Details
Naam
Marnixschool (vm), Amaliastraat, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 38
IntroductieGoed verscholen, ligt in de Amaliastraat deze prachtige (Amsterdamse) school.
AdresAmaliastraat 5
Postcode(s)1052 GM
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Theo Lammers (Architect)
Th. Groenendijk (Architect)
Th. Groenendijk (Architect)
Datum1923
Huidige staatGerealiseerd
Oorspronkelijke functieLagere School
Huidige functieGebouw voor kinderopvang
Type objectGemeentelijk monument, Gebouw
AchtergrondDe geschiedenis van deze school wordt onthuld in de hal van het gebouw. Op een gedenksteen valt te lezen dat in 1841 de school Rehoboth aan de Bloemgracht 92 werd geopend, een school "der christelijk afgescheiden gemeente". In het jaar 1886 werd deze school verplaatst naar Marnixstraat 285. Dit gebouw werd later afgekeurd. Op donderdag 15 november 1923 werd de school "in vereeniging met de school voor uitgebreid lager onderwijs" in het nieuwe gebouw aan de Amaliastraat gevestigd "onder den naam van Marnixschool". Het ontwerp van het gebouw was opgedragen aan de architecten Th. Groenendijk en Lammers, maar Lammers meldt in het Bouwkundig Weekblad (opgenomen bij deze bijdrage) dat ontwerp en uitvoering grotendeels zijn taak was.
Op de begane grond en eerste verdieping van het gebouw was oorspronkelijk de LO- school ondergebracht, op de tweede verdieping de Mulo. Later werd de school hernoemd tot Marnix van Sint Aldegondeschool. Buurtbewoners spraken overigens meestal over de Amaliaschool.
Omdat de achtergevel op het zuiden ligt, zijn de leslokalen vooral aan de achterzijde geprojecteerd. De verwarming was geheel elektrisch volgens de destijds nieuwste inzichten en ervaringen (van de Gemeentelijke Electrische Werken). Zij bestond voornamelijk uit zogenaamde voetmatten (onder iedere schoolbank) en wandkachels.
Op de begane grond en eerste verdieping van het gebouw was oorspronkelijk de LO- school ondergebracht, op de tweede verdieping de Mulo. Later werd de school hernoemd tot Marnix van Sint Aldegondeschool. Buurtbewoners spraken overigens meestal over de Amaliaschool.
Omdat de achtergevel op het zuiden ligt, zijn de leslokalen vooral aan de achterzijde geprojecteerd. De verwarming was geheel elektrisch volgens de destijds nieuwste inzichten en ervaringen (van de Gemeentelijke Electrische Werken). Zij bestond voornamelijk uit zogenaamde voetmatten (onder iedere schoolbank) en wandkachels.
BeschrijvingDe school bestaat uit drie bouwlagen onder een plat dak en kent dragende muren van metselwerk met gewapend beton. De tussenwanden zijn van metselwerk met drijfsteen. De gevels zijn opgetrokken in geel-grijze waalklinkers, het trappenhuis en de plint in rode Groningse klinkers. Uiterst links en rechts heeft de gevel rechthoekige uitbouwen, waarin lokalen zijn gevestigd. De vensters daarvan bestaan grotendeels uit natuursteen. De wc's bevinden zich links en rechts van het halfronde trappenhuis in een geveldeel, dat terug ligt ten opzichte van de rooilijn. Hierdoor zijn op de begane grond twee perkjes ontstaan, die alleen van binnenuit toegankelijk zijn. De manshoge muren hiervan zijn voorzien van organisch vormgegeven natuurstenen ornamenten waarop smeedijzeren hekwerken zijn aangebracht, bekroond door een langwerpige smeedijzeren platen met links en rechts een vogelfiguur met grote kromme snavel (een wulp?). De hoekafwerkingen van de rechthoekige uitbouwen zijn bijzonder omdat zij bestaan uit ronde rode aardewerken elementen onderbroken door betonnen plaatjes, in een rij boven elkaar geplaatst. Links en rechts op het dak zijn nog de houders voor vlaggenmasten zichtbaar.
InterieurIn tegenstelling tot de meeste scholen was dit geen corridorschool maar een vroege vorm van halschool. Ernst Roest zou omstreeks deze tijd in Amsterdam een zelfde soort school ontwerpen, de Elout van Soeterwoudeschool. Mogelijk werd hij door Lammers geïnspireerd.
Centraal in de voorgevel bevindt zich het halfronde trappenhuis. Het bestaat uit twee trappen met bordessen. Lichttoetreding vindt plaats door glas in lood ramen met eenvoudig glas in lood. De trapleuningen zijn van hout op een stenen borstwering. Zij slingeren vanuit krullen op het eerste bordes naar de tweede verdieping omhoog. De terrazzo vloeren met versieringen op de bordessen en overlopen, evenals de natuurstenen traptreden, zijn bijzonder fraai.
Centraal in de voorgevel bevindt zich het halfronde trappenhuis. Het bestaat uit twee trappen met bordessen. Lichttoetreding vindt plaats door glas in lood ramen met eenvoudig glas in lood. De trapleuningen zijn van hout op een stenen borstwering. Zij slingeren vanuit krullen op het eerste bordes naar de tweede verdieping omhoog. De terrazzo vloeren met versieringen op de bordessen en overlopen, evenals de natuurstenen traptreden, zijn bijzonder fraai.
Recente ontwikkelingenHet gebouw is al geruime tijd niet meer als school in gebruik. Momenteel is er onder meer een kinderopvang gevestigd.
Bronnen
Th. J. Lammers - Het nieuwe schoolgebouw voor de Marnixschool aan de Amaliastraat te Amsterdam. In: Bouwkundig Weekblad 1923.
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandEén van de mooiste en vermoedelijk minst bekende schoolgebouwen van Amsterdam. Het trappenhuis is bijzonder goed bewaard gebleven. Hier fotograferen is een uitdaging. Ten eerste is de straat zo smal dat je het gebouw niet in zijn geheel in de lens krijgt. Ten tweede ligt de gevel op het noorden en is er altijd tegenlicht.
Gerelateerde objecten