Details
Naam
Middenweg 159, Den Helder
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
Aantal afbeeldingen: 18
IntroductieMarkant pand op een druk punt in hartje Den Helder, met vooral fraaie gevellampen die we aan W.C. Brouwer kunnen toeschrijven.
AdresMiddenweg 159 E
Postcode(s)1782 BD
PlaatsDen Helder
LandNederland
Vervaardiger Dirk Saal (Architect)
W.C. Brouwer (Kunstenaar)
W.C. Brouwer (Kunstenaar)
Datum1922
Huidige staatDeels uitgebreid of vernieuwd (nieuwbouw)
OpdrachtgeverGemeente Den Helder
Huidige eigenaarWoonstichting Den Helder
Oorspronkelijke functieGebouw voor beroepsopleidingen
Huidige functieBedrijfsgebouw
Type objectGebouw
AchtergrondEen Vakschool voor Meisjes in Den Helder was in 1916 ondergebracht in een gebouw aan Hoofdgracht 18. In 1921 kreeg de school toestemming om een nieuw onderkomen te bouwen. Het nieuwe gebouw, op de hoek waar de Javastraat en de Middenweg samenkomen in De Vijfsprong, werd op 21 november 1923 officieel in gebruik genomen. Hier werd lesgegeven in “koken, costuumnaaien, handarbeid, waschbehandeling, voedingsleer en gezondheidsleer opdat het bekwame huisvrouwen konden worden”. In 1967 kreeg het gebouw de naam ‘De Vijfsprong’.
BeschrijvingHet L-vormige pand heeft drie bouwlagen en wordt gedomineerd door een fors mansarde dak. De stijl is een sobere variant van de Amsterdamse School. Dit zien we bijvoorbeeld terug in de grote hoeveelheid laddervensters, maar vooral bij de entree. Hier treffen we gevarieerd metselwerk aan, maar het meest in het oog springend zijn de twee langwerpige, hoogstwaarschijnlijk terracotta gevellantaarns. Hierin is glas in lood verwerkt en glaasjes die wat lijken op flessenbodems. De oorspronkelijke, sierlijke brievenbus (nu dichtgemaakt) is van hetzelfde materiaal.
In een commentaar bij een artikel over de Zeevaartschool in Den Helder meldde onderzoeker Erik Koopman al dat dit toegeschreven kan worden aan Willem Brouwer. Zijn achterkleinzoon Thijs Hemmes wees mij op de Gijselaarsbank in Leiden van Brouwer uit 1920, waarvan de lampen gelijkenis tonen met deze gevellantaarns.
De regenpijpen liepen oorspronkelijk door de aardewerken ornamenten die een geheel met de gevellantaarns vormen. Dat er door de eisen van de tijd dikkere regenpijpen nodig zijn valt te begrijpen, dat hierbij subtiele gevelelementen bruut omzeild (zie bijvoorbeeld de Uithoornstraat in Amsterdam) dan wel - zoals hier – vernield worden is onbegrijpelijk.
Op de fraaie archieffoto zien we verder dat op de hoek van de Javastraat een pilaar stond. Is op de top hiervan een ornament te zien? In mooie gevelletters stond ‘vakschool voor meisjes’ boven de ingang. De driehoekige erker hier pal boven had een vlaggenmast.
In een commentaar bij een artikel over de Zeevaartschool in Den Helder meldde onderzoeker Erik Koopman al dat dit toegeschreven kan worden aan Willem Brouwer. Zijn achterkleinzoon Thijs Hemmes wees mij op de Gijselaarsbank in Leiden van Brouwer uit 1920, waarvan de lampen gelijkenis tonen met deze gevellantaarns.
De regenpijpen liepen oorspronkelijk door de aardewerken ornamenten die een geheel met de gevellantaarns vormen. Dat er door de eisen van de tijd dikkere regenpijpen nodig zijn valt te begrijpen, dat hierbij subtiele gevelelementen bruut omzeild (zie bijvoorbeeld de Uithoornstraat in Amsterdam) dan wel - zoals hier – vernield worden is onbegrijpelijk.
Op de fraaie archieffoto zien we verder dat op de hoek van de Javastraat een pilaar stond. Is op de top hiervan een ornament te zien? In mooie gevelletters stond ‘vakschool voor meisjes’ boven de ingang. De driehoekige erker hier pal boven had een vlaggenmast.
Recente ontwikkelingenTegen het oorspronkelijke schoolgebouw is aan de zijde van de Middenweg nieuwbouw aangebouwd. Het tijdschrift Levend Verleden meldt in een nummer uit 2006: “Woonstichting Den Helder neemt haar nieuwe hoofdkantoor De Vijfsprong officieel in gebruik. Daartoe onthult Ben Mooiman een metershoge plaquette aan de Javastraat. Mooiman is voorzitter van de raad van commissarissen van de corporatie. De gedenksteen toont een verticale tijdbalk die de belangrijkste data weergeeft van de ruim zeventigjarige geschiedenis van de vroegere vakschool voor meisjes.“ Ik ben deze gevelsteen niet tegengekomen.
Links
Ingezonden door Marcel Westhoff
Professionele of persoonlijke bandIk had eerder een foto van de gevelonrnamenten gezien, dus dit gebouw stond op mij lijstje toen ik Den Helder bezocht.
Gerelateerde objecten