Details
Naam
Dr. H. Bavinckschool, Hilversum
Aantal afbeeldingen: 21
IntroductieDudok is dan wel geen pure Amsterdamse School, de wederzijdse inspiratie is heel duidelijk!
AdresBosdrift 21
Postcode(s)1214 JS
PlaatsHilversum
LandNederland
Vervaardiger Willem Dudok (Architect)
Datum1921 - 1922
Huidige staatDeels of volledig gerestaureerd
OpdrachtgeverGemeente Hilversum
Huidige eigenaarGemeente Hilversum
Oorspronkelijke functieLagere School
Huidige functieLagere School
Type objectRijksmonument, Gebouw
Monumentnummer407232
AchtergrondIn 1913 verliet Willem Dudok het leger om Ingenieur van Gemeentewerken in Leiden te worden, waar hij werkte aan een lagere gemeenteschool en de Hogere Burgerschool. In 1915 vertrok hij naar Hilversum, waar hij 25 scholen zou ontwerpen. Zijn eerste school was de Geraniumschool (1918), gevolgd door de Rembrandtschool (1919-1920). Zijn derde school, de Dr. H. Bavinckschool, werd ontworpen binnen het vierde gemeentelijk woningbouwcomplex, ook van de hand van Dudok.
De school is genoemd naar Herman Bavinck, een Nederlandse predikant, theoloog en politicus (1854-1921). Samen met Abraham Kuyper wordt hij beschouwd als grondlegger van het neocalvinisme en van de Gereformeerde Kerken in Nederland.
Het schoolgebouw is rijksmonument, kenmerkend voor "de derde fase in de oeuvre-ontwikkeling van het werk van Dudok kenmerkende architectuur wegens de plastische toepassing van kubische bouwvolumes, gematigd-expressionistische details en markante schoorsteen, als zodanig van belang uit architectuurhistorisch en stilistisch oogpunt." De naderhand aan de noordoostzijde toegevoegde uitbreidingen vallen buiten de bescherming.
Prof. Ir. J.J. Wattjes besprak in Het Bouwbedrijf van januari 1925 met lovende woorden: "Deze school is van een wonder fijne compositie. Op bijzonder harmonische wijze zijn hier de verschillende cubische massa's tegen elkander gezet. Met buitengewone durf is hier een sterk verticaal accent in de overwegende horizontale compositie neergezet. Dit en de felle tegenstelling tusschen de vriendelijk aangeschakelde raampartijen en de forsche volstrekt ononderbroken muurgedeelten verleenen aan dit gebouw een buitengewone charme. (...) Voor mij behoort dit wel, met het badhuis (bedoeld is het eveneens aan de Bosdrift gelegen badhuis, GJL), tot het allerbeste werk van Dudok. Buitengewoon goed doet ook het contrast van deze fijnen, sterk-persoonlijken platbouw met de haast onpersoonlijke zeer gewone woningen met haar schuine pannedaken." (Het Bouwbedrijf, januari 1925, blz 17)
De school is genoemd naar Herman Bavinck, een Nederlandse predikant, theoloog en politicus (1854-1921). Samen met Abraham Kuyper wordt hij beschouwd als grondlegger van het neocalvinisme en van de Gereformeerde Kerken in Nederland.
Het schoolgebouw is rijksmonument, kenmerkend voor "de derde fase in de oeuvre-ontwikkeling van het werk van Dudok kenmerkende architectuur wegens de plastische toepassing van kubische bouwvolumes, gematigd-expressionistische details en markante schoorsteen, als zodanig van belang uit architectuurhistorisch en stilistisch oogpunt." De naderhand aan de noordoostzijde toegevoegde uitbreidingen vallen buiten de bescherming.
Prof. Ir. J.J. Wattjes besprak in Het Bouwbedrijf van januari 1925 met lovende woorden: "Deze school is van een wonder fijne compositie. Op bijzonder harmonische wijze zijn hier de verschillende cubische massa's tegen elkander gezet. Met buitengewone durf is hier een sterk verticaal accent in de overwegende horizontale compositie neergezet. Dit en de felle tegenstelling tusschen de vriendelijk aangeschakelde raampartijen en de forsche volstrekt ononderbroken muurgedeelten verleenen aan dit gebouw een buitengewone charme. (...) Voor mij behoort dit wel, met het badhuis (bedoeld is het eveneens aan de Bosdrift gelegen badhuis, GJL), tot het allerbeste werk van Dudok. Buitengewoon goed doet ook het contrast van deze fijnen, sterk-persoonlijken platbouw met de haast onpersoonlijke zeer gewone woningen met haar schuine pannedaken." (Het Bouwbedrijf, januari 1925, blz 17)
BeschrijvingHet schoolgebouw ligt teruggerooid ten opzichte van de Bosdrift en is opgetrokken in baksteen op in oorsprong Z-vormige plattegrond met in- en uitspringende, kubische, plat afgedekte in elkaar grijpende bouwvolumes van wisselende hoogte, waarvan de muurvlakken worden doorbroken door verdiepte vensters. Het gebouw combineert volgens Annette Koenders en Arie den Dikken "de zakelijke blokvolumes met de detaillering, ontleend aan de stijl van de Amsterdamse School." Interessant is hun beschrijving naast die van de website Dukok.org te leggen. Deze ziet de Bavinckschool juist als "een goed voorbeeld van het zogeheten neoplasticisme van De Stijl-groep en de ‘Nieuwe Haagsche School’." Zoals zo vaak bij Dudok, is zijn werk moeilijk onder te brengen bij een stroming.
