Details
Naam
Saenveste
Aantal afbeeldingen: 5
IntroductieHet complex Zaanhof (buitenring), of tegenwoordig ook Saenveste is een blok met woningen in de Spaarndammerbuurt. Het is ontworpen door de architecten Tjeerd Kuipers en Arnold Ingwersen voor de protestantse woningbouwvereniging Patrimonium. Deze architecten met dezelfde levensovertuiging bouwden regelmatig voor deze corporatie.
Type objectRijksmonument, Blok
AdresZaanstraat 250-391, Spaarndammerdijk 240-299, Oostzaanstraat 95-111, 303-319, Hembrugstraat 300-370
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Type objectRijksmonument, Blok
Monumentnummer526730, 526731, 526732
Vervaardiger Tjeerd Kuipers (Architect)
Arnold Ingwersen (Architect)
David Ingwersen (Kunstenaar)
Arnold Ingwersen (Architect)
David Ingwersen (Kunstenaar)
Datum1916
Huidige staatGerealiseerd
OpdrachtgeverPatrimonium (Amsterdam)
Huidige eigenaarRochdale
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / appartementen
Winkel(s)
Winkel(s)
Type objectRijksmonument, Blok
Monumentnummer526730, 526731, 526732
AchtergrondHet gebouw werd ontworpen tussen 1915 en 1916, de bouw duurde van 1918 tot 1919. De bouwkosten van het ontwerp stegen gedurende de periode van totstandkoming aanmerkelijk. Oorspronkelijk begroot op 615.000 gulden stegen de kosten tot 2.100.000 gulden, meer dan het drievoudige van het in 1915 begrote bedrag.
BeschrijvingHet complex vormt naar buiten toe de indruk een echte stadsburcht te zijn. Aan de Spaarndammerstraat wordt dit idee vormgegeven door een stoer poortgebouw met twee flankerende torentjes. Het poortgebouw wordt bekroond met een neo-renaissance klokkentorentje, dat een miniatuur lijkt van de klokkentoren van het Koninklijk Paleis op de Dam. Hetzelfde klokkentorentje is ook te vinden op het (oudere) complex van protestantse woningstichting Patrimonium aan de Vlietstraat en is daarmee een terugkerend kenmerk geworden van de gebouwen die Kuipers en Ingwersen voor de vereniging ontwierpen. Aan de Zaanstraat wordt de grootse en symmetrische gevel onderbroken door twee poortgebouwen met aan weerzijden uitkragende torentjes. Boven de poorten is op de derde verdieping een loggia, die door de stoere opzet van het poorrtgebouw ook iets van een weergang heeft. Aan de stadszijde van het complex, aan de Hembrugstraat, is de uitstraling van het complex veel lieflijker. Hier staan twee vrijstaande "urban villa's" rond een intiem pleintje, dat verder wordt omkranst door twee gebouwen met uitspringende hoek- en dakpartijen.
Aan de gevel van de Zaanstraat is een gevelsteen met deze zelfgenoegzame tekst: "Ten tijde toen loopgraaf en duikboten waren des zonen des nabuurs tot woning en graf mocht, Holland, uw kroost met voldoening hier staren op 't vredig tehuis dat uw liefde hun gaf."
Aan de binnenzijde van het complex staan meer teksten die refereren naar de sociale woningbouw uit de tijd:
"De staat gaf 't zwakke wet en stut
De stad heeft mee de zorgen willen dragen
toen burgerzin, geroerd door billijk klagen
aan 't bouwen toog, staat, stad en volk tot nut"
Aan de gevels van de Hembrugstraat zijn twee ornamentern te vinden , een natuurstenen uil, en aan de tegenoverliggende gevel een roofvogel. Op de nok aan de Hembrugstraat, aan weerszijden van het pleintje vindt je een sculptuur van een pelikaan, symbool van christelijke naastenliefde, en een sculptuur van een krijgszuchtige adelaar.
Een andere bron beschrijft deze beelden als een ooievaar en een gier, welke zouden staan voor het begin en het einde van het leven.
Tot slot zijn in de dakrand op verschillende plaatsen gebeeldhouwde vissenkoppen geplaatst.
