Details
Naam
Brug 263, Weesperpoort
Aantal afbeeldingen: 27
IntroductieEen typische Kramerbrug op een druk verkeersknooppunt en daardoor is in de loop der tijd het aanzicht ervan flink veranderd.
AdresRhijnspoorplein
Postcode(s)1091 GC
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Type objectBrug
Vervaardiger Piet Kramer (Architect)
Publieke Werken Amsterdam (Architect)
Hildo Krop (Kunstenaar)
Publieke Werken Amsterdam (Architect)
Hildo Krop (Kunstenaar)
Datum1941 - 1942
MateriaalBaksteen, Smeedijzer, Graniet
Huidige staatLocatie ongewijzigd en nog altijd in gebruik
OpdrachtgeverGemeente Amsterdam
Huidige eigenaarGemeente Amsterdam
AchtergrondIn flux. Zo is het gebied rond de Weesperpoort het beste te beschrijven. Op de plek die vroeger de toegang tot de stad was voor mensen uit de richting Weesp - en nu de plek is die Weesperstraat en Weesperplein verbindt met Rhijnspoorplein en Wibautstraat - ligt al eeuwenlang een brug.
Midden 19e eeuw kwam hier een brug naar ontwerp van de toenmalige stadsarchitect Bastiaan de Greef. Hij verbond het Weesperplein met Station Amsterdam Weesperpoort, dat in 1843 door de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij in gebruik werd genomen. Omdat die brug begin 20e eeuw niet meer voldeed aan de eisen die het vele vervoer eraan stelde, ontwierp Joan van der Mey van Publieke Werken in 1920 een nieuwe brug, waarbij gebruik werd gemaakt van restanten van de brug van De Greef. Hierin kunnen we al de Amsterdamse School herkennen.
Nadat Station Weesperpoort in 1939 werd gesloten, werd besloten een nieuwe brug te bouwen. Het ontwerp hiervoor kwam uiteraard van ‘bruggenbouwer’ Piet Kramer. Deze brug werd 34 meter breed om ook plaats te bieden aan de tram.
Eind jaren zestig ging de brug weer op de schop. Ten zuiden ervan werd een viaduct onder het Rhijnspoorplein aangelegd en tegelijk werd er vast gewerkt aan de constructie van de metrolijn. De brug die omstreeks 1970 geopend werd had de meeste elementen van het originele Kramerontwerp, maar deze waren zodanig uit elkaar ‘gereten’ (zie bijvoorbeeld het beeld ‘De Ontwikkeling van de Locomotief’), dat het nauwelijks meer als een eenheid oogt. De brug is vandaag de dag ook zo breed dat de argeloze automobilist waarschijnlijk niet eens in de gaten zal hebben dat hij of zij over een brug rijdt.
In 1976/1977 werd onder de Weesperpoort brug 465 aangelegd, een voet- en fietstunnel die de Spinozastraat met de Huddekade verbond. Omdat het vooral in trek bleek bij zwervers en junks werd het begin deze eeuw gesloten en gedeeltelijk omgebouwd tot fietswinkel. Op de brug heeft ook nog een tijdje het standbeeld van F.M. Wibaut (van beeldhouwer Han Wezelaar) gestaan. Deze komt nu veel beter tot z'n recht op de kop van de Wibautstraat.
Midden 19e eeuw kwam hier een brug naar ontwerp van de toenmalige stadsarchitect Bastiaan de Greef. Hij verbond het Weesperplein met Station Amsterdam Weesperpoort, dat in 1843 door de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij in gebruik werd genomen. Omdat die brug begin 20e eeuw niet meer voldeed aan de eisen die het vele vervoer eraan stelde, ontwierp Joan van der Mey van Publieke Werken in 1920 een nieuwe brug, waarbij gebruik werd gemaakt van restanten van de brug van De Greef. Hierin kunnen we al de Amsterdamse School herkennen.
Nadat Station Weesperpoort in 1939 werd gesloten, werd besloten een nieuwe brug te bouwen. Het ontwerp hiervoor kwam uiteraard van ‘bruggenbouwer’ Piet Kramer. Deze brug werd 34 meter breed om ook plaats te bieden aan de tram.
Eind jaren zestig ging de brug weer op de schop. Ten zuiden ervan werd een viaduct onder het Rhijnspoorplein aangelegd en tegelijk werd er vast gewerkt aan de constructie van de metrolijn. De brug die omstreeks 1970 geopend werd had de meeste elementen van het originele Kramerontwerp, maar deze waren zodanig uit elkaar ‘gereten’ (zie bijvoorbeeld het beeld ‘De Ontwikkeling van de Locomotief’), dat het nauwelijks meer als een eenheid oogt. De brug is vandaag de dag ook zo breed dat de argeloze automobilist waarschijnlijk niet eens in de gaten zal hebben dat hij of zij over een brug rijdt.
