Details
Naam
Gereformeerde kerk, Appingedam - interieur
Aantal afbeeldingen: 22
IntroductieEgbert Reitsma ontwierp niet alleen het gebouw zelf, maar ook tot op detail het interieur van deze Gereformeerde kerk.
AdresDijkstraat 73
Postcode(s)9901 AP
PlaatsAppingedam
LandNederland
Vervaardiger Egbert Reitsma (Architect)
Datum1927
OpdrachtgeverGereformeerde Kerk
Huidige eigenaarStichting Dijkstraat Appingedam (SDA) en de Gereformeerde Kerk Vrijgemaakt Appingedam (GVK)
BeschrijvingHet kleurige interieur naar ontwerp van architect Reitsma is een Gesamtkunstwerk en biedt plaats aan 1100 mensen. De kerkzaal heeft een parabolisch tongewelf waarvan de aanzetten op bijzondere wijze in het muurwerk zijn opgenomen, met korbelen uit rondhout waarvan de kopse kant oranje is geverfd. De geometrische plafonddecoratie en de stroken glas in lood in het gewelf lopen in elkaar over. Elk detail van het interieur is door Reitsma ontworpen, ook de banken. De banken in de kerkzaal zijn grijs gelakt maar voorin staan de banken van de kerkenraad in een blok, waarvan de zijkant blauw is met rode strepen. Dezelfde kerkenraadsbanken zou Reitsma later ook in de Goede Herderkerk in Bedum laten neerzetten.
De eveneens door Reitsma ontworpen preekstoel is uit rechthoekige multiplexpanelen opgebouwd en gevat in een rechthoekige nis. Het kanselfront heeft een kleurige beschildering die bij de restauratie onder de latere betimmering is teruggevonden. Reenders schrijft: "Hoewel niet echt passend bij het interieur, is het wel duidelijk dat de schildering van de hand van Egbert Reitsma vanaf de begintijd op de preekstoel aanwezig is geweest". Aan de voet van de kansel staat een zeer modern vorm gegeven doopvont met deksel, niet zozeer als doopvont te herkennen, van de hand van Reitsma. Het bevond zich in het museum van de stad en is nu op de oorspronkelijke plaats teruggekeerd.
Het orgel boven de kansel bestaat louter uit pijpen die in een bepaalde formatie staan, een echte orgelfaçade zoals we die vaker aantreffen in Amsterdamse School gebouwen. Het is wel van later datum (1949) dan de rest van het interieur en gebouwd door orgelbouwer Pels in Alkmaar. Aanvankelijk had de kerk nog het oude kerkorgel in 19e eeuwse stijl, wat een merkwaardig gezicht zal zijn geweest. Het nieuwe orgel past daarentegen helemaal in de ruimte. Tenslotte kan nog vermeld worden dat de galerij pas in 1977 is gebouwd, hoewel de architect al de ruimte had gecreëerd voor de trap en de galerij.
De eveneens door Reitsma ontworpen preekstoel is uit rechthoekige multiplexpanelen opgebouwd en gevat in een rechthoekige nis. Het kanselfront heeft een kleurige beschildering die bij de restauratie onder de latere betimmering is teruggevonden. Reenders schrijft: "Hoewel niet echt passend bij het interieur, is het wel duidelijk dat de schildering van de hand van Egbert Reitsma vanaf de begintijd op de preekstoel aanwezig is geweest". Aan de voet van de kansel staat een zeer modern vorm gegeven doopvont met deksel, niet zozeer als doopvont te herkennen, van de hand van Reitsma. Het bevond zich in het museum van de stad en is nu op de oorspronkelijke plaats teruggekeerd.
Het orgel boven de kansel bestaat louter uit pijpen die in een bepaalde formatie staan, een echte orgelfaçade zoals we die vaker aantreffen in Amsterdamse School gebouwen. Het is wel van later datum (1949) dan de rest van het interieur en gebouwd door orgelbouwer Pels in Alkmaar. Aanvankelijk had de kerk nog het oude kerkorgel in 19e eeuwse stijl, wat een merkwaardig gezicht zal zijn geweest. Het nieuwe orgel past daarentegen helemaal in de ruimte. Tenslotte kan nog vermeld worden dat de galerij pas in 1977 is gebouwd, hoewel de architect al de ruimte had gecreëerd voor de trap en de galerij.
Recente ontwikkelingenDe kleuren waren in de loop der tijd vervaagd en zijn net als de rest van het gebouw tussen 2013 en 2015 geheel gerestaureerd. Anja Reenders schrijft dat verflagenonderzoek tot een zo dicht mogelijke benadering van het oorspronkelijke interieur leidde. Kobaltblauw, oranje, groen en bruintinten voeren de boventoon met daarbij accenten in zwart en zelfs goud. Recent is ook de verlichting van het gewelf aangepast en zijn de storende witte ventilatoren die tegen het gewelf aanhingen, verwijderd.
Sinds de restauratie is in de kerk het Centrum Kabzeël gevestigd. Het centrum organiseert onder meer kerkdiensten en sociaal culturele activiteiten en verhuurt zalen.
Sinds de restauratie is in de kerk het Centrum Kabzeël gevestigd. Het centrum organiseert onder meer kerkdiensten en sociaal culturele activiteiten en verhuurt zalen.
Bronnen
Kees van der Ploeg en Teo Krijgsman (foto's), Egbert Reitsma, architect 1892 - 1976. Meester in baksteen (Uitgeverij Noordboek, 2014).
Anja Reenders, De kerk van Egbert Reitsma in Appingedam. Een opvallende verschijning in de historische binnenstad.
Links
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandIk dank de dagelijks beheerder, Anneke Schilthuis, voor de vriendelijke ontvangst en voor de gelegenheid om foto's te mogen nemen. Hoewel Centrum Kabzeël niet altijd geopend is, is het meestal wel mogelijk voor bezoekers om via de website een afspraak te maken. Groepen kunnen ook rondgeleid worden. In de zomer is het gebouw geregeld geopend voor bezichtiging.
Gerelateerde objecten