David Ingwersen, onderwijzer aan een christelijke school en broer van de architect Arnoldus Ingwersen heeft de teksten voor de gevelstenen geschreven.Het interieur van de woningindeling zijn door de renovaties veranderd. Bij renovaties in de jaren zeventig zijn de interne ontsluitingstrappen voor de woningen op de tweede verdieping verdwenen. Bij de laatste renovaties zijn woningen samengevoegd en zijn plafonds en wanden vervangen voor een betere geluids- en warmteisolatie.
Aan de gevel van de Zaanstraat is een gevelsteen met deze zelfgenoegzame tekst: "Ten tijde toen loopgraaf en duikboten waren des zonen des nabuurs tot woning en graf mocht, Holland, uw kroost met voldoening hier staren op 't vredig tehuis dat uw liefde hun gaf."
Aan de binnenzijde van het complex staan meer teksten die refereren naar de sociale woningbouw uit de tijd:
"De staat gaf 't zwakke wet en stut
De stad heeft mee de zorgen willen dragen
toen burgerzin, geroerd door billijk klagen
aan 't bouwen toog, staat, stad en volk tot nut"
Aan de gevels van de Hembrugstraat zijn twee ornamentern te vinden , een natuurstenen uil, en aan de tegenoverliggende gevel een roofvogel. Op de nok aan de Hembrugstraat, aan weerszijden van het pleintje vindt je een sculptuur van een pelikaan, symbool van christelijke naastenliefde, en een sculptuur van een krijgszuchtige adelaar.
Een andere bron beschrijft deze beelden als een ooievaar en een gier, welke zouden staan voor het begin en het einde van het leven.
Tot slot zijn in de dakrand op verschillende plaatsen gebeeldhouwde vissenkoppen geplaatst.
David Ingwersen, onderwijzer aan een christelijke school en broer van de architect Arnoldus Ingwersen heeft de teksten voor de gevelstenen geschreven.Het interieur van de woningindeling zijn door de renovaties veranderd. Bij renovaties in de jaren zeventig zijn de interne ontsluitingstrappen voor de woningen op de tweede verdieping verdwenen. Bij de laatste renovaties zijn woningen samengevoegd en zijn plafonds en wanden vervangen voor een betere geluids- en warmteisolatie.
BeschrijvingHet complex vormt naar buiten toe de indruk een echte stadsburcht te zijn. Aan de Spaarndammerstraat wordt dit idee vormgegeven door een stoer poortgebouw met twee flankerende torentjes. Het poortgebouw wordt bekroond met een neo-renaissance klokkentorentje, dat een miniatuur lijkt van de klokkentoren van het Koninklijk Paleis op de Dam. Hetzelfde klokkentorentje is ook te vinden op het (oudere) complex van protestantse woningstichting Patrimonium aan de Vlietstraat en is daarmee een terugkerend kenmerk geworden van de gebouwen die Kuipers en Ingwersen voor de vereniging ontwierpen. Aan de Zaanstraat wordt de grootse en symmetrische gevel onderbroken door twee poortgebouwen met aan weerzijden uitkragende torentjes. Boven de poorten is op de derde verdieping een loggia, die door de stoere opzet van het poorrtgebouw ook iets van een weergang heeft. Aan de stadszijde van het complex, aan de Hembrugstraat, is de uitstraling van het complex veel lieflijker. Hier staan twee vrijstaande "urban villa's" rond een intiem pleintje, dat verder wordt omkranst door twee gebouwen met uitspringende hoek- en dakpartijen.
Aan de gevel van de Zaanstraat is een gevelsteen met deze zelfgenoegzame tekst: "Ten tijde toen loopgraaf en duikboten waren des zonen des nabuurs tot woning en graf mocht, Holland, uw kroost met voldoening hier staren op 't vredig tehuis dat uw liefde hun gaf."
