Details
Naam
Rijks HBS (v.m.), Ter Apel - interieur
Aantal afbeeldingen: 31
IntroductieJe kijkt je ogen uit in dit kleurrijke interieur, net als de school en de conciërgewoning door architect Westerhout ontworpen.
AdresOude Weg 41
Postcode(s)9561 LB
PlaatsTer Apel
LandNederland
Vervaardiger Gart Westerhout (Architect)
Datum1924
OpdrachtgeverRijksgebouwendienst
Huidige eigenaarRSG Ter Apel
Monumentnummer520945
AchtergrondDe Rijks Hoogere Burger School in Ter Apel werd in 1921 opgericht en aanvankelijk ondergebracht in houten noodlokalen. De aanbesteding van de bouw vond plaats op 21 juni 1922 en aannemer Jan Kruize uit Bellingwolde mocht de school gaan bouwen tegen een som van 204.000 gulden. Gart Westerhout was net aangenomen als architect voor de Rijksgebouwendienst en de jonge architect (geboren 1893) ging bepaald niet behoudend te werk. Voor 1924 was het een modern gebouw, voorzien van alle gemakken, zoals een centrale warmwatervoorziening, een eigen watervoorziening, goed uitgeruste vaklokalen voor scheikunde, natuurkunde, biologie en tekenen en een kaartenkamer voor aardrijkskunde. Een aantal ontwerpen zijn van Westerhout, onder andere de klok, en een aantal werd ontworpen door H. Pander & Zonen, meubelfabriek te Rotterdam, Den Haag en Amsterdam.
BeschrijvingArchitect Westerhout ontwierp niet alleen het interieur maar ook meubels, klokken en andere meubelstukken. Dit is goed te zien in het interieur van de school.
Vanuit een kleine vestibule betreden we de grote hal. Recht voor ons aan het andere eind van de hal voert een brede trap met granieten treden naar boven. Het bordes van de trap wordt gesierd door vijf langwerpige ramen met daarin diverse kleuren glas in lood. Behalve door de ramen wordt het bordes verlicht door twee geometrische lampen van zink, triplex en glas, waarvan de bovenkant is versierd door een smeedijzeren object dat aan opgerold touw doet denken. Mogelijk is dit een verwijzing naar de scheepvaart, zoals meerdere objecten aan de buitenkant. Opvallend zijn verder de overal voorkomende gekleurde tegelvloeren en de houten paneeldeuren, deels met glas en met houten omlijsting. Lambriseringen zijn van verschillende kleuren geglazuurde baksteen, stucplafonds beneden en op de verdieping zijn voorzien van geometrische houten decoraties. De houten leuningen zijn hier en daar versierd met kleine zwarte ornamenten die aan nagels van dieren doen denken.
De staande klok rechts in de hal werd door de architect bij de opening aan de school geschonken (het mechanische uurwerk is van Junghans uit Würtemberg). De klok is gemaakt van hout en rood-oranje gelakt. Onder de kast met uurwerk bevinden zich zes gele bollen, drie aan elke kant in zes zwarte houders. Deze houders doen denken aan handen maar ook aan de sledevormige houten voeten van meubels naar ontwerp van Michel de Klerk. Een eikenhouten tafel met vier stoelen in de hal, typisch voor de bouwtijd, is afkomstig uit de lerarenkamer. Aan de rechtermuur is een tegeltableau uit 1946 aangebracht. Dit is ontworpen door Joh. Hemkes ter gelegenheid van de eerste reünie in 1946. Tenslotte staan in de hal twee kleine modellen van vogels (pelikanen, roerdompen of lepelaars), symbolen van de school. Grote versies hiervan staan op het dak. In diverse lokalen en gangen van het gebouw bevinden zich nog kastenwanden en vitrinekasten met glas.
Vanuit een kleine vestibule betreden we de grote hal. Recht voor ons aan het andere eind van de hal voert een brede trap met granieten treden naar boven. Het bordes van de trap wordt gesierd door vijf langwerpige ramen met daarin diverse kleuren glas in lood. Behalve door de ramen wordt het bordes verlicht door twee geometrische lampen van zink, triplex en glas, waarvan de bovenkant is versierd door een smeedijzeren object dat aan opgerold touw doet denken. Mogelijk is dit een verwijzing naar de scheepvaart, zoals meerdere objecten aan de buitenkant. Opvallend zijn verder de overal voorkomende gekleurde tegelvloeren en de houten paneeldeuren, deels met glas en met houten omlijsting. Lambriseringen zijn van verschillende kleuren geglazuurde baksteen, stucplafonds beneden en op de verdieping zijn voorzien van geometrische houten decoraties. De houten leuningen zijn hier en daar versierd met kleine zwarte ornamenten die aan nagels van dieren doen denken.
De staande klok rechts in de hal werd door de architect bij de opening aan de school geschonken (het mechanische uurwerk is van Junghans uit Würtemberg). De klok is gemaakt van hout en rood-oranje gelakt. Onder de kast met uurwerk bevinden zich zes gele bollen, drie aan elke kant in zes zwarte houders. Deze houders doen denken aan handen maar ook aan de sledevormige houten voeten van meubels naar ontwerp van Michel de Klerk. Een eikenhouten tafel met vier stoelen in de hal, typisch voor de bouwtijd, is afkomstig uit de lerarenkamer. Aan de rechtermuur is een tegeltableau uit 1946 aangebracht. Dit is ontworpen door Joh. Hemkes ter gelegenheid van de eerste reünie in 1946. Tenslotte staan in de hal twee kleine modellen van vogels (pelikanen, roerdompen of lepelaars), symbolen van de school. Grote versies hiervan staan op het dak. In diverse lokalen en gangen van het gebouw bevinden zich nog kastenwanden en vitrinekasten met glas.
Recente ontwikkelingenHet interieur is bij een eerdere restauratie zoveel mogelijk in originele staat teruggebracht; verdwenen meubilair werd weer opgespoord, gerestaureerd en weer in de school geplaatst. Een nieuwe restauratie van het gebouw staat gepland in het kader van een grote uitbreiding in 2020.
Bronnen
G. Westerhout, 'Rijkshoogere Burgerschool te Terapel'. In: Bouwkundig Weekblad 24, 13 juni 1925.
Henk Dekker, 'Een ode aan de baksteen: het nieuwe schoolgebouw'. In: Aan de zuidpunt van Westerwolde… De geschiedenis van de RHBS en RSG Ter Apel, 1921-2011 (Uitgave RSG Ter Apel, 2011).
Anja Reenders, Versteende welvaart. Amsterdamse School op het Groninger Hoogeland (Uitgeverij Noordboek, 2007).
Norma van der Horst, Pronkjuwelen van baksteen. Amsterdamse School in Groningen (boekwerk & partners, 2017).
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandEén van de mooiste Amsterdamse School interieurs die er bestaan, in Michelintermen: de reis waard. Met dank aan de school voor de mogelijkheid hier foto's te maken.
Gerelateerde objecten