Details
Naam
Blok Molukkenstraat - Valentijnkade - Ombilinstraat - Sumatrastraat, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 5
IntroductieVeel is afgebroken in de Indische Buurt in Amsterdam. Dit relatief sobere Amsterdamse School-blok staat er gelukkig nog. Jammer dat de helft van de 'torentjes' verdwenen is!
AdresMolukkenstraat 182-188, Valentijnkade 22-34, Sumatrastraat 184-208
Postcode(s)1094
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Zeeger Gulden (Architect)
Melle Geldmaker (Architect)
Melle Geldmaker (Architect)
Datum1924
Opdrachtgever Engelbertus Orlemans
François van der Elst
Bernardus N. Hendriks
Gebroeders Gijsbert
Hendrik Kroon
François van der Elst
Bernardus N. Hendriks
Gebroeders Gijsbert
Hendrik Kroon
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / appartementen
Huidige functieEtagewoningen / appartementen
Type objectBlok
AchtergrondVijf Amsterdamse metselaars sloegen in 1924 de handen ineen en ontwikkelden een compleet bouwblok in het zuidwestelijke kwadrant van de Indische Buurt. Ze verkregen het bouwterrein individueel in erfpacht van de gemeente. Van de rijksoverheid, die destijds de bouw van bescheiden woningen wilde stimuleren, kregen ze subsidie.
Een van de metselaars, Gijsbert Kroon, trad in de vergunningaanvraag op als aannemer. Over de uitvoering is mij niets bekend maar het ligt voor de hand dat de 'opdrachtgevers' zelf hebben meegewerkt.
Voor het ontwerp schakelden ze het architectenbureau van Zeeger Gulden en Melle Geldmaker in, dat in de Gordel 20-40 duizenden woningen heeft ontworpen, of op z'n minst de plattegronden ervan. Ook in deze buurt zijn meer ontwerpen te zien van Gulden & Geldmaker.
De ceremoniële eerste steen werd in april 1924 gelegd. Gezien de hoogte van de steen, boven een van de portieken, was de bouw toen al aardig gevorderd. Eind 1924 werden de eerste woningen betrokken.
Een van de metselaars, Gijsbert Kroon, trad in de vergunningaanvraag op als aannemer. Over de uitvoering is mij niets bekend maar het ligt voor de hand dat de 'opdrachtgevers' zelf hebben meegewerkt.
Voor het ontwerp schakelden ze het architectenbureau van Zeeger Gulden en Melle Geldmaker in, dat in de Gordel 20-40 duizenden woningen heeft ontworpen, of op z'n minst de plattegronden ervan. Ook in deze buurt zijn meer ontwerpen te zien van Gulden & Geldmaker.
De ceremoniële eerste steen werd in april 1924 gelegd. Gezien de hoogte van de steen, boven een van de portieken, was de bouw toen al aardig gevorderd. Eind 1924 werden de eerste woningen betrokken.
BeschrijvingHet is een gesloten bouwblok van vier bouwlagen zonder kap. Er kwamen in totaal 140 woningen, vier hoekwinkels en een aantal bergingen. De metselaars en de architecten hebben zich niet uitgeleefd met spectaculair expressief metselwerk. Wel opvallend is de keuze voor twee kleuren baksteen in het deel boven de plint.
Een mooi stedenbouwkundig detail is het deel van de gevel in de Sumatrastraat dat in de zichtas van de Halmaheirastraat ligt. Het heeft twee erkers met daartussen een drietal ladderramen - een typisch Amsterdamse School-element. Boven de daklijn loopt het door in een opbouw met twee zeshoekige torentjes.
In de Sumatrastraat is nog een andere erker te vinden, die rechtstreeks doorloopt in een eveneens zeskantig daktorentje. Een vierde erker in die straat is gesneuveld, evenals twee soortgelijke erkers aan de kant van de Valentijnkade.
De hoekdelen bij de Molukkenstraat zijn knap gecomponeerd. De kleuren van de baksteen en de driehoekige inkepingen aan de binnenkant van de uiterste vensters suggereren daar brede, ondiepe schijven.
De woningen waren niet erg groot. Het meest voorkomende type had een woonkamer van 17 m², twee slaapkamers van circa 10 m², een keuken en een toilet. Zich wassen deden de bewoners in de keuken. De Indische Buurt kreeg pas in 1942 een eigen badhuis
Boven een portiek aan de Valentijnkade is een eerste steen ingemetseld met daarop de namen van de moeder van Gijsbert en Hendrik Kroon en van drie (klein)kinderen van Orlemans, Van der Elst en Hendriks.
Een mooi stedenbouwkundig detail is het deel van de gevel in de Sumatrastraat dat in de zichtas van de Halmaheirastraat ligt. Het heeft twee erkers met daartussen een drietal ladderramen - een typisch Amsterdamse School-element. Boven de daklijn loopt het door in een opbouw met twee zeshoekige torentjes.
In de Sumatrastraat is nog een andere erker te vinden, die rechtstreeks doorloopt in een eveneens zeskantig daktorentje. Een vierde erker in die straat is gesneuveld, evenals twee soortgelijke erkers aan de kant van de Valentijnkade.
De hoekdelen bij de Molukkenstraat zijn knap gecomponeerd. De kleuren van de baksteen en de driehoekige inkepingen aan de binnenkant van de uiterste vensters suggereren daar brede, ondiepe schijven.
De woningen waren niet erg groot. Het meest voorkomende type had een woonkamer van 17 m², twee slaapkamers van circa 10 m², een keuken en een toilet. Zich wassen deden de bewoners in de keuken. De Indische Buurt kreeg pas in 1942 een eigen badhuis
Boven een portiek aan de Valentijnkade is een eerste steen ingemetseld met daarop de namen van de moeder van Gijsbert en Hendrik Kroon en van drie (klein)kinderen van Orlemans, Van der Elst en Hendriks.
Recente ontwikkelingenHet deel aan de Ombilinstraat is in 1991 afgebroken. Waarom weet ik niet, maar doorgaans gaf een slechte fundering destijds de doorslag.
Rond 2004 zijn de overige gevels gereinigd en opgeknapt. Ramen en kozijnen werden wit en bentheimer wit geschilderd, de deuren grachtengroen of bordeauxrood.
Rond 2004 zijn de overige gevels gereinigd en opgeknapt. Ramen en kozijnen werden wit en bentheimer wit geschilderd, de deuren grachtengroen of bordeauxrood.
Bronnen
Michiel Kruidenier: Z.D.J.W. Gulden (1875-1960), M. Geldmaker (1874-1930), specialisten in volkshuisvesting. Bonas, Rotterdam 2003.
Ingezonden door Ronald Klip
Professionele of persoonlijke bandIk kom geregeld langs het relatief verzorgd ogende blok en vond dat het niet mocht ontbreken op deze site.
Gerelateerde objecten