Aan de binnenzijde van het complex staan meer teksten die refereren naar de sociale woningbouw uit de tijd:
"De staat gaf 't zwakke wet en stut
De stad heeft mee de zorgen willen dragen
toen burgerzin, geroerd door billijk klagen
aan 't bouwen toog, staat, stad en volk tot nut"
Aan de gevels van de Hembrugstraat zijn twee ornamentern te vinden , een natuurstenen uil, en aan de tegenoverliggende gevel een roofvogel. Op de nok aan de Hembrugstraat, aan weerszijden van het pleintje vindt je een sculptuur van een pelikaan, symbool van christelijke naastenliefde, en een sculptuur van een krijgszuchtige adelaar.
Een andere bron beschrijft deze beelden als een ooievaar en een gier, welke zouden staan voor het begin en het einde van het leven.
Tot slot zijn in de dakrand op verschillende plaatsen gebeeldhouwde vissenkoppen geplaatst.
David Ingwersen, onderwijzer aan een christelijke school en broer van de architect Arnoldus Ingwersen heeft de teksten voor de gevelstenen geschreven.
Aan de gevel van de Zaanstraat is een gevelsteen met deze zelfgenoegzame tekst: "Ten tijde toen loopgraaf en duikboten waren des zonen des nabuurs tot woning en graf mocht, Holland, uw kroost met voldoening hier staren op 't vredig tehuis dat uw liefde hun gaf."
Aan de binnenzijde van het complex staan meer teksten die refereren naar de sociale woningbouw uit de tijd:
"De staat gaf 't zwakke wet en stut
De stad heeft mee de zorgen willen dragen
toen burgerzin, geroerd door billijk klagen
aan 't bouwen toog, staat, stad en volk tot nut"
Aan de gevels van de Hembrugstraat zijn twee ornamentern te vinden , een natuurstenen uil, en aan de tegenoverliggende gevel een roofvogel. Op de nok aan de Hembrugstraat, aan weerszijden van het pleintje vindt je een sculptuur van een pelikaan, symbool van christelijke naastenliefde, en een sculptuur van een krijgszuchtige adelaar.
Een andere bron beschrijft deze beelden als een ooievaar en een gier, welke zouden staan voor het begin en het einde van het leven.
Tot slot zijn in de dakrand op verschillende plaatsen gebeeldhouwde vissenkoppen geplaatst.
David Ingwersen, onderwijzer aan een christelijke school en broer van de architect Arnoldus Ingwersen heeft de teksten voor de gevelstenen geschreven.
BeschrijvingHet complex vormt naar buiten toe de indruk een echte stadsburcht te zijn. Aan de Spaarndammerstraat wordt dit idee vormgegeven door een stoer poortgebouw met twee flankerende torentjes. Het poortgebouw wordt bekroond met een neo-renaissance klokkentorentje, dat een miniatuur lijkt van de klokkentoren van het Koninklijk Paleis op de Dam. Hetzelfde klokkentorentje is ook te vinden op het (oudere) complex van protestantse woningstichting Patrimonium aan de Vlietstraat en is daarmee een terugkerend kenmerk geworden van de gebouwen die Kuipers en Ingwersen voor de vereniging ontwierpen. Aan de Zaanstraat wordt de grootse en symmetrische gevel onderbroken door twee poortgebouwen met aan weerzijden uitkragende torentjes. Boven de poorten is op de derde verdieping een loggia, die door de stoere opzet van het poorrtgebouw ook iets van een weergang heeft. Aan de stadszijde van het complex, aan de Hembrugstraat, is de uitstraling van het complex veel lieflijker. Hier staan twee vrijstaande "urban villa's" rond een intiem pleintje, dat verder wordt omkranst door twee gebouwen met uitspringende hoek- en dakpartijen.
Aan de gevel van de Zaanstraat is een gevelsteen met deze zelfgenoegzame tekst: "Ten tijde toen loopgraaf en duikboten waren des zonen des nabuurs tot woning en graf mocht, Holland, uw kroost met voldoening hier staren op 't vredig tehuis dat uw liefde hun gaf."
