Details
Naam
Meteorenschool (v.m.), Tuindorp Oostzaan
Aantal afbeeldingen: 19
IntroductieNa een brand in 1983 herrees dit karakteristieke gebouw uit de as.
AdresAldebaranplein 2-4
Postcode(s)1033 GS
PlaatsAmsterdam
LandNederland
VervaardigerPublieke Werken Amsterdam (Architect)
Datum1923 - 1924
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverGemeente Amsterdam
Huidige eigenaarGemeente Amsterdam
Oorspronkelijke functieLagere School
Huidige functieGebouw / complex voor (geestelijke) gezondheidszorg
Type objectGebouw, Geen beschermde status
AchtergrondDe wijk Tuindorp Oostzaan werd in het interbellum aangelegd in Amsterdam Noord om met name onderdak te bieden aan de arbeiders van de diverse scheepswerven langs de IJ-oever. Op het Aldebaranplein (genoemd naar een ster in het sterrenbeeld Stier) verrees in 1923-1924 deze dubbele school voor lager onderwijs, de Meteorenschool en de Aldebaranschool. Het ontwerp was van Publieke Werken. Opvallend is dat het grote gebouw bedoeld was als hulpschool en bovendien in hout werd uitgevoerd. Dit laatste zou het extra kwetsbaar maken voor brand, zoals later zou blijken.
Op het torentje werd in 1927 een openbaar uurwerk met slagklok en drie wijzerplaaten aangebracht voor de toen aanzienlijke som van 1150 gulden.
In 1926 was de school blijkbaar al te klein, want de gemeente besloot tot het bouwen van nog twee houten hulpgebouwen met in totaal acht klaslokalen, op het speelterrein. Deze gebouwtjes hadden bescheiden kenmerken van de Amsterdamse School en zijn later verplaatst naar de Lekstraat in Amsterdam Zuid en naar Sloten.
Amsterdam op de Kaart heeft onderzoek gedaan naar de geschiedenis, want die is enigszins onduidelijk. Hoe lang de Aldebaranschool heeft bestaan is niet bekend. Tijdens de oorlog was in het gebouw een wijkpost gevestigd van de Luchtbeschermingsdienst. De Meteorenschool vertrok in de jaren 1940 naar een gebouw op Kometensingel 69a. Daar werd in 1949 het 25-jarig bestaan gevierd. In 1951 werd nummer 2 (het rechterdeel) in gebruik genomen als openbare school voor voorbereidend onderwijs nr. 63, een kleuterschool. Nummer 4 werd bedrijfsruimte, voor onder meer speelgoedfabriek Zweedijk en lederwarenfabriek Stolk.
Op het grasveld voor het gebouw is in 1999 een bronzen beeld van Arie Keppler onthuld, een ontwerp van Constance Wibaut. Keppler was vanaf 1915 directeur van de Gemeentelijke Woningdienst en als zodanig aanjager van de bouw van tienduizenden woningen door zowel de gemeente als woningbouwverenigingen.
Op het torentje werd in 1927 een openbaar uurwerk met slagklok en drie wijzerplaaten aangebracht voor de toen aanzienlijke som van 1150 gulden.
In 1926 was de school blijkbaar al te klein, want de gemeente besloot tot het bouwen van nog twee houten hulpgebouwen met in totaal acht klaslokalen, op het speelterrein. Deze gebouwtjes hadden bescheiden kenmerken van de Amsterdamse School en zijn later verplaatst naar de Lekstraat in Amsterdam Zuid en naar Sloten.
Amsterdam op de Kaart heeft onderzoek gedaan naar de geschiedenis, want die is enigszins onduidelijk. Hoe lang de Aldebaranschool heeft bestaan is niet bekend. Tijdens de oorlog was in het gebouw een wijkpost gevestigd van de Luchtbeschermingsdienst. De Meteorenschool vertrok in de jaren 1940 naar een gebouw op Kometensingel 69a. Daar werd in 1949 het 25-jarig bestaan gevierd. In 1951 werd nummer 2 (het rechterdeel) in gebruik genomen als openbare school voor voorbereidend onderwijs nr. 63, een kleuterschool. Nummer 4 werd bedrijfsruimte, voor onder meer speelgoedfabriek Zweedijk en lederwarenfabriek Stolk.
Op het grasveld voor het gebouw is in 1999 een bronzen beeld van Arie Keppler onthuld, een ontwerp van Constance Wibaut. Keppler was vanaf 1915 directeur van de Gemeentelijke Woningdienst en als zodanig aanjager van de bouw van tienduizenden woningen door zowel de gemeente als woningbouwverenigingen.
BeschrijvingHet gebouw bestaat uit twee vleugels onder een zeer groot, flauw hellend, zadeldak, gedekt met rode pannen. De vleugels met de aan de achterzijde gelegen lokalen liggen links en rechts van het meest karakteristieke deel van het gebouw: de halfronde uitbouw van de voormalige gymzaal, voorzien van een klokkentoren. Oorspronkelijk bestond de onderste helft van deze uitbouw uit een blinde muur. Het bovenste deel werd, net als tegenwoordig, door ramen ingenomen, in de vorm van ladderramen. Daarboven de klokkentoren met uurwerk, bekleed met horizontale houten elementen.
De vleugels en deuren, met name de ingangspartijen op de overgang van de daken van hoog naar laag, doen verrassend modern aan voor een gebouw uit de jaren twintig.
De vleugels en deuren, met name de ingangspartijen op de overgang van de daken van hoog naar laag, doen verrassend modern aan voor een gebouw uit de jaren twintig.
Recente ontwikkelingenHet – verloederde – gebouw werd in 1983 getroffen door een uitslaande brand. Opmerkelijk genoeg zijn hiervan in het Stadsarchief Amsterdam en in kranten uit de tijd geen foto's of berichten te vinden. De resten werden in 1987 gesloopt. Een jaar later werd het gebouw naar ontwerp van architectenbureau Budding Wilken in enigszins gewijzigde vorm herbouwd. Sindsdien dient het als multifunctioneel centrum, voor onder meer een kinderdagverblijf.
Bronnen
Pim van Schaik, Publieke Werken, Hoeksteen van de Amsterdamse School 1915-1935 (Uitgeverij Stokerkade, 2018).
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandIk was er vast van overtuigd dat dit fraaie gebouw al op Wendingen stond, maar er bleek nog ruimte voor mijn foto's en beschrijving.
Gerelateerde objecten