Details
Naam
Bogtman plafond, Leeuwarden
Aantal afbeeldingen: 18
IntroductieVan rups en vlinder naar de spinnerij. Herkent u misschien motieven in dit duizelingwekkende plafond?
Type objectGlas in lood
Vervaardiger Willem Bogtman (Kunstenaar)
Datum1920
MateriaalGlas
OpdrachtgeverNederlandsche Vlasspinnerij
Huidige eigenaarParticuliere eigenaar
AchtergrondDit glas-in-loodplafond is een ontwerp van Willem Bogtman voor de Nederlandsche Vlasspinnerij N.V. aan de Beukenstraat in Tilburg. Deze was in 1912 opgericht en zou tot sluiting de enige Nederlandse vlasspinnerij zijn die Nederland in de twintigste eeuw heeft gekend.
Waarschijnlijk werd de opdracht voor het plafond gegeven naar aanleiding van de (ver)bouw van de kantoren. Het Nieuwsblad van het Zuiden van 17 augustus 1920 meldt: 'Bij onderhandsche aanbesteding werd door de Nederlandsche Vlasspinnerij de levering van ongeveer 600 m2 marmerwerken voor hare kantoren aan de Beukenstraat opgedragen voor circa 26.000 gulden aan Jos. Lorrie, firma Barette steenhouwerij alhier.' In maart of april 1920 of 1921 (nader onderzoek moet dit duidelijk maken) werd het glas in lood geplaatst. Het totaalbedrag was 6560,10 gulden. In 1931 verwoestte een grote brand de fabrieksgebouwen, maar blijkbaar werden de kantoren daarbij gespaard. Aan de hand van historische foto's is tot op heden niet uit te maken in welk gebouw het plafond zich moet hebben bevonden.
De vlasspinnerij sloot in juli 1969 haar deuren, afgaande op een bericht in Trouw van 3 april 1969. Een expeditie- en veembedrijf, Van Casteren, nam de gebouwen over. Het is onbekend of het plafond op dat moment nog ter plaatse aanwezig was. In ieder geval is het op enig moment terechtgekomen bij een handelaar in antieke bouwmaterialen in België. Hier werd het in 1997 door de eigenaren van Emmakade Antiek in Leeuwarden ontdekt en aangeschaft. Deze antiek- en interieurwinkel begon in een zijkamertje op de Emmakade 4, waar de eigenaren sinds 1986 wonen. In 1994 werd Emmakade 2 gekocht en werd hier de huidige winkel gevestigd. Het in België aangeschafte plafond kreeg plek in de uitbouw van de woonkamer van nummer 4: waarvoor een flink deel van de tuin werd opgeofferd.
Waarschijnlijk werd de opdracht voor het plafond gegeven naar aanleiding van de (ver)bouw van de kantoren. Het Nieuwsblad van het Zuiden van 17 augustus 1920 meldt: 'Bij onderhandsche aanbesteding werd door de Nederlandsche Vlasspinnerij de levering van ongeveer 600 m2 marmerwerken voor hare kantoren aan de Beukenstraat opgedragen voor circa 26.000 gulden aan Jos. Lorrie, firma Barette steenhouwerij alhier.' In maart of april 1920 of 1921 (nader onderzoek moet dit duidelijk maken) werd het glas in lood geplaatst. Het totaalbedrag was 6560,10 gulden. In 1931 verwoestte een grote brand de fabrieksgebouwen, maar blijkbaar werden de kantoren daarbij gespaard. Aan de hand van historische foto's is tot op heden niet uit te maken in welk gebouw het plafond zich moet hebben bevonden.
De vlasspinnerij sloot in juli 1969 haar deuren, afgaande op een bericht in Trouw van 3 april 1969. Een expeditie- en veembedrijf, Van Casteren, nam de gebouwen over. Het is onbekend of het plafond op dat moment nog ter plaatse aanwezig was. In ieder geval is het op enig moment terechtgekomen bij een handelaar in antieke bouwmaterialen in België. Hier werd het in 1997 door de eigenaren van Emmakade Antiek in Leeuwarden ontdekt en aangeschaft. Deze antiek- en interieurwinkel begon in een zijkamertje op de Emmakade 4, waar de eigenaren sinds 1986 wonen. In 1994 werd Emmakade 2 gekocht en werd hier de huidige winkel gevestigd. Het in België aangeschafte plafond kreeg plek in de uitbouw van de woonkamer van nummer 4: waarvoor een flink deel van de tuin werd opgeofferd.
BeschrijvingHet langwerpige plafond is 4 bij 5 meter groot en bestaat uit gebrandschilderd glas in lood. De rand en het middenstuk worden gescheiden door een brede band met blank glas. Op het eerste gezicht zijn in de vrij drukke patronen in zwart, geel, oranje en grijsgroen nauwelijks motieven te ontdekken. Ze doen aan Indonesisch batik denken. Wie langer kijkt ontdekt misschien (zijde)rupsen en vlinders. Niet zo gek als motieven in een spinnerij. De rand toont een repeterend motief van rijen vlinders. Het centrum is een wirwar van motieven en verwijst mogelijk naar de productie van linnen en andere stoffen. Zo lijken puntige vormen in de hoeken te verwijzen naar de spoelen van spinnewielen. Maar ook zijn mogelijk weer geabstraheerde rupsen en vlinders aanwezig.
Recente ontwikkelingenAl jaren wordt de woonkamer van de eigenaren van Emmakade Antiek in november ingericht als extra winkelruimte en opengesteld voor het publiek. Wie tijdens de openingstijden van de winkel het plafond wil bekijken, wordt gastvrij ontvangen.
Ingezonden door Olga Harmsen
Professionele of persoonlijke bandOlga Harmsen 2020: Dit prachtige ontwerp van Bogtman heeft vanuit Tilburg via België een plek gevonden in Leeuwarden.
Gert-Jan Lobbes 2025: Informatie en foto's aangevuld.
Gert-Jan Lobbes 2025: Informatie en foto's aangevuld.
Gerelateerde objecten