Details
Naam
Monument Nederland Neutraal 1914-1918, Winterswijk
Aantal afbeeldingen: 5
IntroductieMonumenten die herinneren aan de Eerste Wereldoorlog (toen Nederland zich immer afzijdig hield) zijn in dit land dungezaaid. Dit exemplaar in Winterswijk, op een steenworp afstand van de Duitse grens, is een uitzondering. Zou qua ontwerp de pleinversiering van Dudok als inspiratie hebben gediend?
AdresStationsstraat
Postcode(s)7101 GM
PlaatsWinterswijk
LandNederland
Type objectGedenkteken, Gemeentelijk monument, Fontein
VervaardigerH.L. van Heek (Kunstenaar)
Datum1923
OpdrachtgeverWinterswijks Belang
AchtergrondAls aan het eind van de Eerste Wereldoorlog vrede wordt gesloten, ontstaat bij de vereniging Winterswijks Belang vrij snel de gedachte een monument (een fontein dan wel gedenknaald) op te richten om dit te herdenken. Omdat bouwmaterialen duur zijn vlak na de oorlog, wordt besloten te wachten met de bouw.
In juli 1922 wordt bekend dat het monument in het plantsoen bij het station geplaatst zal worden ('De Ned. Spoorwegen zullen het water leveren'); in oktober dat jaar wordt een prijsvraag uitgeschreven voor het ontwerpen van een fontein. Er komen veertien inzendingen binnen; de winnaar is H.L. van Heek, bouwkundige uit Hoogeveen en oud-leerling van de ambachtsschool in Winterswijk. (Hoewel Van Heek de prijsvraag wint, wordt het ontwerp ook wel toegeschreven aan A. Streek. Onduidelijk is waar die naam vandaan komt. In krantenberichten wordt hij niet genoemd.)
Het monument – opgebouwd uit bakstenen afkomstig uit de lokale steenfabriek – geeft in juni 1923 voor het eerst water. 'Onlangs werd dit ontwerp ten uitvoer gebracht en thans prijkt het Stationsplein met een mooie monumentale fontein, in baksteen opgetrokken, eenvoudig, doch bepaald mooi van lijn. De stoffering met bloemen doet aangenaam aan', aldus De Graafschapbode van 26 juni. Op 21 oktober 1923 wordt het door Winterswijks Belang officieel aan de gemeente aangeboden.
De fontein wordt op 27 mei 1926 op de dan net geopende Winterswijkse waterleiding aangesloten.
In juli 1922 wordt bekend dat het monument in het plantsoen bij het station geplaatst zal worden ('De Ned. Spoorwegen zullen het water leveren'); in oktober dat jaar wordt een prijsvraag uitgeschreven voor het ontwerpen van een fontein. Er komen veertien inzendingen binnen; de winnaar is H.L. van Heek, bouwkundige uit Hoogeveen en oud-leerling van de ambachtsschool in Winterswijk. (Hoewel Van Heek de prijsvraag wint, wordt het ontwerp ook wel toegeschreven aan A. Streek. Onduidelijk is waar die naam vandaan komt. In krantenberichten wordt hij niet genoemd.)
Het monument – opgebouwd uit bakstenen afkomstig uit de lokale steenfabriek – geeft in juni 1923 voor het eerst water. 'Onlangs werd dit ontwerp ten uitvoer gebracht en thans prijkt het Stationsplein met een mooie monumentale fontein, in baksteen opgetrokken, eenvoudig, doch bepaald mooi van lijn. De stoffering met bloemen doet aangenaam aan', aldus De Graafschapbode van 26 juni. Op 21 oktober 1923 wordt het door Winterswijks Belang officieel aan de gemeente aangeboden.
De fontein wordt op 27 mei 1926 op de dan net geopende Winterswijkse waterleiding aangesloten.
BeschrijvingDe fontein is opgetrokken in baksteen en bestaat uit een zuil met daarop de tekst 'Nederland Neutraal 1914-1918'. Om de zuil heen zitten plantenbakken. Voorop zit een gevelsteentje met daarop de tekst 'Van Ver: ..Winterswijksbelang aan de gemeente'.
Het lettertype dat gebruikt is en vooral de hele expressieve baksteentaal hebben duidelijk elementen van de Amsterdamse School.
Het lettertype dat gebruikt is en vooral de hele expressieve baksteentaal hebben duidelijk elementen van de Amsterdamse School.
Recente ontwikkelingenToen in 2008 plannen werden gemaakt voor de aanleg van een voetgangers/fietstunnel onder het spoor, de bouw van een nieuw gemeentehuis en een herinrichting van de stationsomgeving, dreigde het monument in de knel te komen. Het monument en plantsoen bevonden zich toen in een vervallen toestand. Er volgde dat jaar een bekendmaking dat het monument gerenoveerd zou worden. De gemeente wilde zelfs de fontein weer laten spuiten. De renovatie vond plaats in 2009. De herinrichting van de omgeving heeft als gevolg gehad dat een deel van het plantsoen is verdwenen. Het monument ligt daardoor tussen tunnel en de Stationsstraat ingeklemd op een terrasje. Wethouder Rik Gommers stelde de fontein woensdag 8 mei 2013 weer in bedrijf.
In 2014 werd het monument, door inzet van de plaatselijke commissie cultuurhistorie, op de lijst van gemeentelijke monumenten geplaatst.
In 2014 werd het monument, door inzet van de plaatselijke commissie cultuurhistorie, op de lijst van gemeentelijke monumenten geplaatst.
Links
Ingezonden doorThuur Michels
Professionele of persoonlijke bandIn mijn zoektocht naar interessante Interbellum-bouwwerken kwam ik deze tegen. Persoonlijk vond ik het meer art deco, maar de redactie zag er wel degelijk Amsterdamse School in.
Gerelateerde objecten