prachtige natuurstenen gevelstenen die alle verwijzen naar de Eerste Wereldoorlog, de strijd tussen Frankrijk en Duitsland, en Hollands zegenrijke neutraliteit. Ook is er een verwijzing naar de voedselschaarste ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. De teksten zijn van David Ingwersen, de broer van de architect. Een kenmerkende tekst die op een op van de zandstenen gevelstenen voorkomen is deze:
IJsbeer en luipaard en gallische haan
bonden den kampstrijd met d'adelaar aan
Hoe bloedden kaken en klauwen!
Holland toog rustig aan 't bouwen
Wat vindt de vrede na vier jaar vol leed
d'adelaar stervend, dit bouwwerk gereed.
Verder spelen vogels de hoofdrol in enkele reliëfs, als vrolijke verwijzing naar de naam van de buurt, de Vogelbuurt. Wie de maker hiervan was is niet bekend.
InterieurDe grootte van de woningen is, naar goed Amsterdams gebruik, gedifferentieerd. Naast vier winkels zijn er drie tweekamer-, 42 driekamer,- 48 vierkamer-, 44 vijfkamer-, acht zeskamerwoningen en een zevenkamerwoning. Het complex is zo opgezet dat alle woningen een eigen voordeur aan de straat hebben.
Bronnen
Wouter P.Beekers en Rolf E. van der Woude, Niet bij Steen Alleen. Patrimonium Amsterdam: van sociale vereniging tot sociale onderneming 1876-2003 (Hilversum, Verloren 2008)
Algemeen Handelsblad, 17-5-1925, Ochtendeditie.
De Telegraaf, 5-6-1917, Avondeditie.
'Hoe Amsterdam in den woningnood voorziet', in: Nieuwe Rotterdamsche Courant, 21-5-1918, Ochtendeditie.
Ingezonden door Eric Kurpershoek
Professionele of persoonlijke bandIk heb de vele stichtelijke teksten en de zandstenen reliëfs van de vogels altijd fascinerend gevonden.
Gerelateerde objecten