Details
Naam
Marco Polostraat 173-215, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 27
IntroductieEnkele blokken met stijlvolle details aan de Marco Polostraat en omgeving in Amsterdam West, met gevels ontworpen door Joan van der Meij.
AdresBalboastraat 14-16, Marco Polostraat 173-215, Bartholomeus Diazstraat 1-5 en 2-24
Postcode(s)1057 VW
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Joan van der Meij (Architect)
Co Franswa (Architect)
Co Franswa (Architect)
Datum1926
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
Huidige eigenaarStadgenoot
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / winkels
Huidige functieGemengde bestemming: woningen en winkels/bedrijfsruimtes
Type objectGeen beschermde status, Blok
AchtergrondIn het kader van het Plan West verrezen tussen 1925 en 1927 vier bouwblokken aan weerszijden van de Marco Polostraat, naar ontwerp van Joan van der Meij. Het gaat om een langgerekt blok aan de even zijde (met eveneens een deel aan de Admiralengracht) en drie dwars op de straat staande blokken aan de oneven zijde. De woningen aan de oneven zijde zijn onderwerp van deze bijdrage. Het ontwerp vond tussen juli en september 1924 plaats in opdracht van N.V. Expl. Mij. Amsterdam West en de N.V. Bouwcomm. Grossland III. De bouwvergunningen werden afgegeven in de eerste helft van 1925.
Kruidenier vermeldt dat architect Co Franswa vermoedelijk bij het ontwerp betrokken was, zoals vaak bij Van der Meij.
Kruidenier vermeldt dat architect Co Franswa vermoedelijk bij het ontwerp betrokken was, zoals vaak bij Van der Meij.
BeschrijvingDe lange zijden van de drie blokken bevinden in de Marco Polostraat. Vrijwel alle delen van de blokken zijn opgebouwd uit vier bouwlagen: een begane grond en drie verdiepingen onder een plat dak.
Het eerste blok start in de Balboastraat, waar sprake is van in totaal zes appartementen links en rechts van een trappenhuis. De voordeuren liggen hier aan de straat. De overgang naar de Marco Polostraat wordt gevormd door een halfrond balkon op de eerste verdieping. De gevels in de Marco Polostraat bestaan steeds uit een diepe portiek met daarin de deuren van zowel de begane grond als de verdiepingen. De portieken hebben een fraaie granito vloer waarin een versiering is aangebracht. Opvallend mooi is verder de detaillering van de kozijnen van de woonkamers, hoewel deze in de loop der tijd is vereenvoudigd door verwijdering van de kleine horizontale roedes. In het bovenste deel van de kozijnen is centraal glas in lood aangebracht. De portieken kenmerken zich door bakstenen versieringen en boven de portieken is sprake van een lichte golving van de gevels, onderbroken door een langwerpig rond ornament met links en rechts een langwerpig raam. Deze langwerpige ramen zijn hun roedes kwijtgeraakt. Het eerste blok (nummers 173-185) eindigt aan een pleintje, waar de bijna gevel van een voormalige school oprijst (nr 191, tegenwoordig MidWest). De woningen aan het pleintje hebben de nummers 187-189 en 193-197.
De overgangen van Marco Polostraat naar het pleintje worden aan beide zijden gekenmerkt door driehoekige uitbouwen op de verdiepingen. Ter hoogte van de school is in beide blokken sprake van een verticale strook uitgebouwde raampjes. De vorm daarvan is wel oorspronkelijk, maar de detaillering niet meer.
De nummers 193-197 behoren tot het tweede blok, dat zich via de Marco Polostraat uitstrekt naar de Bartholomeus Diazstraat. Hier is sprake van in totaal drie verdiepte portieken. Het deel in de Bartholomeus Diazstraat (nummers 1-5) is kort en heeft slechts één portiek. De hoek wordt, net als bij de Balboastraat, gekenmerkt door een halfrond balkon op de eerste verdieping. Dit balkon vinden we ook aan de overzijde, aan het derde blok. Ter plaatse van de overgang van de straten is de gevel verhoogd met een extra verdieping. Deze raamloze verhoging wordt gekenmerkt door gekrulde ornamenten links en rechts van een verticale strook bakstenen. In de hoek tussen twee verspringende geveldelen is een verticale strook bakstenen als versiering aangebracht.
Aan de overzijde (de even zijde van de Bartholomeus Diazstraat) begint het derde blok. Hier is sprake van een nog bredere opbouw als vierde verdieping. Vermoedelijk was hier plaats voor een vlaggenmast. De Bartholomeus Diazstraat 2-24 kent vijf verdiepte portieken en sluit links aan op een blok van A.A. van de Linde. De gevel volgt verder het patroon van de Marco Polostraat. Dit geldt ook voor de korte rest van het derde blok, Marco Polostraat 211-215. Het blok sluit daar aan op blokken van Staal aan de Jan Evertsenstraat.
