Kathedrale Basiliek Sint Bavo

Sidebar content	Main content
	Details Naam Kathedrale Basiliek Sint Bavo Aantal afbeeldingen: 25 IntroductieHier is vaak discussie over. Verwijst de westgevel van deze kerk naar de Amsterdamse School? AdresLeidsevaart 146 Postcode(s)2014 HE PlaatsHaarlem LandNederland Vervaardiger Jos Cuypers (Architect)‎ F.W. Mengelberg (Kunstenaar)‎ J.P. Maas (Kunstenaar)‎ Mari Andriessen (Kunstenaar)‎ Jan Toorop (Kunstenaar)‎ Han Bijvoet (Kunstenaar)‎ Jan Eloy (Kunstenaar)‎ Leo Brom (Kunstenaar)‎ Jules Dobbelaere (Kunstenaar)‎ Dom Jac. van der Meij (Kunstenaar)‎ Datum1895 - 1930 Huidige staatDeels of volledig gerestaureerd OpdrachtgeverBisdom Haarlem Huidige eigenaarRK Kerk Bisdom Haarlem Oorspronkelijke functieKerk Huidige functieKerk Type objectRijksmonument, Gebouw Monumentnummer19555 AchtergrondIn 1853 werd de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland hersteld. In de meeste bisdommen werden bestaande kerken tot kathedraal verheven. Enkel in Breda en Haarlem zijn nieuwe kathedralen verrezen. In 1893 werd de opdracht tot de bouw van de kathedraal te Haarlem gegeven aan Jos Cuypers, zoon van de bekende Pierre Cuypers. In tegenstelling tot in Breda, pakte de kathedraal in Haarlem groots uit: de grootste kerk in Nederland – op de Sint-Jan na (Kathedrale Basiliek van Sint-Jan Evangelist, Den Bosch). De Sint Bavo geldt bovendien niet alleen als een mijlpaal in de kerkelijke geschiedenis, maar ook in de architectuurgeschiedenis. De architectuur van de Sint Bavo snijdt twee belangrijke thema’s aan: de overgang tussen stijlen en de ‘architectuur als moeder der kunsten’: vele kunstenaars hebben dan ook een bijdrage geleverd aan dit totaalkunstwerk. Doordat de Sint Bavo in verschillende fasen is gebouwd, is in verschillende stijlen gewerkt. Verrassend is echter hoe goed deze stijlen zich laten mengen. Wellicht omdat al deze stijlen hetzelfde uitgangspunt hebben, namelijk ‘architectuur als moeder der kunsten’. De stijl veranderde, maar de kernfilosofie bleef hetzelfde. Het westfront wordt vaak met de Amsterdamse School in verband gebracht. BeschrijvingDe Sint Bavo is gebouwd in drie fasen: 1895-1898 (koor); 1902-1906 (transept, vieringtoren en schip); 1927-1930 (westtorens). De verschillende bouwfasen tekenen zich nergens zo scherp af als in het exterieur. Het grootste deel van de kerk is gerealiseerd in neogotische stijl, maar het kegelvormige dak uit het oorspronkelijke neogotische ontwerp, zou in de periode 1902-1906 worden gerealiseerd als Jugendstilkoepel. De oorspronkelijk als spitstorens getekende westtorens, zouden in de periode 1927-1930 als stompe torens worden gerealiseerd. Een belangrijk uitgangspunt bij het ontwerp van de Sint Bavo is de samenhang tussen geest en materie, het streven naar betekenisvolle architectuur. De publicatie De heilige linie (1858) van J.A. Alberdingk Thijm wordt algemeen beschouwd als mijlpaal in de ontwikkeling van een nieuwe, betekenisvolle (katholieke) kerkelijke architectuur. Een belangrijk hoofdprincipe hierin was de oostelijke oriëntering van kerk. Hierdoor staat de kathedraal met z'n entree 'van de stad afgekeerd'. InterieurDe kerk als het gebouw waar geest en materie elkaar ontmoetten – dit is het thema dat bij de Sint Bavo is uitgewerkt. De kathedrale Basiliek Sint Bavo telt talrijke voorbeelden: rode banden die verwijzen naar de profane wereld, blauwe banden die verwijzen naar de geestelijke wereld. Het voegwerk in het interieur van de kerk: blauw! Een onwaarschijnlijk ontdekking die men tijdens de huidige restauratie deed, maar waar wel op ingespeeld is: besloten is het voegwerk terug te brengen naar de oorspronkelijke kleur. Een ander kleurrijk element vormen de gele geglazuurde bakstenen. Een vondst op het exterieur van één van de torens wees uit dat deze beschilderd was geweest en ook hier is besloten de kleur terug te brengen. Enkele andere bezienswaardigheden (naast de talrijke muurschilderingen, siersmeedwerk en glas in lood): Straalkapellen om de koorgang. In één van de straalkapellen (St. Aloysius kapel): Sectieltegeltableaus naar ontwerp van Jan Toorop. De preekstoel naar ontwerp van J.H. Brom (de vorm refereert naar de Bijbelse vertelling van het mosterdzaadje) Willibrordorgel Torentrap in doopkapel Kerkelijke museum Recente ontwikkelingenIn 2004 startte de zeer uitgebreide restauratie van het gebouw. Begonnen werd met het Bisschopshuis, daarna volgde gefaseerd de rest van de kathedraal. De kosten bedroegen 26 miljoen euro en werden betaald door het Rijk, de provincie Noord-Holland, de gemeente Haarlem, het bisdom Amsterdam-Haarlem, de stichting kathedrale Basiliek Sint Bavo en door parochianen en particuliere giften. In 2019 werd de restauratie beloond met een Europa Nostra Award in de categorie ’Behoud’. Tussen 1 mei en 27 oktober 2019 was het mogelijk om een toren- en gewelventocht te maken ("De klim naar het licht"). Deze werd vanwege groot succes steeds verlengd en trok uiteindelijk ruim 70.000 bezoekers. Hierbij was het onder meer mogelijk de binnenkant van de gerestaureerde koepel van dichtbij te bekijken en over een brug tussen de beide westtorens te lopen. Bronnen Bernadette van Hellenberg Hubar, De nieuwe Bavo te Haarlem - Ad orientem\| Gericht op het oosten (WBooks Zwolle, 2016). Links Monumenten.nl Digitale bibliotheek Reliwiki Ingezonden door Richelle Wansing en Niko Koers Professionele of persoonlijke bandOp 22 november 2014 vond de correspondentenbijeenkomst WENDINGEN plaats in de Sint Bavo, met lezing en rondleiding. Gerelateerde objecten

