Details
Naam
Molukkenstraat 85-105, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 12
IntroductieHeel voorzichtig zijn hier invloeden van de Amsterdamse School te zien. Maar de baksteendetails zijn wel heel fraai!
AdresMolukkenstraat 85-105
Postcode(s)1095
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger G.H. Arendzen (Architect)
Datum1924
OpdrachtgeverOnbekend
Huidige eigenaarDe Alliantie
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / winkels
Huidige functieEtagewoningen / winkels
Type objectBlok
AchtergrondDe architect van dit blok in de Indische buurt van Amsterdam is de architect G. Arendzen, over wie verder weinig bekend is. De opdrachtgever zal in het bouwdossier staan, maar dit is niet openbaar.
Bij de oplevering in 1924 bestond het complex vrijwel geheel uit woningen. Op nummer 105 was een winkelruimte met een Aardappelen-Groenten & Fruithal.
De woningen op de begane grond en de eerste etage van nummer 89 waren enige tijd in gebruik bij Rechouwous, de Vereniging ter behartiging der Joodse belangen in de Indische buurt. Die gebruikte de ruimte als synagoge en cursuslokaal.
Tijdens de jaren dertig werden de woningen op de begane grond vanaf nummer 87 verbouwd tot winkel. Een houten betimmering maakte één geheel van de winkelramen en de tussenliggende toegangen naar de woningen. Passend bij het middenstandskarakter van de toenmalige Indische buurt hingen er chique markiezen boven de winkelramen.
De uniforme uitstraling verdween in de loop der jaren, elke winkelier koos een eigen aankleding van de gevel. Kruidenierswinkel Albert Heijn werd groter en groter en besloeg eind vorige eeuw de gehele benedenverdieping vanaf nummer 87. De gevel kreeg weer een uniform aanzien, maar op een veel lager welstandsniveau.
Bij de oplevering in 1924 bestond het complex vrijwel geheel uit woningen. Op nummer 105 was een winkelruimte met een Aardappelen-Groenten & Fruithal.
De woningen op de begane grond en de eerste etage van nummer 89 waren enige tijd in gebruik bij Rechouwous, de Vereniging ter behartiging der Joodse belangen in de Indische buurt. Die gebruikte de ruimte als synagoge en cursuslokaal.
Tijdens de jaren dertig werden de woningen op de begane grond vanaf nummer 87 verbouwd tot winkel. Een houten betimmering maakte één geheel van de winkelramen en de tussenliggende toegangen naar de woningen. Passend bij het middenstandskarakter van de toenmalige Indische buurt hingen er chique markiezen boven de winkelramen.
De uniforme uitstraling verdween in de loop der jaren, elke winkelier koos een eigen aankleding van de gevel. Kruidenierswinkel Albert Heijn werd groter en groter en besloeg eind vorige eeuw de gehele benedenverdieping vanaf nummer 87. De gevel kreeg weer een uniform aanzien, maar op een veel lager welstandsniveau.
BeschrijvingHet grootste deel van het complex (huisnummers 87-105) heeft een identiek aanzien. Op de begane grond een reeks winkelramen, onderbroken door deuren naar de woningen, het geheel voorzien van een gedecoreerde, diep blauw geschilderde betimmering. Daarboven drie lagen woningen, de eerste en tweede laag hebben dubbele ramen, afgewisseld met ramen voor het trapportaal, de derde laag is een doorlopende reeks enkele ramen.
Het bouwdeel op nummer 85 vormt een (bescheiden) hoogte-accent. Het heeft één laag meer, een zolder met plat dak en kleine, vierkante ramen. De gevel van de tweede, derde en vierde verdieping komt circa 30 centimeter naar voren ten opzichte van de onderliggende verdiepingen en de rest van het complex. Boven de begane grond en de eerste verdieping van nummer 85 zitten bijna gevelbrede (steun)balken.
De gele en geelrode bakstenen en de geelgekeimde voegen kunnen gezien worden als een kenmerk van de Amsterdamse School. De bakstenen op de begane grond waren oorspronkelijk donkerder dan die er boven, maar zijn verdwenen achter de in oude luister herstelde betimmering uit de jaren dertig. De oorspronkelijke roedeverdeling in horizontale richting is in de loop der jaren op veel plaatsen verdwenen; bij de renovatie in 2012 is dit element gelukkig teruggebracht aan de bovenkant van alle ramen en bij de deuren op nummer 85. De ramen van de trappenhuizen zijn plastisch vormgegeven, met hun liggende vorm, de golvende, iets verdiepte ligging in de gevel, roedeverdeling en het parmantige baksteentje aan de onderkant.
