Details
Naam
Thamerlaan 14, Uithoorn
Aantal afbeeldingen: 16
IntroductieMichel de Klerks eerste ontwerp werd versoberd uitgevoerd. Het is gered van de sloop en volledig gerestaureerd door Vereniging Hendrick de Keyser.
AdresThamerlaan 14
Postcode(s)1421 XX
PlaatsUithoorn
LandNederland
Vervaardiger Michel de Klerk (Architect)
Herman van der Zijden (Architect)
Herman van der Zijden (Architect)
Datum1911
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
Opdrachtgever Jesaia Hamburger
Huidige eigenaarVereniging Hendrick de Keyser
Oorspronkelijke functieWoonhuis (vrijstaand)
Huidige functieWoonhuis (vrijstaand)
Type objectGebouw, Gemeentelijk monument
AchtergrondDit kleine pand in Uithoorn werd in 1911 voor diamantslijper Jesaia Hamburger gerealiseerd op een nieuwbouwterrein in de weilanden. De in Amsterdam geboren Hamburger woonde en werkte in de diamantindustrie in Antwerpen en was getrouwd met de uit Uithoorn afkomstige Esther Blom.
Het eerste ontwerp werd getekend door de toen nog jonge Michel de Klerk, die net voor zichzelf was begonnen. Michels zus Elisabeth was getrouwd met een broer van Jesaia Hamburger, wat de betrokkenheid van De Klerk kan verklaren.
Het huis werd niet gebouwd onder leiding van De Klerk. Het vrijwel bestek-klare project werd kort voor de bouw uit handen gegeven aan de lokale aannemer-timmerman en latere dorpsarchitect Herman van der Zijden (1885-1957) en vervolgens versoberd uitgevoerd. Waarom De Klerk zelf niet bij de bouw betrokken was, is niet bekend. Er is wel eens geopperd dat hij het te druk had met eerste grote projecten in Amsterdam.
Wat de intenties van opdrachtgever Hamburger met het huis waren, is niet geheel duidelijk. Al na anderhalf jaar vertrok hij met zijn gezin naar Antwerpen en verkocht hij het huis voor 3800 gulden aan zijn schoonvader Mozes Blom, die reeds een maand na aankoop overleed. Zijn weduwe verkocht het huis in 1918 aan A.P. Verberne, hoofd van de lokale rooms-katholieke jongensschool. Verberne zou er tot zijn overlijden in 1928 wonen. De familie Steenkamp betrok kort het huis en verhuurde het vermoedelijk vervolgens. In 1952 kocht de familie Könst het huis. Zij dreef een lokaal bekende bloemenzaak vanuit het huis. In deze periode moet het huis zijn verbouwd. Zo werd naar een eigen ontwerp, vrij geïnspireerd op de Amsterdamse Schoolstijl, een houten luifel boven de voordeur aangebracht.
In de naoorlogse periode groeide Uithoorn snel. Het huis, dat oorspronkelijk vrij uitzicht had over de polder, raakte steeds meer ingesloten door de bebouwing. De familie Könst bleef tot er nog vele jaren wonen. Na hun overlijden werd het verkocht aan de bloemiste Maria Anna Kramps.
Er bestaan twee varianten van de tekeningen van het huis. De niet-gebouwde variant naar ontwerp van De Klerk heeft onder meer een vlieringzolder. In het ontwerp van Van der Zijden is deze weggelaten. Het uiteindelijk gebouwde huis is daardoor een stuk lager geworden.
In Steenwijkerwold verrees in de jaren twintig een huis dat een gespiegelde kopie van het ontwerp van De Klerk laat zien, inclusief vlieringzolder. Het werd afgebeeld in Bouwkundig Weekblad, maar is op onbekende datum van de aardbodem verdwenen.
Het eerste ontwerp werd getekend door de toen nog jonge Michel de Klerk, die net voor zichzelf was begonnen. Michels zus Elisabeth was getrouwd met een broer van Jesaia Hamburger, wat de betrokkenheid van De Klerk kan verklaren.
Het huis werd niet gebouwd onder leiding van De Klerk. Het vrijwel bestek-klare project werd kort voor de bouw uit handen gegeven aan de lokale aannemer-timmerman en latere dorpsarchitect Herman van der Zijden (1885-1957) en vervolgens versoberd uitgevoerd. Waarom De Klerk zelf niet bij de bouw betrokken was, is niet bekend. Er is wel eens geopperd dat hij het te druk had met eerste grote projecten in Amsterdam.
Wat de intenties van opdrachtgever Hamburger met het huis waren, is niet geheel duidelijk. Al na anderhalf jaar vertrok hij met zijn gezin naar Antwerpen en verkocht hij het huis voor 3800 gulden aan zijn schoonvader Mozes Blom, die reeds een maand na aankoop overleed. Zijn weduwe verkocht het huis in 1918 aan A.P. Verberne, hoofd van de lokale rooms-katholieke jongensschool. Verberne zou er tot zijn overlijden in 1928 wonen. De familie Steenkamp betrok kort het huis en verhuurde het vermoedelijk vervolgens. In 1952 kocht de familie Könst het huis. Zij dreef een lokaal bekende bloemenzaak vanuit het huis. In deze periode moet het huis zijn verbouwd. Zo werd naar een eigen ontwerp, vrij geïnspireerd op de Amsterdamse Schoolstijl, een houten luifel boven de voordeur aangebracht.
