Details
Naam
RK parochiekerk en pastorie, Bilthoven
Aantal afbeeldingen: 26
IntroductieIn de wandeling: de Gregoriuskerk. Maar voluit heet deze kerk: de Kerk van Onze Lieve Vrouwe van Eeuwigdurende Bijstand.
AdresGregoriuslaan 8
Postcode(s)3723 KR
PlaatsBilthoven
LandNederland
Vervaardiger H. Kroes en Zoon (Architect)
Datum1926
Huidige staatGerealiseerd
OpdrachtgeverRK parochie Bilthoven
Huidige eigenaarRK parochie Bilthoven
Oorspronkelijke functieKerk
Huidige functieKerk
Type objectGemeentelijk monument, Gebouw
AchtergrondDe R.k. parochie O.L. Vrouw van Altijddurende Bijstand werd canoniek opgericht op 1 april 1923. Aanvankelijk werden de diensten gehouden in een noodkerk aan de Haydnlaan 13. Opdracht tot het ontwerp van het kerkgebouw en de pastorie werd verleend aan de architect Herman Kroes en zijn zoon. Bouw en inrichting waren begin 1926 voltooid, waarna de kerk wijding op 11 mei 1926 werd verricht door de aartsbisschop van Utrecht, Mgr. van de Wetering.
Hermanus Kroes (Haarlem 1864-1953) was een in Amersfoort gevestigde architect die onder meer katholieke kerken heeft gebouwd, veelal in neo-gotische en neo-romaanse stijl. Expressionistische tendensen in zijn werk, waar de kerk in Bilthoven toe behoort, worden toegeschreven aan zijn zoon Willem Christiaan Albert Kroes (Amersfoort 1896-1942), met wie Herman Kroes vanaf de jaren 20 samenwerkte.
Hermanus Kroes (Haarlem 1864-1953) was een in Amersfoort gevestigde architect die onder meer katholieke kerken heeft gebouwd, veelal in neo-gotische en neo-romaanse stijl. Expressionistische tendensen in zijn werk, waar de kerk in Bilthoven toe behoort, worden toegeschreven aan zijn zoon Willem Christiaan Albert Kroes (Amersfoort 1896-1942), met wie Herman Kroes vanaf de jaren 20 samenwerkte.
BeschrijvingDe terzijde staande toren heeft een zogeheten 'paddestoeldak'. Op de kruising van het schip en de transepten is een tentdak geplaatst. De zadeldaken van de vier armen van het kruis steken in dat dak, dat met leien is gedekt. De viering is gedekt door een koepel met een kruis erop. Verder vallen de baksteenverbanden in de gevels op, die zowel bij de kerk als de pastorie overeen komen, evenals de natuurstenen ornamenten op de steunberen. De pastorie is in dezelfde stijl ontworpen. Hoewel vrijstaand, heeft zij een verbindingsgang naar de kerk. De vormgeving en detaillering van zowel kerk als pastorie hebben een licht expressionistisch karakter en vertonen invloeden van de Amsterdamse School.
InterieurDe kerkruimte is gedekt door een gewelf dat geheel in baksteen is opgetrokken. Her en der staan heiligenbeelden tegen de pilaren. De kerk heeft een bijzondere akoestiek en is daarom geliefd voor muziekuitvoeringen.
De website van de kerk bevat een beschrijving van de elementen van het interieur, waaraan een bijzonder groot aantal kunstenaars heeft bijgedragen. De altaartafel is naar een ontwerp van Dom van der Laan o.s.b. en verving in 1965 het oorspronkelijke altaar. De engelenkoren in de absis achter het altaar zijn van de schilder Matthieu Wiegman, die deze in 1928 voltooide. In de Mariakapel, links van de altaartafel, zijn in 1932 schilderingen aangebracht door Frère Francois o.s.b. (Jaap Mes). In de Mariakapel staat ook het bronzen rustaltaar, het sepulcrum, waar de hosties en de wijn in bewaard worden. Het is gemaakt door de kunstenaars Jan Eloy en Leo Brom (van hen zijn ook de 6 bronzen kandelaars die bij uitvaart-vieringen gebruikt worden). Achter het sepulcrum staat de houten, vergulde reliekschrijn van Ernst Voorhoeve. De Oostenrijkse kunstenaar Adam Winter verrijkte de kerk in 1937 met zijn apostelen- en evangelistenfiguren, die tegen de pilaren geplaatst zijn. Het beschilderde kruis boven de altaartafel is van de kunstenaar Lambert Simon. Van zijn hand zijn ook de kruiswegstaties en de muurschildering "De prediking van Judas Thaddeus" rechts naast de preekstoel (1942); na de oorlog schilderde hij boven de Mariakapel "Maria's opgang naar de tempel".