Bescheiden is het gebogen metselwerk aan de linkerzijde van de begane grond en de eerste verdieping van nummer 85. Gebogen metselwerk vormt ook de overgang van het naar voren komende deel van nummer 85 naar de rest van het complex. Dit loopt vanaf de bovenste verdieping, tot het ongeveer twee meter boven de grond plompverloren eindigt. Half uit de gevel van nummer 87 komende blokjes van steeds drie bakstenen accentueren de overgang tussen nummer 85 en 87. Dit element van gebogen metselwerk met uit de gevel komende blokjes bakstenen komt terug in de overgang van nummer 103 naar 105, daar afgerond met een bakstenen decoratie vlak onder de dakrand.
Is dit blok Amsterdamse School? Ja, er is op meerdere plekken in de gevel decoratie om de decoratie, er zijn golvingen en rondingen, en horizontale roedes. Maar het is er allemaal in beperkte vorm, niet zozeer verstrakt, als wel schraal: slechts twee roedes in de ramen, kleine welvingen, een reeks uit de gevel stekende bakstenen, een beetje versiering bij de dakrand bij de overgang van huisnummer 103 naar 105. Alsof het geld op was, of de opdrachtgever voortdurend 'Stop' riep tegen de architect. Maar wat een vreugde voor het oog zijn de uitzonderlijke ramen van de trappenhuizen!
Het bouwdeel op nummer 85 vormt een (bescheiden) hoogte-accent. Het heeft één laag meer, een zolder met plat dak en kleine, vierkante ramen. De gevel van de tweede, derde en vierde verdieping komt circa 30 centimeter naar voren ten opzichte van de onderliggende verdiepingen en de rest van het complex. Boven de begane grond en de eerste verdieping van nummer 85 zitten bijna gevelbrede (steun)balken.
De gele en geelrode bakstenen en de geelgekeimde voegen kunnen gezien worden als een kenmerk van de Amsterdamse School. De bakstenen op de begane grond waren oorspronkelijk donkerder dan die er boven, maar zijn verdwenen achter de in oude luister herstelde betimmering uit de jaren dertig. De oorspronkelijke roedeverdeling in horizontale richting is in de loop der jaren op veel plaatsen verdwenen; bij de renovatie in 2012 is dit element gelukkig teruggebracht aan de bovenkant van alle ramen en bij de deuren op nummer 85. De ramen van de trappenhuizen zijn plastisch vormgegeven, met hun liggende vorm, de golvende, iets verdiepte ligging in de gevel, roedeverdeling en het parmantige baksteentje aan de onderkant.
Bescheiden is het gebogen metselwerk aan de linkerzijde van de begane grond en de eerste verdieping van nummer 85. Gebogen metselwerk vormt ook de overgang van het naar voren komende deel van nummer 85 naar de rest van het complex. Dit loopt vanaf de bovenste verdieping, tot het ongeveer twee meter boven de grond plompverloren eindigt. Half uit de gevel van nummer 87 komende blokjes van steeds drie bakstenen accentueren de overgang tussen nummer 85 en 87. Dit element van gebogen metselwerk met uit de gevel komende blokjes bakstenen komt terug in de overgang van nummer 103 naar 105, daar afgerond met een bakstenen decoratie vlak onder de dakrand.
Is dit blok Amsterdamse School? Ja, er is op meerdere plekken in de gevel decoratie om de decoratie, er zijn golvingen en rondingen, en horizontale roedes. Maar het is er allemaal in beperkte vorm, niet zozeer verstrakt, als wel schraal: slechts twee roedes in de ramen, kleine welvingen, een reeks uit de gevel stekende bakstenen, een beetje versiering bij de dakrand bij de overgang van huisnummer 103 naar 105. Alsof het geld op was, of de opdrachtgever voortdurend 'Stop' riep tegen de architect. Maar wat een vreugde voor het oog zijn de uitzonderlijke ramen van de trappenhuizen!
Recente ontwikkelingenHet complex is, waarschijnlijk in de loop van de jaren 80/90 van de vorige eeuw, in eigendom gekomen van een toegelaten instelling. In opdracht van woningcorporatie De Alliantie is het complex in 2012 ingrijpend gerenoveerd. De uitstraling van de begane grond uit de jaren dertig is in ere hersteld, zij het met een witte houten kartelrand op de plaats van de markiezen.
Sinds 2014 hangt in de entree van de supermarkt een informatiepaneel over de vroegere huiskamersynagoge op nummer 89.
Sinds 2014 hangt in de entree van de supermarkt een informatiepaneel over de vroegere huiskamersynagoge op nummer 89.
Links
Ingezonden door Joop de Haan
Professionele of persoonlijke bandDe Molukkenstraat gebruik ik al lange tijd als verbindingsroute naar andere delen van de stad, de supermarkt doe ik dan soms aan voor mijn boodschappen.
Gerelateerde objecten