In de naoorlogse periode groeide Uithoorn snel. Het huis, dat oorspronkelijk vrij uitzicht had over de polder, raakte steeds meer ingesloten door de bebouwing. De familie Könst bleef tot er nog vele jaren wonen. Na hun overlijden werd het verkocht aan de bloemiste Maria Anna Kramps.
Er bestaan twee varianten van de tekeningen van het huis. De niet-gebouwde variant naar ontwerp van De Klerk heeft onder meer een vlieringzolder. In het ontwerp van Van der Zijden is deze weggelaten. Het uiteindelijk gebouwde huis is daardoor een stuk lager geworden.
In Steenwijkerwold verrees in de jaren twintig een huis dat een gespiegelde kopie van het ontwerp van De Klerk laat zien, inclusief vlieringzolder. Het werd afgebeeld in Bouwkundig Weekblad, maar is op onbekende datum van de aardbodem verdwenen.
BeschrijvingHet pand is klein en meet 8,80x8,60 meter. De Bock wijst op de rechte inspringende hoek in de voorgevel, op het punt waar de schoorsteen zich bevindt en de raampartijen die in de ervoor liggende hoek van de gevel zijn geplaatst. Volgens hem was dit destijds een noviteit in de Nederlandse architectuur en houdt dit mogelijk verband met de positie van het huis aan het begin van een strook bebouwing.
Het woonhuis is niet helemaal volgens de wensen van De Klerk uitgevoerd. Zo is er alleen met de strekkant van de bakstenen gemetseld, hetgeen een saaie gevel geeft. De Klerk heeft op tekening aangegeven dat hij dit in een kettingverband wilde, dus 2 strek 1 kop. Bijzonder is dat zijn tekening al in 1913 werd afgedrukt in een leerboek voor metselaars. Het getekende verband is een lastig verband om te metselen. En helaas hier niet uitgevoerd. Dit metselverband is wel te zien bij Het Schip! Leuk is wel de omkisting van de dakgoot. En natuurlijk de a-symmetrische vorm van het woonhuis. Door de inspring is er een extra raam aan de zijkant van de uitspring mogelijk geworden.
Het woonhuis is niet helemaal volgens de wensen van De Klerk uitgevoerd. Zo is er alleen met de strekkant van de bakstenen gemetseld, hetgeen een saaie gevel geeft. De Klerk heeft op tekening aangegeven dat hij dit in een kettingverband wilde, dus 2 strek 1 kop. Bijzonder is dat zijn tekening al in 1913 werd afgedrukt in een leerboek voor metselaars. Het getekende verband is een lastig verband om te metselen. En helaas hier niet uitgevoerd. Dit metselverband is wel te zien bij Het Schip! Leuk is wel de omkisting van de dakgoot. En natuurlijk de a-symmetrische vorm van het woonhuis. Door de inspring is er een extra raam aan de zijkant van de uitspring mogelijk geworden.
InterieurDe oorspronkelijke indeling was sober met op de begane grond een hal, keuken, woon- en zitkamer. Op de eerste verdieping bevinden zich een ouder- en kinderslaapkamer, een badkamer, een bodekamer (dat wel!) en een logeerkamer. Kleurig hoogtepunt in het interieur is de sierlijke, rode trappaal.
Recente ontwikkelingenIn 2012 kwam het huis in handen van een investeerder. Door leegstand, vandalisme en brand raakte het pand in steeds slechtere staat. Het werd als 'buitenkans voor nieuwbouw' ter afbraak aangeboden. Sloop dreigde, dus vroeg Erfgoedvereniging Heemschut met spoed een monumentenstatus aan bij de gemeente Uithoorn. Ook Museum Het Schip heeft zich middels deze brief hard gemaakt voor behoud van het unieke huis. Begin 2019 kon het worden gekocht door Vereniging Hendrick de Keyser. Conservering en vervolgens nam restauratie een aanvang. Het huis wordt sinds oplevering verhuurd.
Over het huis, de ontwerper, de geschiedenis en de restauratie verscheen in september 2022 een boek in de Heemschutserie van de hand van Christian Pfeiffer.
Over het huis, de ontwerper, de geschiedenis en de restauratie verscheen in september 2022 een boek in de Heemschutserie van de hand van Christian Pfeiffer.
Bronnen
Manfred Bock, Sigrid Johannisse, Vladimir Stissi, Michel de Klerk, bouwmeester en tekenaar van de Amsterdamse School (NAi Rotterdam 1997), pp. 163-164.
Uithoorn, Thamerlaan 14. Huizen in Nederland - Aanwinsten. Een folder van Hendrick de Keyser, 2021.
Christian Pfeiffer 'Thamerlaan 14, Michel de Klerks vroegste ontwerp' (Heemschutserie, 2022).
Ingezonden door Alice Roegholt
Professionele of persoonlijke bandAlice Roegholt: bijdrage aangemaakt in 2018.
Gert-Jan Lobbes: bijdrage in 2021 en 2022 aangevuld naar aanleiding van de restauratie van het pand en het verschijnen van een publicatie.
Gert-Jan Lobbes: bijdrage in 2021 en 2022 aangevuld naar aanleiding van de restauratie van het pand en het verschijnen van een publicatie.
Gerelateerde objecten