Aan de binnenzijde van het complex staan meer teksten die refereren naar de sociale woningbouw uit de tijd:
"De staat gaf 't zwakke wet en stut
De stad heeft mee de zorgen willen dragen
toen burgerzin, geroerd door billijk klagen
aan 't bouwen toog, staat, stad en volk tot nut"
Aan de gevels van de Hembrugstraat zijn twee ornamentern te vinden , een natuurstenen uil, en aan de tegenoverliggende gevel een roofvogel. Op de nok aan de Hembrugstraat, aan weerszijden van het pleintje vindt je een sculptuur van een pelikaan, symbool van christelijke naastenliefde, en een sculptuur van een krijgszuchtige adelaar.
Een andere bron beschrijft deze beelden als een ooievaar en een gier, welke zouden staan voor het begin en het einde van het leven.
Tot slot zijn in de dakrand op verschillende plaatsen gebeeldhouwde vissenkoppen geplaatst.
David Ingwersen, onderwijzer aan een christelijke school en broer van de architect Arnoldus Ingwersen heeft de teksten voor de gevelstenen geschreven.
Aan de gevel van de Zaanstraat is een gevelsteen met deze zelfgenoegzame tekst: "Ten tijde toen loopgraaf en duikboten waren des zonen des nabuurs tot woning en graf mocht, Holland, uw kroost met voldoening hier staren op 't vredig tehuis dat uw liefde hun gaf."
Aan de binnenzijde van het complex staan meer teksten die refereren naar de sociale woningbouw uit de tijd:
"De staat gaf 't zwakke wet en stut
De stad heeft mee de zorgen willen dragen
toen burgerzin, geroerd door billijk klagen
aan 't bouwen toog, staat, stad en volk tot nut"
Aan de gevels van de Hembrugstraat zijn twee ornamentern te vinden , een natuurstenen uil, en aan de tegenoverliggende gevel een roofvogel. Op de nok aan de Hembrugstraat, aan weerszijden van het pleintje vindt je een sculptuur van een pelikaan, symbool van christelijke naastenliefde, en een sculptuur van een krijgszuchtige adelaar.
Een andere bron beschrijft deze beelden als een ooievaar en een gier, welke zouden staan voor het begin en het einde van het leven.
Tot slot zijn in de dakrand op verschillende plaatsen gebeeldhouwde vissenkoppen geplaatst.
David Ingwersen, onderwijzer aan een christelijke school en broer van de architect Arnoldus Ingwersen heeft de teksten voor de gevelstenen geschreven.
InterieurHet interieur van de woningindeling zijn door de renovaties veranderd. Bij renovaties in de jaren zeventig zijn de interne ontsluitingstrappen voor de woningen op de tweede verdieping verdwenen. Bij de laatste renovaties zijn woningen samengevoegd en zijn plafonds en wanden vervangen voor een betere geluids- en warmteisolatie.
Recente ontwikkelingenHet hele complex is ingrijpend gerenoveerd in 2011. Rochdale heeft de renovatie aangegrepen om het complex voor wat betreft het uiterlijk weer terug te brengen in de originele staat. Aan de buitenkant is de historie en architectuur van vroeger zoveel mogelijk teruggehaald. De gevels zijn hersteld, het oorspronkelijke kleurgebruik is terug en de panden hebben in de voorgevels weer houten kozijnen met de authentieke raamindeling en detaillering. Ook van binnen zijn de woningen helemaal vernieuwd.
Bronnen
Renovatie poortgebouw B2 Zaanstraat Amsterdam. Modelwoningen. Van Ieperengroep B.V. IJsselstein. (ca. 2011)
Wouter P. Beekers en Rolf E. van der Woude, Niet bij Steen Alleen. Patrimonium Amsterdam: van sociale vereniging tot sociale onderneming 1876-2003 (Hilversum, Verloren 2008)
Kranten uit periode 1911-1914
Vladimir Stissi, Amsterdam, het mekka van de volkshuisvesting: sociale woningbouw 1909-1942 (Uitgeverij 010, 2007)
Links
Ingezonden door Eric Kurpershoek
Professionele of persoonlijke bandHet gebouw staat op een tegeltableau dat door het werkliedenverbond aan Patrimonium was geschonken. Het tegeltableau heeft nog jaren lang in de vergaderzaal van de Raad van Commissarissen van Patrimonium gehangen. Ik ken het gebouw goed door het tegeltabelau.
Gerelateerde objecten