Details
Naam
Entrepotdok 1, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 15
IntroductieEen onbekend ontwerp van Publieke Werken, want redelijk goed verscholen en inmiddels flink verbouwd.
AdresEntrepotdok 1
Postcode(s)1018 AD
PlaatsAmsterdam
LandNederland
VervaardigerPublieke Werken (Architect)
Datum1923
Huidige staatDeels uitgebreid of vernieuwd (nieuwbouw)
OpdrachtgeverGemeente Amsterdam
Huidige eigenaarParticuliere eigenaar
Oorspronkelijke functieOverheidsgebouw overig
Huidige functieWoningen overig
Type objectGebouw
AchtergrondDe dagbladen van 11 september 1923 melden het volgende bericht:
“Het gemeentebestuur heeft aanbesteed: a. het maken van een kademuur langs en een posthuis op het terrein van het oude Entrepotdok. Ingekomen 18 biljetten. Laagste inschrijver de heer H. Kremer, met f 98.952; ”
Het ontwerp van dit posthuis komt van Publieke Werken. Het gebouwtje komt helemaal aan de westkant van het Entrepotdok te staan, evenwijdig aan het water en haaks op (maar wel aansluitend op) het bestaande gebouw van het Oude Entrepotdok met het poortgebouw (J. de Greef, 1827-1830).
Het posthuis werd gebouwd voor de dokpolitie en de douane en staat ook wel bekend als het hellebaardiers wachthuis, genoemd naar de hellebaardiers. Dit ongeveer dertig man sterke korps bewaakte de Houthaven, het Oude Entrepotdok (waar het huisje staat) en het Nieuwe Entrepotdok (in het Oostelijk Havengebied).
Volgens het archief van Publieke Werken ging het gebouwtje in de jaren 50 dienst doen als centraal verwarmingsgebouw voor het administratiegebouw. Daar waar de twee gebouwen samenkomen wordt een hoge schoorsteen gebouwd. Uit archiefbeelden blijkt dat er in de jaren 80 een traiteur in gehuisvest was.
In 1992 wordt er een aanvraag gedaan om het gebouwtje te mogen veranderen en vergroten teneinde er een woonhuis van te maken. Er zou een bouwlaag bovenop het gebouwtje moeten komen, wat het een totaal ander aanzicht zou geven. Er komt toestemming, maar de verbouw gaat pas in 2001 van start.
“Het gemeentebestuur heeft aanbesteed: a. het maken van een kademuur langs en een posthuis op het terrein van het oude Entrepotdok. Ingekomen 18 biljetten. Laagste inschrijver de heer H. Kremer, met f 98.952; ”
Het ontwerp van dit posthuis komt van Publieke Werken. Het gebouwtje komt helemaal aan de westkant van het Entrepotdok te staan, evenwijdig aan het water en haaks op (maar wel aansluitend op) het bestaande gebouw van het Oude Entrepotdok met het poortgebouw (J. de Greef, 1827-1830).
Het posthuis werd gebouwd voor de dokpolitie en de douane en staat ook wel bekend als het hellebaardiers wachthuis, genoemd naar de hellebaardiers. Dit ongeveer dertig man sterke korps bewaakte de Houthaven, het Oude Entrepotdok (waar het huisje staat) en het Nieuwe Entrepotdok (in het Oostelijk Havengebied).
Volgens het archief van Publieke Werken ging het gebouwtje in de jaren 50 dienst doen als centraal verwarmingsgebouw voor het administratiegebouw. Daar waar de twee gebouwen samenkomen wordt een hoge schoorsteen gebouwd. Uit archiefbeelden blijkt dat er in de jaren 80 een traiteur in gehuisvest was.
In 1992 wordt er een aanvraag gedaan om het gebouwtje te mogen veranderen en vergroten teneinde er een woonhuis van te maken. Er zou een bouwlaag bovenop het gebouwtje moeten komen, wat het een totaal ander aanzicht zou geven. Er komt toestemming, maar de verbouw gaat pas in 2001 van start.
BeschrijvingHet politie- en douaneposthuis is een klein, vrij onopvallend bakstenen gebouwtje. De stijl is anders dan het gebouw waar het op aansluit, zonder enorm te contrasteren. Het is (zonder de recente extra verdieping) onmiskenbaar een ontwerp van Publieke Werken uit de jaren 20, waarin de Amsterdamse School bijna altijd zichtbaar is. Dat is wat minder zichtbaar aan de straatkant, hoewel de opvallend brede kozijnen, de afgeronde bakstenen ‘uitstulping’ in de hoek en het rond aflopende kademuurtje een hint geven van de herkomst.
Aan de waterkant is echter meteen duidelijk in welke stijl het gebouwd is. De ronde vorm van de buitenmuur is een even subtiele als elegante oplossing om een knik in de kademuur te overbruggen. De gevel loopt aan de oostkant in de hoogte door; de wijze waarop het lagere deel boven het dubbele venster plastisch naar voren komt is een andere aanwijzing. En dan zijn hier nog de opvallende vensters: twee ruitvormige raampjes en zelfs een heus puntkozijn.
Materialen als graniet, syeniet en siersmeedijzer zijn in het ontwerp toegepast. Het aflopende muurtje had oorspronkelijk overigens een opvallende, boogvormige beëindiging. Wanneer en waarom deze is verwijderd is onduidelijk.
Aan de waterkant is echter meteen duidelijk in welke stijl het gebouwd is. De ronde vorm van de buitenmuur is een even subtiele als elegante oplossing om een knik in de kademuur te overbruggen. De gevel loopt aan de oostkant in de hoogte door; de wijze waarop het lagere deel boven het dubbele venster plastisch naar voren komt is een andere aanwijzing. En dan zijn hier nog de opvallende vensters: twee ruitvormige raampjes en zelfs een heus puntkozijn.
Materialen als graniet, syeniet en siersmeedijzer zijn in het ontwerp toegepast. Het aflopende muurtje had oorspronkelijk overigens een opvallende, boogvormige beëindiging. Wanneer en waarom deze is verwijderd is onduidelijk.
Links
Ingezonden door Marcel Westhoff
Professionele of persoonlijke bandElke keer als ik langs dit gebouwtje fietste nam ik mij voor te achterhalen wat de geschiedenis ervan was, want ik zag hier toch wel wat AS-trekjes in. En zie!
Gerelateerde objecten