Details
Naam
Blok Emmaplein - Kempenlandstraat, Den Bosch
Aantal afbeeldingen: 12
IntroductieArchitect Valk had gepleisterde gevels in gedachten en was helemaal niet zo uit op een Amsterdamse Schoolontwerp.
AdresEmmaplein 6-22, Kempenlandstraat 2-12
Postcode(s)5211 VW
Plaats's-Hertogenbosch
LandNederland
Vervaardiger Hendrik Willem Valk (Architect)
Datum1921 - 1922
Huidige staatGerealiseerd
OpdrachtgeverGemeente 's-Hertogenbosch
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / appartementen
Huidige functieEtagewoningen / appartementen
Type objectRijksmonument, Blok
Monumentnummer522454
AchtergrondDit appartementengebouw, gelegen op de hoek Emmaplein - Kempenlandstraat, is in 1922 gebouwd in opdracht van de gemeente 's-Hertogenbosch. Het werd ontworpen door architect H.W. Valk en vormt het eerste voorbeeld van gestapelde woningbouw in Den Bosch.
De bouw had een bijzonder verloop, zo wordt geschetst in de BONAS monografie over Valk. De gemeente beschikte namelijk over de mogelijkheid om tegen een lage kostprijs betonblokken te produceren. Valk kreeg de opdracht een ontwerp te maken voor woningen waarbij deze blokken konden worden toegepast. De opzet van Valk was om de betonstenen gevels te pleisteren en te witten. Een gemeentelijke commissie was echter van mening dat het pleisteren van de gevels geen 'ordentelijke' woningen zou opleveren. De betonstenen moesten op aandringen van de commissie worden voorzien van een bakstenen schil in rode machinale steen. Met enige tegenzin voldeed Valk aan deze eis.
De bouw had een bijzonder verloop, zo wordt geschetst in de BONAS monografie over Valk. De gemeente beschikte namelijk over de mogelijkheid om tegen een lage kostprijs betonblokken te produceren. Valk kreeg de opdracht een ontwerp te maken voor woningen waarbij deze blokken konden worden toegepast. De opzet van Valk was om de betonstenen gevels te pleisteren en te witten. Een gemeentelijke commissie was echter van mening dat het pleisteren van de gevels geen 'ordentelijke' woningen zou opleveren. De betonstenen moesten op aandringen van de commissie worden voorzien van een bakstenen schil in rode machinale steen. Met enige tegenzin voldeed Valk aan deze eis.
BeschrijvingHet appartementengebouw met vijftien appartementen heeft een L-vormige plattegrond, heeft een gewapend betonconstructie en telt drie en vier bouwlagen onder een plat dak. Boven de trappenhuizen is het gebouw hoger opgetrokken. Deze uitbouwen worden onder andere als opslagruimte gebruikt en doen denken aan min of meer soortgelijke constructies aan de J.M. Coenenstraat van J.F. Staal, ook al zo’n blok met zowel invloeden van de Amsterdamse School als Nieuwe Zakelijkheid. Beide blokken zijn in ongeveer dezelfde periode gebouwd.
De voorgevels zijn opgetrokken in rode machinale baksteen en zijn gedeeltelijk zwart geschilderd. De drie en twee ingangspartijen bestaan uit een houten deur met verticale ruit, voorzien van gegolfd smeedijzeren traliewerk; een smal verticaal zijlicht heeft glas in lood. Boven de ingangspartijen, ter hoogte van de trappenhuizen, zitten hoge verticale, voor het gevelvlak uitkragende, ramen in stalen kozijnen.
Met name rond de raampartijen treffen we siermetselwerk aan. Het meest opvallende en indrukkende metselwerk is de markante hoekoplossing op de hoek Emmaplein - Kempenlandstraat, met een uitkraging boven de begane grondverdieping. Aan de bovenzijde loopt deze uit in een overhoeks geplaatst, boven de gevel uitstekend element.
Waardering RCE:
"Het appartementengebouw is van algemeen belang. Het bezit cultuurhistorische waarde: als eerste voorbeeld van gestapelde woningbouw in 's-Hertogenbosch vormt het appartementengebouw een bijzondere uitdrukking van een typologische ontwikkeling. Het appartementengebouw heeft architectuurhistorische waarde door de bijzondere plaats die het inneemt in het vroege werk van H.W. Valk en door de bijzondere detaillering en materiaalgebruik. Voorts is het als vroeg voorbeeld van een gewapend betonconstructie van belang als bijzondere uitdrukking van een bouwtechnische ontwikkeling. Het appartementengebouw is van belang vanwege de gaafheid van het exterieur. Tot slot is het appartementengebouw in de regio van belang vanwege typologische zeldzaamheid."
De voorgevels zijn opgetrokken in rode machinale baksteen en zijn gedeeltelijk zwart geschilderd. De drie en twee ingangspartijen bestaan uit een houten deur met verticale ruit, voorzien van gegolfd smeedijzeren traliewerk; een smal verticaal zijlicht heeft glas in lood. Boven de ingangspartijen, ter hoogte van de trappenhuizen, zitten hoge verticale, voor het gevelvlak uitkragende, ramen in stalen kozijnen.
Met name rond de raampartijen treffen we siermetselwerk aan. Het meest opvallende en indrukkende metselwerk is de markante hoekoplossing op de hoek Emmaplein - Kempenlandstraat, met een uitkraging boven de begane grondverdieping. Aan de bovenzijde loopt deze uit in een overhoeks geplaatst, boven de gevel uitstekend element.
Waardering RCE:
"Het appartementengebouw is van algemeen belang. Het bezit cultuurhistorische waarde: als eerste voorbeeld van gestapelde woningbouw in 's-Hertogenbosch vormt het appartementengebouw een bijzondere uitdrukking van een typologische ontwikkeling. Het appartementengebouw heeft architectuurhistorische waarde door de bijzondere plaats die het inneemt in het vroege werk van H.W. Valk en door de bijzondere detaillering en materiaalgebruik. Voorts is het als vroeg voorbeeld van een gewapend betonconstructie van belang als bijzondere uitdrukking van een bouwtechnische ontwikkeling. Het appartementengebouw is van belang vanwege de gaafheid van het exterieur. Tot slot is het appartementengebouw in de regio van belang vanwege typologische zeldzaamheid."
InterieurHet interieur van het appartementengebouw is in 1970 gemoderniseerd, waarbij de indeling in hoofdlijnen bleef gehandhaafd en er nieuwe doucheruimtes werden aangebracht. In de trappenhuizen is de oorspronkelijke aankleding gehandhaafd: hierin onder meer een geel tegellambris met zwarte randen, terrazzo vloer en traptreden, geornamenteerde smeedijzeren leuning.
Bronnen
drs. Jan M.M. van der Vaart - 'Hendrik Willem Valk 1886-1973. Moderne bouwtechniek - neoromantische esthetiek'. Stichting Bonas Rotterdam, 2007
Ingezonden door Marcel Westhoff
Professionele of persoonlijke bandDit was een de panden die op mijn lijstje stonden bij mijn bezoek aan Den Bosch.
Gerelateerde objecten