Het monumentenregister geeft de volgende beschrijving, waarbij voorbij gegaan wordt aan de fraaie lantaarn aan de noordoostgevel (en zelfde exemplaar als bij het Popmpgemaal Laapersveld) en de even fraaie vlaggenmast op de hoek van de zuidwestgevel: "De dwarsgeplaatste hoofdvleugel heeft twee bouwlagen, waarbij de hoofdingangen zich links in het teruggerooide gedeelte van de westgevel bevindt, voorzien van een langgerekte strook van verglaasde steen, en wordt gemarkeerd door een korte luifel en de L-vormige pleinmuur in het verlengde van de noordgevel. Het aansluitend, naar voren gerooide volume met inwendig trappenhuis bevat verdiepte vensters met volgens geometrische patronen ingedeeld glas-in-loodvulling en voorts een hoog opgaande schoorsteenpartij.
Van de hoofdvleugel is de verdieping op halve breedte aan de zuidzijde hoger opgetrokken en is de zuidgevel voorzien van grote klaslokaal-vensters met horizontaal in twee maal een vierdeling onderverdeelde bovenlichten en ongelede benedenramen. In de noordgevel, die aan de westzijde een meer gesloten karakter heeft, hebben de in het oostelijk deel geplaatste verdieping-vensters een vierruits-verdeling, terwijl de beganegrond-vensters, evenals bij de andere vleugels, van een zesruits-verdeling zijn voorzien. Aansluitend aan de zuidzijde bevindt zich de lage, elf venster-assen brede zuidwestvleugel, waarop haaks de zuidoostelijke, in verwante trant uitgevoerde, dwarsvleugel aansluit ter breedte van negen venster-assen en met neven-ingang aan het schoolplein. Aansluitend aan de noordzijde, ter hoogte van het hoger opgetrokken oostwaarts in de hoofdvleugel geplaatste dwarsblok, de - gewijzigde - gymnastiekzaal-vleugel, in oorsprong onder met pannen gedekte mansardekap."
Het monumentenregister geeft de volgende beschrijving, waarbij voorbij gegaan wordt aan de fraaie lantaarn aan de noordoostgevel (en zelfde exemplaar als bij het Popmpgemaal Laapersveld) en de even fraaie vlaggenmast op de hoek van de zuidwestgevel: "De dwarsgeplaatste hoofdvleugel heeft twee bouwlagen, waarbij de hoofdingangen zich links in het teruggerooide gedeelte van de westgevel bevindt, voorzien van een langgerekte strook van verglaasde steen, en wordt gemarkeerd door een korte luifel en de L-vormige pleinmuur in het verlengde van de noordgevel. Het aansluitend, naar voren gerooide volume met inwendig trappenhuis bevat verdiepte vensters met volgens geometrische patronen ingedeeld glas-in-loodvulling en voorts een hoog opgaande schoorsteenpartij.
Van de hoofdvleugel is de verdieping op halve breedte aan de zuidzijde hoger opgetrokken en is de zuidgevel voorzien van grote klaslokaal-vensters met horizontaal in twee maal een vierdeling onderverdeelde bovenlichten en ongelede benedenramen. In de noordgevel, die aan de westzijde een meer gesloten karakter heeft, hebben de in het oostelijk deel geplaatste verdieping-vensters een vierruits-verdeling, terwijl de beganegrond-vensters, evenals bij de andere vleugels, van een zesruits-verdeling zijn voorzien. Aansluitend aan de zuidzijde bevindt zich de lage, elf venster-assen brede zuidwestvleugel, waarop haaks de zuidoostelijke, in verwante trant uitgevoerde, dwarsvleugel aansluit ter breedte van negen venster-assen en met neven-ingang aan het schoolplein. Aansluitend aan de noordzijde, ter hoogte van het hoger opgetrokken oostwaarts in de hoofdvleugel geplaatste dwarsblok, de - gewijzigde - gymnastiekzaal-vleugel, in oorsprong onder met pannen gedekte mansardekap."
InterieurHet trappenhuis bevat verdiepte vensters met volgens geometrische patronen ingedeelde glas-in-loodvulling. Hierop zijn symmetrische architectonische voorstellingen te zien. Zij zijn mogelijk door Dudok ontworpen, hoewel in de archieven geen ontwerptekeningen zijn gevonden.
Recente ontwikkelingenHet gebouw is bijna honderd jaar na de bouw nog altijd in gebruik als school.
Bronnen
"Werken van architect W.M. Dudok" door Prof. Ir. J.J. Wattjes. In: Het Bouwbedrijf 2e jaar nr 1. Januari 1925.
Annette Koenders en Arie den Dikken, Dudok (Wbooks, Zwolle, 2013).
Links
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandZelfs de vroege Dudok is niet bij de Amsterdamse School in te delen, maar zijn invloed op de verstrakte Amsterdamse School en Groninger architecten als Reitsma (Pelikaankerk Leeuwarden) en Bouma (scholen Groningen) is onmiskenbaar.
Gerelateerde objecten