Details
Naam
Zuiderkerk (vm), Utrecht
Aantal afbeeldingen: 20
IntroductieDit ontwerp van de met name in Utrecht werkzame architect Albert Kool is helaas in 1987 gesloopt.
AdresKrommerijn 1
Postcode(s)3582
PlaatsUtrecht
LandNederland
Vervaardiger Albert Kool (Architect)
Datum1925
Huidige staatGesloopt
OpdrachtgeverGereformeerde Kerk
Oorspronkelijke functieKerk
Type objectGebouw
AchtergrondToen Utrecht al een Noorderkerk (D.J. Heusinkveld, 1925), Oosterkerk (H. van Dijk, 1887) en Westerkerk (H. van Dijk, 1891) had, werd in 1909 het voorstel gedaan om een Zuiderkerk op te richten. Om financiële redenen kon pas op 2 december 1924 door B. en W. Utrecht vergunning verleend worden. Het kerkgebouw werd opgericht aan de Krommerijn en daarvoor moest een aantal panden aan de Krommerijn en Baarssteeg worden gesloopt.
De Zuiderkerk, naar ontwerp van Albert Kool, werd in 1925 geopend. Hij stond op een steenworp afstand van het Tolsteenbrugcomplex van architect Planjer. Op een relatief kleine oppervlak wist Kool een kerk neer te zetten die rond de duizend kerkgangers kon bergen.
In 1986 vond de laatste kerkdienst plaats in de Zuiderkerk. Het kerkgebouw is in het voorjaar van 1987 gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. De kerkelijke gemeente nam daarop zijn intrek in de Utrechtse Nicolaïkerk.
De Zuiderkerk, naar ontwerp van Albert Kool, werd in 1925 geopend. Hij stond op een steenworp afstand van het Tolsteenbrugcomplex van architect Planjer. Op een relatief kleine oppervlak wist Kool een kerk neer te zetten die rond de duizend kerkgangers kon bergen.
In 1986 vond de laatste kerkdienst plaats in de Zuiderkerk. Het kerkgebouw is in het voorjaar van 1987 gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. De kerkelijke gemeente nam daarop zijn intrek in de Utrechtse Nicolaïkerk.
BeschrijvingDe kerk is niet meer onder ons en dus moeten we het met de foto’s doen. Wat we zien is een zakelijk expressief gebouw met platte daken waarin de invloed van zowel de Amsterdamse School als Frank Lloyd Wright doorsijpelt. De kerktoren doet ook erg denken aan die van de First Church of Christ Scientist in Den Haag. Dit is het enige door Berlage ontworpen kerkgebouw en werd twee jaar na de opening van de Zuiderkerk opgeleverd. Enige gelijkenis met de door Elte ontworpen synagoge aan het Jacob Obrechtplein in Amsterdam - ook geïnspireerd door Wright - valt ook te ontdekken.
Het is een asymmetrisch geheel van gerangschikte vlakken en blokken waarin het hoofdvolume hoge verticale vensters had met glas in lood. Van later datum zijn de hoge vlaggenmast en het kruis op de kerktoren die op enkele foto's te zien zijn. De ingang bevond zich in een lager bouwvolume dat grensde aan de hoge kerktoren en was voorzien van siermetselwerk. De hoofdingang en een nabijgelegen deur hadden expressief vormgegeven gevellantaarns met, zo te zien, (sier)smeedijzer.
De vierkante, stompe kerktoren had in ieder geval aan de noord- en westzijde een klok met opvallende blauw/paarse wijzerplaat en cijfers in een voor de Amsterdamse School typisch expressief font.
Het is een asymmetrisch geheel van gerangschikte vlakken en blokken waarin het hoofdvolume hoge verticale vensters had met glas in lood. Van later datum zijn de hoge vlaggenmast en het kruis op de kerktoren die op enkele foto's te zien zijn. De ingang bevond zich in een lager bouwvolume dat grensde aan de hoge kerktoren en was voorzien van siermetselwerk. De hoofdingang en een nabijgelegen deur hadden expressief vormgegeven gevellantaarns met, zo te zien, (sier)smeedijzer.
De vierkante, stompe kerktoren had in ieder geval aan de noord- en westzijde een klok met opvallende blauw/paarse wijzerplaat en cijfers in een voor de Amsterdamse School typisch expressief font.
InterieurDe wat hoekige vormen van het exterieur zien we terug in het interieur. De weinige kleurenfoto’s die er zijn laten onder andere een raam zien (zo te zien van het trappenhuis) met een kleurrijk, intrigerend patroon van geometrische figuren. Zeker niet typisch Amsterdamse School, wel expressief. Het komt sterk overeen met het glas in lood van het voormalige politiebureau aan het nabijgelegen Tolsteegbrugcomplex van architect Planjer, wat mogelijk van de Utrechtse kunstenaar Kees Kuiler is. De vensters in de kerkzaal zelf hadden een veel eenvoudiger patroon. De trap naar het orgel laat een expressief geheel zien; jammer dat we de kleurstelling hiervan niet zien.
Bronnen
Archief Douwe Wits.
W. Smit, 'Gereformeerden in Utrecht verliezen kerk in binnenstad. Zuiderkerk met opmerkelijke architectuur gesloopt voor woningen'. In: Utrechts Nieuwsblad, 23 april 1986.
Ingezonden door Marcel Westhoff
Professionele of persoonlijke bandIk werd op dit gebouw geattendeerd door Douwe Wits, researcher én kleinzoon van architect Albert Kool. Het is zeker niet het meest expressieve ontwerp van architect Kool, maar toont mijns inziens genoeg aanknopingspunten om op Wendingen te tonen.
Gerelateerde objecten