Naam

Kathedrale Basiliek Sint Bavo

Aantal afbeeldingen: 25

IntroductieHier is vaak discussie over. Verwijst de westgevel van deze kerk naar de Amsterdamse School?

AdresLeidsevaart 146

Postcode(s)2014 HE

PlaatsHaarlem

LandNederland

Vervaardiger Jos Cuypers (Architect)‎
F.W. Mengelberg (Kunstenaar)‎
J.P. Maas (Kunstenaar)‎
Mari Andriessen (Kunstenaar)‎
Jan Toorop (Kunstenaar)‎
Han Bijvoet (Kunstenaar)‎
Jan Eloy (Kunstenaar)‎
Leo Brom (Kunstenaar)‎
Jules Dobbelaere (Kunstenaar)‎
Dom Jac. van der Meij (Kunstenaar)‎

Datum1895 - 1930

Huidige staatDeels of volledig gerestaureerd

OpdrachtgeverBisdom Haarlem

Huidige eigenaarRK Kerk
Bisdom Haarlem

Oorspronkelijke functieKerk

Huidige functieKerk

Type objectRijksmonument, Gebouw

Monumentnummer19555

AchtergrondIn 1853 werd de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland hersteld. In de meeste bisdommen werden bestaande kerken tot kathedraal verheven. Enkel in Breda en Haarlem zijn nieuwe kathedralen verrezen. In 1893 werd de opdracht tot de bouw van de kathedraal te Haarlem gegeven aan Jos Cuypers, zoon van de bekende Pierre Cuypers. In tegenstelling tot in Breda, pakte de kathedraal in Haarlem groots uit: de grootste kerk in Nederland – op de Sint-Jan na (Kathedrale Basiliek van Sint-Jan Evangelist, Den Bosch). De Sint Bavo geldt bovendien niet alleen als een mijlpaal in de kerkelijke geschiedenis, maar ook in de architectuurgeschiedenis.