In 1948 kreeg de kerk haar fraaie gebrandschilderde ramen, een schepping van de glazenier W. Mengelberg. De capsula (dit is het vaatje waarin hosties meegenomen kunnen worden), het kruis in de Mariakapel en de smeedijzeren
Josephkandelaar zijn werkstukken van Nico Witteman. De kandelaar waarop de doopkaars staat is van Jan Noyons.De kerststal is een kunstwerk van Hubert Lang. De reliëfs op de preekstoel zijn van de Oostenrijkse kunstenaar Adam Winter.
In de doopkapel zijn de muurschilderingen van de hand van Otto van Rees. Het doopvont is een ontwerp van André Volten (1974). De kelken en schalen die gebruikt worden tijdens de zondagse vieringen zijn van de hand van de edelsmid Gijs Romme.
De website van de kerk bevat een beschrijving van de elementen van het interieur, waaraan een bijzonder groot aantal kunstenaars heeft bijgedragen. De altaartafel is naar een ontwerp van Dom van der Laan o.s.b. en verving in 1965 het oorspronkelijke altaar. De engelenkoren in de absis achter het altaar zijn van de schilder Matthieu Wiegman, die deze in 1928 voltooide. In de Mariakapel, links van de altaartafel, zijn in 1932 schilderingen aangebracht door Frère Francois o.s.b. (Jaap Mes). In de Mariakapel staat ook het bronzen rustaltaar, het sepulcrum, waar de hosties en de wijn in bewaard worden. Het is gemaakt door de kunstenaars Jan Eloy en Leo Brom (van hen zijn ook de 6 bronzen kandelaars die bij uitvaart-vieringen gebruikt worden). Achter het sepulcrum staat de houten, vergulde reliekschrijn van Ernst Voorhoeve. De Oostenrijkse kunstenaar Adam Winter verrijkte de kerk in 1937 met zijn apostelen- en evangelistenfiguren, die tegen de pilaren geplaatst zijn. Het beschilderde kruis boven de altaartafel is van de kunstenaar Lambert Simon. Van zijn hand zijn ook de kruiswegstaties en de muurschildering "De prediking van Judas Thaddeus" rechts naast de preekstoel (1942); na de oorlog schilderde hij boven de Mariakapel "Maria's opgang naar de tempel".
In 1948 kreeg de kerk haar fraaie gebrandschilderde ramen, een schepping van de glazenier W. Mengelberg. De capsula (dit is het vaatje waarin hosties meegenomen kunnen worden), het kruis in de Mariakapel en de smeedijzeren
Josephkandelaar zijn werkstukken van Nico Witteman. De kandelaar waarop de doopkaars staat is van Jan Noyons.De kerststal is een kunstwerk van Hubert Lang. De reliëfs op de preekstoel zijn van de Oostenrijkse kunstenaar Adam Winter.
In de doopkapel zijn de muurschilderingen van de hand van Otto van Rees. Het doopvont is een ontwerp van André Volten (1974). De kelken en schalen die gebruikt worden tijdens de zondagse vieringen zijn van de hand van de edelsmid Gijs Romme.
Recente ontwikkelingenIn 1969 werd tegen de voorgevel een glazen uitbouw gemaakt met drie ingangen. Hoewel de stijl ervan sober is, vormt het een vreemd object tegen de voorgevel.
Links
Ingezonden door Richard Keijzer
Professionele of persoonlijke bandRichard Keijzer: De kerk doet sterk denken aan de RK Kerk van Halfweg.
Gert-Jan Lobbes: in maart 2017 aangevuld met gegevens over de geschiedenis en inrichting van de kerk, evenals informatie over de architecten. In juli 2017 ook aangevuld met foto's van het exterieur en de pastorie.
Gert-Jan Lobbes: in maart 2017 aangevuld met gegevens over de geschiedenis en inrichting van de kerk, evenals informatie over de architecten. In juli 2017 ook aangevuld met foto's van het exterieur en de pastorie.
Gerelateerde objecten