In 1976/1977 werd onder de Weesperpoort brug 465 aangelegd, een voet- en fietstunnel die de Spinozastraat met de Huddekade verbond. Omdat het vooral in trek bleek bij zwervers en junks werd het begin deze eeuw gesloten en gedeeltelijk omgebouwd tot fietswinkel. Op de brug heeft ook nog een tijdje het standbeeld van F.M. Wibaut (van beeldhouwer Han Wezelaar) gestaan. Deze komt nu veel beter tot z'n recht op de kop van de Wibautstraat.
BeschrijvingHoewel het een vrij laat en daardoor relatief sober ontwerp is van Piet Kramer, is deze brug voorzien van diverse typische Kramer-elementen. Het smeedijzer van de brugleuningen is een stuk soberder dan van zijn eerdere bruggen, maar wel degelijk sierlijk. Net als bij diverse van zijn andere ontwerpen zorgde Kramer (aan de zuidwestzijde) hier voor een zitje. In het oorspronkelijke ontwerp waren er nog twee zitjes: aan de zuidoost kant en naast het beeld van de Poorter. De namen van de windrichtingen stonden op sluitstenen bij de zuidelijke zitjes gebeiteld. "West' is er nog, maar 'oost' is dus verdwenen.
Twee grote beelden aan de noordzijde – die op bakstenen zuilen met siermetselwerk staan – zijn van de hand van Hildo Krop. Deze Poorter en Poortersvrouw herinneren aan de oorspronkelijk functie van het gebied.
Naast enkele granieten sierelementen ontwierp Kramer zelf ook ontwierp enkele beeldhouwwerken. Aan de oostzijde staat op een taps toelopende bakstenen muur een beeldhouwwerk met hierop drie Andreaskruisen en de woorden 'Weesperspoort,' 'Anno' en '1940'. Dit beeldhouwwerk stond in het oorspronkelijke ontwerp aan de noordwestzijde en vormde de afsluiting van het burgmuurtje. Een siersmeedijzeren hekje zat tussen dit beeld en het niet meer bestaande hotel-restaurant 'De Poort van Weesp'. Aan de westzijde, onder het beeld van de Poorter, zit nu een steen met het jaartal 1940.
Met de werkzaamheden in de jaren zestig en zeventig werd de brug breder en kwam er een metro-ingang. Het beeld 'De Ontwikkeling van de Locomotief’, een ontwerp van Kramer dat oorspronkelijk in het verlengde lag van het noordoostelijk brugmuurtje, werd verplaatst. Het staat nu redelijk op zichzelf en het zicht hierop vanaf de brug is grotendeels ontnomen door de metro-ingang.
Twee grote beelden aan de noordzijde – die op bakstenen zuilen met siermetselwerk staan – zijn van de hand van Hildo Krop. Deze Poorter en Poortersvrouw herinneren aan de oorspronkelijk functie van het gebied.
Naast enkele granieten sierelementen ontwierp Kramer zelf ook ontwierp enkele beeldhouwwerken. Aan de oostzijde staat op een taps toelopende bakstenen muur een beeldhouwwerk met hierop drie Andreaskruisen en de woorden 'Weesperspoort,' 'Anno' en '1940'. Dit beeldhouwwerk stond in het oorspronkelijke ontwerp aan de noordwestzijde en vormde de afsluiting van het burgmuurtje. Een siersmeedijzeren hekje zat tussen dit beeld en het niet meer bestaande hotel-restaurant 'De Poort van Weesp'. Aan de westzijde, onder het beeld van de Poorter, zit nu een steen met het jaartal 1940.
Met de werkzaamheden in de jaren zestig en zeventig werd de brug breder en kwam er een metro-ingang. Het beeld 'De Ontwikkeling van de Locomotief’, een ontwerp van Kramer dat oorspronkelijk in het verlengde lag van het noordoostelijk brugmuurtje, werd verplaatst. Het staat nu redelijk op zichzelf en het zicht hierop vanaf de brug is grotendeels ontnomen door de metro-ingang.
Bronnen
Sebas Baggelaar en Pim van Schaik, Piet Kramer. Bruggenbouwer van de Amsterdamse School (Stokerkade 2016).
Links
Ingezonden door Marcel Westhoff
Gerelateerde objecten