De architectuur van de Sint Bavo snijdt twee belangrijke thema’s aan: de overgang tussen stijlen en de ‘architectuur als moeder der kunsten’: vele kunstenaars hebben dan ook een bijdrage geleverd aan dit totaalkunstwerk. Doordat de Sint Bavo in verschillende fasen is gebouwd, is in verschillende stijlen gewerkt. Verrassend is echter hoe goed deze stijlen zich laten mengen. Wellicht omdat al deze stijlen hetzelfde uitgangspunt hebben, namelijk ‘architectuur als moeder der kunsten’. De stijl veranderde, maar de kernfilosofie bleef hetzelfde. Het westfront wordt vaak met de Amsterdamse School in verband gebracht.

BeschrijvingDe Sint Bavo is gebouwd in drie fasen: 1895-1898 (koor); 1902-1906 (transept, vieringtoren en schip); 1927-1930 (westtorens). De verschillende bouwfasen tekenen zich nergens zo scherp af als in het exterieur. Het grootste deel van de kerk is gerealiseerd in neogotische stijl, maar het kegelvormige dak uit het oorspronkelijke neogotische ontwerp, zou in de periode 1902-1906 worden gerealiseerd als Jugendstilkoepel. De oorspronkelijk als spitstorens getekende westtorens, zouden in de periode 1927-1930 als stompe torens worden gerealiseerd.

Een belangrijk uitgangspunt bij het ontwerp van de Sint Bavo is de samenhang tussen geest en materie, het streven naar betekenisvolle architectuur. De publicatie De heilige linie (1858) van J.A. Alberdingk Thijm wordt algemeen beschouwd als mijlpaal in de ontwikkeling van een nieuwe, betekenisvolle (katholieke) kerkelijke architectuur. Een belangrijk hoofdprincipe hierin was de oostelijke oriëntering van kerk. Hierdoor staat de kathedraal met z'n entree 'van de stad afgekeerd'.

InterieurDe kerk als het gebouw waar geest en materie elkaar ontmoetten – dit is het thema dat bij de Sint Bavo is uitgewerkt. De kathedrale Basiliek Sint Bavo telt talrijke voorbeelden: rode banden die verwijzen naar de profane wereld, blauwe banden die verwijzen naar de geestelijke wereld. Het voegwerk in het interieur van de kerk: blauw! Een onwaarschijnlijk ontdekking die men tijdens de huidige restauratie deed, maar waar wel op ingespeeld is: besloten is het voegwerk terug te brengen naar de oorspronkelijke kleur. Een ander kleurrijk element vormen de gele geglazuurde bakstenen. Een vondst op het exterieur van één van de torens wees uit dat deze beschilderd was geweest en ook hier is besloten de kleur terug te brengen.

Enkele andere bezienswaardigheden (naast de talrijke muurschilderingen, siersmeedwerk en glas in lood):
Straalkapellen om de koorgang. In één van de straalkapellen (St. Aloysius kapel):
*Sectieltegeltableaus naar ontwerp van Jan Toorop.
*De preekstoel naar ontwerp van J.H. Brom (de vorm refereert naar de Bijbelse vertelling van het mosterdzaadje)
Willibrordorgel
*Torentrap in doopkapel
*Kerkelijke museum

Recente ontwikkelingenIn 2004 startte de zeer uitgebreide restauratie van het gebouw. Begonnen werd met het Bisschopshuis, daarna volgde gefaseerd de rest van de kathedraal. De kosten bedroegen 26 miljoen euro en werden betaald door het Rijk, de provincie Noord-Holland, de gemeente Haarlem, het bisdom Amsterdam-Haarlem, de stichting kathedrale Basiliek Sint Bavo en door parochianen en particuliere giften. In 2019 werd de restauratie beloond met een Europa Nostra Award in de categorie ’Behoud’.

Tussen 1 mei en 27 oktober 2019 was het mogelijk om een toren- en gewelventocht te maken ("De klim naar het licht"). Deze werd vanwege groot succes steeds verlengd en trok uiteindelijk ruim 70.000 bezoekers. Hierbij was het onder meer mogelijk de binnenkant van de gerestaureerde koepel van dichtbij te bekijken en over een brug tussen de beide westtorens te lopen.

Bronnen

Bernadette van Hellenberg Hubar, De nieuwe Bavo te Haarlem - Ad orientem| Gericht op het oosten (WBooks Zwolle, 2016).

Links

Monumenten.nl

Digitale bibliotheek

Reliwiki

Ingezonden door Richelle Wansing en Niko Koers

Professionele of persoonlijke bandOp 22 november 2014 vond de correspondentenbijeenkomst WENDINGEN plaats in de Sint Bavo, met lezing en rondleiding.

Gerelateerde objecten

Details

Kathedrale Basiliek Sint Bavo