Het eerste blok start in de Balboastraat, waar sprake is van in totaal zes appartementen links en rechts van een trappenhuis. De voordeuren liggen hier aan de straat. De overgang naar de Marco Polostraat wordt gevormd door een halfrond balkon op de eerste verdieping. De gevels in de Marco Polostraat bestaan steeds uit een diepe portiek met daarin de deuren van zowel de begane grond als de verdiepingen. De portieken hebben een fraaie granito vloer waarin een versiering is aangebracht. Opvallend mooi is verder de detaillering van de kozijnen van de woonkamers, hoewel deze in de loop der tijd is vereenvoudigd door verwijdering van de kleine horizontale roedes. In het bovenste deel van de kozijnen is centraal glas in lood aangebracht. De portieken kenmerken zich door bakstenen versieringen en boven de portieken is sprake van een lichte golving van de gevels, onderbroken door een langwerpig rond ornament met links en rechts een langwerpig raam. Deze langwerpige ramen zijn hun roedes kwijtgeraakt. Het eerste blok (nummers 173-185) eindigt aan een pleintje, waar de bijna gevel van een voormalige school oprijst (nr 191, tegenwoordig MidWest). De woningen aan het pleintje hebben de nummers 187-189 en 193-197.
De overgangen van Marco Polostraat naar het pleintje worden aan beide zijden gekenmerkt door driehoekige uitbouwen op de verdiepingen. Ter hoogte van de school is in beide blokken sprake van een verticale strook uitgebouwde raampjes. De vorm daarvan is wel oorspronkelijk, maar de detaillering niet meer.
De nummers 193-197 behoren tot het tweede blok, dat zich via de Marco Polostraat uitstrekt naar de Bartholomeus Diazstraat. Hier is sprake van in totaal drie verdiepte portieken. Het deel in de Bartholomeus Diazstraat (nummers 1-5) is kort en heeft slechts één portiek. De hoek wordt, net als bij de Balboastraat, gekenmerkt door een halfrond balkon op de eerste verdieping. Dit balkon vinden we ook aan de overzijde, aan het derde blok. Ter plaatse van de overgang van de straten is de gevel verhoogd met een extra verdieping. Deze raamloze verhoging wordt gekenmerkt door gekrulde ornamenten links en rechts van een verticale strook bakstenen. In de hoek tussen twee verspringende geveldelen is een verticale strook bakstenen als versiering aangebracht.
Aan de overzijde (de even zijde van de Bartholomeus Diazstraat) begint het derde blok. Hier is sprake van een nog bredere opbouw als vierde verdieping. Vermoedelijk was hier plaats voor een vlaggenmast. De Bartholomeus Diazstraat 2-24 kent vijf verdiepte portieken en sluit links aan op een blok van A.A. van de Linde. De gevel volgt verder het patroon van de Marco Polostraat. Dit geldt ook voor de korte rest van het derde blok, Marco Polostraat 211-215. Het blok sluit daar aan op blokken van Staal aan de Jan Evertsenstraat.
InterieurDe interieurs betreft standaard plattegronden van nog geen 60 m2 naar ontwerp van de firma Gulden & Geldmaker. Uit een plattegrond die ik op Funda tegenkwam, blijkt de indeling. Vanuit het trappenhuis betreedt men een vierkante hal. Aan de voorzijde ligt een L-vormige woonkamer. Oorspronkelijk ging het hier om een woonkamer (corresponderend met de grote ramen aan de voorkant) met kleine zijkamer. Deze was vermoedelijk door schuifdeuren van de woonkamer gescheiden en correspondeert met de kleine ramen in de voorgevel. Aan de achterzijde van de woning bevinden zich één wat grotere rechthoekige slaapkamer en een kleine vierkante slaapkamer. De kamers liggen aan weerszijden van de langwerpige smalle keuken. Verder geeft de hal toegang tot de badkamer met ingebouwd toilet. Aan de achterzijde is verder nog sprake van een veranda.
Recente ontwikkelingenHet gaat om huurwoningen, in het bezit van zowel Stadgenoot als particuliere verhuurders. Het onderhoud is goed en de fraaie detaillering is deels behouden gebleven. Hier en daar zijn delen van gevels opnieuw opgemetseld met enigszins afwijkende bakstenen. Ook zijn (delen van) kozijnen vervangen en vereenvoudigd.
Op het moment van schrijven (augustus 2019) worden woningen in de Bartholomeus Diazstraat verhuurd voor ruim 1500 euro per maand exclusief gas, water en licht. Onder het mom "licht en verrassend ruim." Opvallend voor deze voormalige sociale huurwoningen en een ongewenst effect van de "gentrificatie" van Amsterdam West, die woningen voor grote groepen inwoners van de stad onbetaalbaar maakt.
Op het moment van schrijven (augustus 2019) worden woningen in de Bartholomeus Diazstraat verhuurd voor ruim 1500 euro per maand exclusief gas, water en licht. Onder het mom "licht en verrassend ruim." Opvallend voor deze voormalige sociale huurwoningen en een ongewenst effect van de "gentrificatie" van Amsterdam West, die woningen voor grote groepen inwoners van de stad onbetaalbaar maakt.
Bronnen
M. Kruidenier & P. Smeets, Joan Melchior van der Meij architect; pionier van de Amsterdamse School (Rotterdam, nai010, 2014).
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandMooie blokken van Van der Meij. Gezien de fraaie Amsterdamse School-detaillering ben ik verbaasd over de lage architectonische rang (orde 3 - basisorde). De huurprijzen in het vrije sector deel zijn ook verbazingwekkend!
Gerelateerde objecten